Święta to okazja, aby pomóc potrzebującym. Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na pomoc np. w formie przekazania swoich towarów na rzecz świątecznej zbiórki, muszą liczyć się z pewnymi konsekwencjami podatkowymi. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT, nie uznaje się za koszty uzyskania przychodu darowizn i wszelkiego rodzaju ofiar. Oznacza to, że towary handlowe przekazane w formie darowizny nie mogą być uznane za koszty podatkowe.

W księdze z minusem

Wartość przekazanych towarów należy wyksięgować ze znakiem „minus" z kolumny 10 podatkowej księgi przychód i rozchodów „zakup towarów handlowych i materiałów według cen zakupu". Dokumentem, na podstawie którego ewidencjonuje się w księdze przekazanie towarów w formie darowizny, jest dowód wewnętrzny. Czynni podatnicy VAT, którzy przy nabyciu towarów odliczyli podatek naliczony, a następnie przekazali te towary w formie darowizny, muszą opodatkować tę czynność VAT. W praktyce oznacza to, że od wartości przekazanych towarów (darowizna) należy w rejestrze sprzedaży VAT wykazać podatek należny. Obliczany jest on od podstawy opodatkowania. Jest nią  cena nabycia towarów określona w momencie dostawy tych towarów na podstawie faktury zakupowej. Oznacza to, że podatnik ma obowiązek „zwrócić" VAT od towarów przekazanych w formie darowizny, od których odliczył podatek naliczony. Podatek należny rozlicza się w deklaracji VAT-7 w okresie, w którym została przekazana darowizna.

Wyjątek szlachetny...

Istnieje jednak możliwość, aby przekazaną darowiznę ująć w kosztach uzyskania przychodów. Stanie się tak w przypadku przekazania przez przedsiębiorcę darowizny w postaci produktów spożywczych. Żywność musi być przekazana jedynie organizacjom pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele charytatywne (art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT). Wówczas kosztem podatkowym będzie koszt wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych. W przypadku przekazania darowizny w formie żywności organizacji pożytku publicznego podatnik musi zadbać o dokumentację potwierdzającą przyjęcie przez opp darowanych artykułów spożywczych.

Od 1 października 2013 r., zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku darowiznę, której przedmiotem są produkty spożywcze, z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc. oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc., jeżeli są one przekazywane na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

...ale obwarowany wymogami

Korzystny dla przedsiębiorców przepis jest jednak obwarowany wymogami dokumentacyjnymi. Darczyńca musi posiadać dokumentację potwierdzającą dostawę na rzecz organizacji pożytku publicznego, a także przeznaczenie darowanych produktów wyłącznie na działalność charytatywną prowadzoną przez tę organizację. Przedsiębiorca, który spełni te warunki, zachowuje też prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu artykułów spożywczych, przekazanych w darowiźnie.

Autor jest właścicielem firmy świadczącej usługi księgowe

Przykład

Jan Kowalski prowadzi sklep spożywczy i jest czynnym podatnikiem VAT. 15 grudnia 2013 r. postanowił przekazać w formie darowizny słodycze dla domu dziecka. Wartość przekazanych towarów ustalił na podstawie cen zakupu z faktur kosztowych. Wartość darowanych towarów wynosiła:

– ciastka: 70 sztuk, cena netto: 266,00 zł, VAT 23 proc.: 61,18 zł (cena jednostkowa netto: 3,80 zł)

– cukierki: 50 opakowań, cena netto: 210,00 zł, VAT 23 proc.: 48,30 zł (cena jednostkowa netto: 4,20 zł)

– soki: 50 kartoników, cena netto 120,00 zł, VAT 5 proc.: 2,40 zł.

Dom dziecka nie ma statusu organizacji pożytku publicznego, dlatego należy:

1) z podatkowej księgi przychodów i rozchodów wyksięgować ze znakiem „minus" wartość przekazanej darowizny w kwocie netto: 596,00 zł (266+210+120) na podstawie dowodu wewnętrznego >patrz wzór 1.

Zapisy w pkpir w grudniu >przedstawia wzór 2.

2) naliczyć VAT należny i wykazać w rejestrze sprzedaży >patrz wzór 3 oraz deklaracji VAT-7 za grudzień:

– podstawa opodatkowania 23 proc.: netto 476,00 zł, VAT: 109,48 zł,

– podstawa opodatkowania 5 proc.: netto 120,00 zł, VAT: 6,00 zł.