Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny ?w wyroku z 13 lutego 2014 r. (II FSK 204/12, II FSK 205/12).

Spółka, która prowadzi działalność m.in. w zakresie wydobycia i przerobu ropy naftowej, nabywa usługi od wielu kontrahentów nieposiadających rezydencji podatkowej w Polsce. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT oraz art. 30a ust. 2 ustawy o PIT, spółka jako płatnik, aby nie pobierać podatku u źródła z tytułu należności wypłacanych osobom zagranicznym, zgodnie z właściwą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, powinna posiadać aktualne certyfikaty rezydencji tych podmiotów. W związku z tym, spółka zadała organowi podatkowemu pytanie, czy certyfikat rezydencji, którego treść nie wskazuje okresu jego ważności, zachowuje swą ważność do czasu zmiany statusu podatkowego podatnika.

Zdaniem spółki, przekazany przez kontrahenta certyfikat rezydencji, wydany przez właściwe władze podatkowe kraju siedziby kontrahenta, jeżeli w takim dokumencie – poza datą jego wydania – nie ma wskazania, jakiego okresu ten dokument dotyczy, zachowuje swoją ważność do czasu zmiany statusu podatkowego kontrahenta.

Organ podatkowy uznał to stanowisko za nieprawidłowe. Według organu spółka powinna posługiwać się certyfikatem rezydencji za okres, w którym wypłacono należność. Posiadanie przez spółkę certyfikatu rezydencji wydanego w okresie wcześniejszym i uzyskanie zapewnienia podatnika o braku zmian co do jego rezydencji podatkowej nie zwalnia jej z obowiązku uzyskania certyfikatu rezydencji dotyczącego okresu, ?w którym należność została wypłacona.

WSA w Warszawie przyznał rację spółce skarżącej. W uzasadnieniu sąd stwierdził, że przepisy ustawy o CIT nie regulują kwestii, jak długo certyfikat rezydencji, wydany przez właściwy organ administracji podatkowej, zachowuje swoją aktualność. Tym samym z przepisów tych nie można wywieść okresu jego ważności ?w sytuacji, gdy sam dokument tego nie stwierdza.

Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko sądu pierwszej instancji. NSA uznał, że certyfikat rezydencji zachowuje swoją aktualność tak długo, jak długo nie ulegnie zmianie potwierdzony w nim stan faktyczny, czyli nie ulegnie zmianie miejsce rezydencji podatkowej wskazanego ?w nim podmiotu.

—Artur Niesłuchowski, współpracownik Zespołu Zarządzania ?Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Paulina ?Stryjewska, doradca podatkowy, ?menedżer w Deloitte Doradztwo Podatkowe ?sp. z o.o. (biuro w Warszawie)

Kwestia ważności certyfikatu rezydencji podatkowej w przypadku, gdy w jego treści nie ma wskazania co do okresu jego ważności, była już wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć sądów administracyjnych (przykładowo: wyrok NSA z 4 września ?2013 r. II FSK 2580/11 oraz wyrok NSA ?z 11 kwietnia 2012 r., II FSK 1963/10). Wynika to z tego, że przepisy ustawy ?o CIT nie określają, jak długo certyfikat rezydencji, wydany przez właściwy organ administracji podatkowej, zachowuje swoją ważność.

Zgodnie ze stanowiskiem powszechnie prezentowanym przez sądy administracyjne, gdy w treści certyfikatu rezydencji nie ma wskazania okresu jego ważności, certyfikat taki, z uwagi na to, że potwierdza istnienie określonego stanu faktycznego, zachowuje swoją aktualność tak długo, jak długo nie zmieni się potwierdzony w nim stan faktyczny, czyli nie ulegnie zmianie miejsce zamieszkania (siedziby) podatnika dla celów podatkowych.

Niestety, pomimo utrwalonej już linii orzeczniczej w tym zakresie, organy podatkowe nadal uważają, że certyfikat jest zaświadczeniem, a więc dokumentem potwierdzającym określony stan faktyczny na dzień jego wydania, a także – jeżeli wynika to z jego treści – stan faktyczny istniejący ?w przeszłości. Zaświadczenie to nie może jednak dotyczyć stanów przyszłych, które dopiero – potencjalnie – mogą wystąpić. Oznacza to, że realizacja jakichkolwiek uprawnień przewidzianych odpowiednią umową o unikaniu podwójnego opodatkowania może nastąpić jedynie na podstawie certyfikatu rezydencji osoby zagranicznej obejmującego dzień wypłaty.

Nie sposób się zgodzić z takim stanowiskiem organów podatkowych. Skoro bowiem ustawa o CIT (lub PIT) nie zawiera regulacji określających jak długo certyfikat rezydencji wydany przez właściwy organ administracji podatkowej zachowuje swoją aktualność, ?to tym samym z przepisów tych nie można wywieść okresu jego ważności w sytuacji, ?gdy dokument taki sam tej ważności nie stwierdza. Możliwe są bowiem sytuacje, ?gdy w przypadku zmiany rezydencji podatkowej dokument taki w wyniku zmian utraci swoją aktualność już po kilku miesiącach od jego wydania albo gdy pozostanie aktualny przez wiele lat.

W związku z tym, co jest również podkreślane w orzecznictwie NSA, pogląd organów podatkowych o potrzebie zobligowania spółki jako płatnika do uzyskiwania od kontrahentów certyfikatów rezydencji wydanych przez zagraniczne władze podatkowe na dzień każdej z wypłat dokonywanych na rzecz tych podmiotów, w sytuacji dysponowania aktualnym certyfikatem ich rezydencji ?należy uznać za zbyt daleko idący ?z punktu widzenia zarówno prawnego, ?jak i ekonomicznego.

Trzeba jednak pamiętać, że zgodnie z art. 30 § 1 ordynacji podatkowej, płatnik, który nie wykonał swoich obowiązków, odpowiada ?za podatek niepobrany lub podatek pobrany, ?a niewpłacony. W konsekwencji, to na płatniku spoczywa obowiązek posiadania aktualnych certyfikatów rezydencji, co wymusza konieczność monitorowania i weryfikowania przez niego możliwych zmian rezydencji podatkowej jego kontrahentów.