Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny ?we Wrocławiu w wyroku z 18 grudnia 2013 r. ?(I SA/Wr 1917/13).

Na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w 2010 r. spółka zakupiła specjalistyczną maszynę od spółki japońskiej. Spółka japońska była zobowiązana do dostarczenia oraz instalacji maszyny. ?W związku z tą transakcją spółka japońska wystawiła fakturę zawierającą polski VAT. Faktura ta jednak zawierała pewne braki, m.in. nie miała NIP sprzedawcy. Spółka japońska nie posiada na terytorium Polski siedziby działalności gospodarczej ani też stałego miejsca prowadzenia działalności. Spółka polska uregulowała wystawione przez spółkę japońską faktury w całości, włącznie z wykazanym na tych fakturach podatkiem od towarów i usług. Zadała przy tym organowi podatkowemu pytanie, czy ma prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach wystawionych przez spółkę japońską.

Zdaniem spółki ma ona takie prawo, gdyż zakupiona maszyna jest wykorzystywana do prowadzonej działalności opodatkowanej zgodnie z art. 86 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Spółka wskazała, że braki, które zawierała faktura, nie ograniczają jej prawa do odliczenia podatku naliczonego. Organ podatkowy stwierdził, że analizowana transakcja powinna być traktowana, dla celów VAT, jako dostawa towarów z montażem, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Miejscem opodatkowania tej dostawy było zatem terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Organ wyjaśnił także, że podatnikami podatku od towarów ?i usług są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary, jeżeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a nabywcą jest podatnik VAT. W konsekwencji faktury wystawione przez spółkę japońską, dokumentujące dostawę i instalację maszyn, zawierające VAT, nie stanowiły dla spółki podstawy do obniżenia podatku należnego, gdyż sprzedaż została udokumentowana fakturą wystawioną przez podmiot nieuprawniony.

W skardze spółka powołała się na naruszenie przepisów ustawy o VAT poprzez uznanie, że to ona, a nie dostawca, była zobowiązana do rozliczenia VAT należnego z tytułu nabycia maszyny.

Sąd oddalił skargę i wskazał, że podatnikiem jest nabywca towaru i to on jest zobowiązany do zapłaty podatku, jeżeli dostawcą jest podmiot niemający siedziby na terytorium kraju. Spółka japońska nie mogła być traktowana jak podmiot uprawiony do wystawienia faktury, ponieważ nie była podatnikiem zarejestrowanym na terytorium Polski. Spółka nie musiałaby rozliczać podatku, gdyby został on rozliczony przez dostawcę.

—Marta Barczuk, współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Michał ?Osowski, konsultant w Deloitte ?Doradztwo Podatkowe ?sp. z o.o. ?(biuro w Poznaniu)

Rozliczenia w zakresie VAT dokonywane ?z podmiotami niemającymi siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju budzą i budziły wiele wątpliwości, także ?w stanie prawnym obowiązującym w 2010 r. Zgodnie z obowiązującym w tamtym czasie ?art. 17 ust. 1 pkt 5 oraz ust. 5 pkt 1 ustawy ?o VAT za podatników uważało się polskie podmioty nabywające towary, jeżeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju był podatnik nieposiadający siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju. W takiej sytuacji zasadą było, że podatnikiem VAT z tytułu tych transakcji był nabywca towaru. Tym niemniej ?ww. regulacja nie znajdowała zastosowania ?w wypadku dostawy towarów, od których podatek należny został rozliczony przez dostawcę. Tymczasem spółka w opisie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku ?o wydanie interpretacji indywidualnej wskazała, że dostawca towarów (tj. spółka japońska) nie miał na terytorium Polski ani siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności, natomiast ?w fakturach wystawionych na rzecz spółki wykazała podatek należny, nie rozliczając go jednocześnie wobec polskich władz skarbowych.

Ponadto, zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy ?o VAT w brzmieniu obowiązującym w roku 2010, miejscem dostawy towarów, które są instalowane lub montowane przez dokonującego dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz, jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane. Co istotne w przedstawionym przez spółkę stanie faktycznym miejscem dostawy maszyn było terytorium Polski.

W związku z powyższym podatnikiem VAT,?z tytułu dokonanej przez spółkę japońską na rzecz spółki polskiej dostawy maszyn wraz ?z ich montażem, była ta, polska spółka ?– nabywca towaru, mający siedzibę i prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Polski. ?W konsekwencji, jak wskazał WSA w komentowanym wyroku, w przedstawionym stanie faktycznym spółka nie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego na podstawie faktur wystawianych przez spółkę japońską, gdyż powinna była wystawić fakturę wewnętrzną ?(w świetle regulacji obowiązujących w 2010 r.) ?i na jej podstawie obniżyć podatek należny ?o kwotę podatku naliczonego.

Wyrok ten pokazuje jak ważne przy transakcjach z podmiotami zagranicznymi jest prawidłowe określenie miejsca stałej siedziby lub prowadzenia działalności takiego podmiotu. Stąd też, ?w celu uniknięcia ryzyka podatkowego, ?w sytuacjach analogicznych do przedstawionej, ?w analizowanym stanie faktycznym konieczna była każdorazowa weryfikacja przez podatników faktu rejestracji kontrahenta zagranicznego dla celów VAT i faktycznego rozliczenia podatku należnego oraz zachowania w tym zakresie ostrożności, a w wątpliwych przypadkach zabezpieczenie się interpretacją indywidualną.