Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, po nieudanej próbie podważania stanowiska prezentowanego przez podatnika, zgodził się z jego oceną podatkowych skutków wcześniejszego niż planowane rozwiązania umów najmu (nr interpretacji: ILPB3/423-30/11/14-S/EK).
Sprawa dotyczy banku, podatnika CIT, ale identyczne przepisy w tym zakresie obowiązują również podatników PIT, w tym przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe firmy.
Rada nadzorcza banku postanowiła, że bank zrezygnuje z udzielania kredytów hipotecznych ze względu na brak oczekiwanych dochodów z tej działalności i konieczność skupienia się na innych, bardziej dochodowych usługach.
W związku z tą decyzją zarząd postanowił rozwiązać umowy o najem lokali, które były wykorzystywane do sprzedaży kredytów hipotecznych. Umowy, które nie przewidywały możliwości wypowiedzenia ich przed określonym terminem, miały być rozwiązane za porozumieniem z wynajmującymi po zapłaceniu uzgodnionej kwoty odstępnego. Wartość tej kwoty była niższa od sumy czynszów, które w innym przypadku bank musiałby zapłacić właścicielom wynajmowanych lokali.
Skierowane do izby skarbowej pytanie dotyczyło możliwości zaliczenia kwoty odstępnego do kosztów uzyskania przychodów banku. Takimi kosztami są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
– Uzasadnieniem dla poniesienia niektórych wydatków może być dążenie do uniknięcia ryzyka wystąpienia ewentualnych strat lub zapobieżenia ich wzrostowi, jeżeli są one związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą – twierdził bank.
W katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów zawartym ?w zarówno w ustawie o CIT jak i ustawie o PIT koszty wypłaty odstępnego z tytułu wcześniejszego odstąpienia od umowy nie zostały wymienione.
Za koszty uzyskania przychodów nie uważa się natomiast kar umownych i odszkodowań z tytułu: wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług, zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad, zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót ?i usług.
– Wada jest w tym przypadku podstawową i konieczną przyczyną eliminacji poniesionych wydatków z kosztów podatkowych – tłumaczył bank, wyjaśniając, że ten przepis ?nie dotyczy sytuacji przedterminowego rozwiązania umowy.
– Wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu nie ma na celu osiągnięcia przychodu, ?a jedynie zapobieżenie dalszym stratom. Jest to kwestia ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, którego negatywnych konsekwencji finansowych nie można przenosić na zmniejszenie obciążeń podatkowych – stwierdziła pierwotnie izba skarbowa.
Bank zaskarżył to rozstrzygnięcie do sądu administracyjnego, a po korzystnym dla niego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego złożyła izba skarbowa.
– Jeżeli jako zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione ?na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób, to ograniczenie strat finansowych w postaci rezygnacji z wydatku, pomimo poniesienia pewnych kosztów, służy właśnie temu celowi – rozstrzygnął NSA (sygn. II FSK 557/12).
Ponownie rozpatrując sprawę, Izba przychyliła się do tego stanowiska.
