Prawo do odliczenia naliczonego VAT u nabywcy towarów ?i usług jest związane z nowym momentem, w którym VAT staje się wymagalny. Nowe rozwiązania o odliczeniach VAT odpowiadają postanowieniom art. 167 w związku z art. 62 ?i 63 dyrektywy 2006/112/WE >patrz ramka.

Warunki do spełnienia

Skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest uzależnione od spełnienia pewnych warunków formalnych. W przypadku nabywanych towarów i usług konieczne jest posiadanie faktury z wyszczególnioną kwotą podatku, posiadanie towaru (usługi) oraz powstanie obowiązku podatkowego u kontrahenta w odniesieniu do nabywanych towarów lub usług.

Z odliczenia w 2014 r. można zatem skorzystać w rozliczeniu za okres, w którym spełnione są łącznie 3 przesłanki:

1) ?doszło do nabycia towarów lub usług,

2) ?nabywca otrzymał fakturę dotyczącą tej transakcji,

3) ?powstał już – zgodnie z przepisami – obowiązek podatkowy u dostawcy towarów lub usług.

Do końca 2013 r. ważne było – dla celów odliczeń – spełnienie tylko dwóch pierwszych warunków wymienionych powyżej. Trzeci warunek (tj. odliczenie może być dokonane nie wcześniej niż w momencie, w którym powstał już ?– zgodnie z przepisami ustawy o VAT – obowiązek podatkowy u dostawcy towarów lub usług) jest nowy i został wprowadzony dopiero od 1 stycznia 2014 r. (art. 86 ust. 10 ustawy o VAT) >patrz ramka.

Co mówią przepisy

Artykuł 86 ust. 10 ustawy ?o VAT mówi, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Oczywiście termin ten musi być rozpatrywany w świetle ?art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 ?lit. a, czyli powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Z kolei art. 86 ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a ustawy o VAT wskazuje, że kwotę podatku naliczonego stanowi:

1) ?suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) ?dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi;

2) ?w przypadku importu towarów – kwota podatku:

a) ?wynikająca z otrzymanego dokumentu celnego.

Zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, to może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Z kolei art. 86 ust. 13 stanowi, że jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 10d, 10e i 11, to może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (...).

Od innej daty

Z przepisów ustawy o VAT ?w sprawie terminu odliczeń VAT wynika, że od 1 stycznia 2014 r. zmienił się sposób liczenia 3-miesięcznego maksymalnego terminu na odliczenia VAT. Jego liczenie rozpoczyna się od daty powstania obowiązku podatkowego u kontrahenta (nie wcześniej niż moment otrzymania faktury) plus ewentualnie dwa następne miesiące.

Oznacza to, że jeśli nabywca otrzyma fakturę w tym samym miesiącu, w którym u kontrahenta powstał obowiązek podatkowy, to na odliczenie VAT ma aż trzy miesiące do wyboru. Jeśli otrzymał fakturę w drugim miesiącu, od czasu, gdy u kontrahenta powstał obowiązek podatkowy, to na odliczenie VAT nabywca ma tylko dwa miesiące do wyboru. A jeśli otrzymał fakturę w trzecim miesiącu, od czasu, gdy u kontrahenta powstał obowiązek podatkowy, to na odliczenie VAT nabywca ma tylko jeden miesiąc. W końcu, jeśli się tak zdarzy, że nabywca otrzyma fakturę po trzech miesiącach od czasu, gdy u kontrahenta powstał obowiązek podatkowy, to odliczenia VAT nabywca dokonuje poprzez korektę deklaracji za miesiąc, ?w którym u kontrahenta powstał obowiązek podatkowy.

Przykład

29 stycznia 2014 r. podpisano protokół zdawczo-odbiorczy na wykonane prace budowlane. ?W tym samym dniu wystawiono fakturę. Oznacza to, że w firmie budowlanej obowiązek podatkowy, czyli konieczność rozliczenia VAT należnego, powstał w styczniu. Tak wynika ?z nowego art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT.

Przypadek 1

Nabywca robot budowlanych otrzymał fakturę 29 stycznia 2014 r. Nabył prawo do odliczenia VAT w trzech miesiącach do wyboru: bądź w deklaracji ?za styczeń, bądź za luty, bądź ?za marzec.

Przypadek 2

Nabywca robót budowlanych otrzyma fakturę w lutym 2014 r. Nabędzie prawo do odliczenia VAT w dwóch miesiącach do wyboru: bądź w deklaracji za luty, bądź za marzec.

Przypadek 3

Nabywca robót budowlanych otrzyma fakturę w marcu 2014 r. Nabędzie prawo do odliczenia VAT tylko w jednym miesiącu, ?tj. w deklaracji za marzec.

Przypadek 4

Fakturę za prace budowlane wykonane w styczniu nabywca robot budowlanych otrzyma dopiero w kwietniu 2014 r. ?(lub jeszcze później). Nabędzie prawo do odliczenia VAT poprzez korektę deklaracji za styczeń ?2014 r.

Autorka jest niezależnym ekspertem i wykładowcą VAT, ?www.elzbietarogala.pl

Dyrektywa 2006/112/WE o prawie do odliczenia

Artykuł 167

Prawo do odliczenia powstaje w momencie, gdy podatek, który podlega odliczeniu, staje się wymagalny.

Artykuł 63

Zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a VAT staje się wymagalny, w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usług.

Artykuł 62

Do celów niniejszej dyrektywy:

(1) „zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego" oznacza zdarzenie, w wyniku którego zostają spełnione prawne wymogi wymagalności VAT;

(2) podatek staje się „wymagalny", gdy organ podatkowy staje się ?z mocy prawa uprawniony do żądania zapłaty podatku od osoby zobowiązanej do jego uiszczenia, nawet jeśli termin płatności może zostać odroczony.