Podmioty gospodarcze, chcąc podkreślić swoją atrakcyjność na rynku, podejmują działania mające na celu zwiększenie zainteresowania swoją marką i produktami. Przedsięwzięciami tego typu mogą być np.: akcje promocyjne (konkursy) z nagrodami według ustalonych kryteriów. Powstaje jednak pytanie, jak takie działania są postrzegane przez organy podatkowe i jakie mogą być konsekwencje podatkowe zastosowania danej kwalifikacji takiego zdarzenia.

Popularnym sposobem promocji przedsiębiorcy są wszelkiego rodzaju akcje promocyjne, w tym tzw. konkursy, w których zwycięzcami są podmioty osiągające np.: najwyższy poziom obrotu towarami/usługami świadczonymi przez organizatora konkursu. Tego typu akcje promocyjne kierowane są często nie tylko do kontrahentów zewnętrznych (w tym ich pracowników), ale również do pracowników samego organizatora, np.: zatrudnionych przez niego przedstawicieli handlowych.

W przypadku akcji przewidujących nagrody dla najlepszych uczestników powstaje pytanie o skutki podatkowe takich zdarzeń dla organizatora. Największe wątpliwości dotyczą kwalifikacji takiego zdarzenia. Inne są bowiem skutki podatkowe dla nagrody przyznanej w konkursie, a inne dla programu motywacyjnego.

Nie powinno być problemów z kosztami

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (odpowiednio art. 22 ustawy o PIT) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (odpowiednio art. 23 ustawy o PIT). O możliwości ujęcia w kosztach wydatków, jakie ponosi organizator na nagrody w konkursie dla uczestników, będzie przesądzać charakter przyznanego świadczenia.

Jeżeli przedsiębiorca przyznaje uczestnikom akcji promocyjnej, np.: w zamian za najlepsze wyniki sprzedaży, nagrody o określonej wartości, to co do zasady działanie takie bez wątpienia przekłada się na wzrost sprzedaży oferowanych produktów, a co za tym idzie, na osiągnięcie, zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodu (tak np.: interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 10 listopada 2010r., IPPB5/423-549/10-4/JC; interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 marca 2010 r., ITPB1/415-1012/09/HD).

Warto podkreślić, że każde zdarzenie, z którego wynika koszt uzyskania przychodu, powinno być odpowiednio udokumentowane. Przyznanie nagrody wynikać więc musi np.: z regulaminu konkursu, którego uczestnikami są pracownicy, kontrahenci czy przedstawiciele handlowi według jasno określonych kryteriów. Organizator powinien posiadać także dowody wydania nagród w akcji promocyjnej. W przeciwnym razie po przyznaniu nagrody może paść zarzut uznaniowego charakteru świadczenia, które będzie można potraktować jako wydatek o charakterze reprezentacyjnym, wyłączony z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT.

Warunki preferencji

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT wolna od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł.

Aby można było zastosować zwolnienie z PIT, konkurs musi zawierać w sobie element rywalizacji i współzawodnictwa, tzn. ufundowane nagrody muszą otrzymać wyłącznie ci, którzy okażą się najlepsi. Poza tym spełnione muszą być inne wymienione wyżej przesłanki (np.: wygrana została przyznana w związku z uczestnictwem w konkursie lub grze organizowanej oraz emitowanej przez środki masowego przekazu).

Jeżeli jednak spełnione będą tylko warunki uznania, że przyznanie nagrody odbyło się w ramach konkursu, to pomimo braku możliwości zastosowania wspomnianego zwolnienia z opodatkowania po stronie zwycięzców należy rozważyć, czy będzie mieć zastosowanie art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT. Zgodnie z tą regulacją w przypadku otrzymywanych nagród z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową pobierany jest zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 10 proc. wygranej lub nagrody.

Istnieje ryzyko

Należy mieć na uwadze ryzyko związane z możliwością zanegowania przez organy podatkowe opodatkowania wartości nagród w konkursie organizowanym przez przedsiębiorcę zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT. W szczególności jeżeli jego przeprowadzenie wiąże się pośrednio z intensyfikacją sprzedaży produktów organizatora. Co za tym idzie, trudno jednoznacznie określić skutki podatkowe akcji promocyjnej, gdyż jej kwalifikacja zależy od wielu czynników, w tym postanowień ustalonego przez organizatora regulaminu. Z drugiej jednak strony istnieje wiele argumentów pozwalających uznać omawiane akcje promocyjne za konkurs. W tym zakresie pojawiają się także korzystne dla podatników interpretacje.

Co decyduje o kwalifikacji

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „konkurs" w przepisach podatkowych. Zgodnie więc z ogólną definicją zawartą w „Słowniku języka polskiego" konkurs to przedsięwzięcie o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, mające określony program i dające możliwość wyboru przez eliminację najlepszych wykonawców (uczestników), autorów danych prac itp., zwykle wyróżnianych nagrodami. Dane przedsięwzięcie można zatem określić mianem konkursu, jeżeli zawiera w sobie element współzawodnictwa, tzn. ufundowane nagrody otrzymują wyłącznie najlepsi jego uczestnicy. Co za tym idzie, istnieje wyodrębniona grupa osób, którą będzie można nazwać „zwycięzcami" konkursu. Z definicją pojęcia konkursu można się również spotkać w interpretacjach organów skarbowych. Przykładowo Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 4 lipca 2011 r. (ITPB2/415-371/11/MM) stwierdziła, że „(...) konkursem można określić przedsięwzięcie, jeżeli istnieje w nim element współzawodnictwa w celu osiągnięcia najlepszego rezultatu. W powszechnym rozumieniu konkurs to postępowanie mające na celu wyłonienie najlepszego, tj. zwycięzcy lub zwycięzców, spośród grupy najlepszych uczestników spełniających określone kryteria (...)". Warto przy tym wskazać, że zgodnie z interpretacjami niektórych organów podatkowych skierowanie tego typu akcji do kontrahentów organizatora lub do pracowników kontrahentów nie wyklucza uznania takiej akcji za konkurs, jeżeli spełnione będą przypisane mu cechy (tak interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 22 sierpnia 2013 r., IPTPB1/415-342/13-4/AP). Na gruncie prawa podatkowego program motywacyjny jest pojęciem odmiennym od konkursu. Zgodnie z pojawiającym się coraz częściej stanowiskiem organów podatkowych, jeżeli celem konkursu jest motywowanie jego uczestnika do efektywniejszej pracy czy poprawy wyników oraz osiągnięcie przez organizatora określonych zysków, to wówczas mamy do czynienia nie z konkursem, lecz z programem motywacyjnym. Jak wskazano w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 24 czerwca 2013 r. (IPPB2/415-271/13-2/AK): „(...) działań motywacyjnych nie można utożsamiać z konkursem również w sytuacji, gdy pomiędzy jego uczestnikami pojawia się element rywalizacji charakterystyczny dla konkursu". Podobne stanowisko zajęła także Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 24 kwietnia 2013 r. (IPPB4/415-76/13-2/MP). U jego podstaw leży przekonanie, że w odróżnieniu od działań motywacyjnych celem konkursu nie jest motywowanie uczestników do efektywniejszej pracy, poprawy jej wyników oraz osiągnięcia określonych zysków przez organizatora konkursu. Dotychczas program motywacyjny łączony był w szczególności z akcjami marketingowymi, w jakich brali udział pracownicy danego przedsiębiorcy. Jednak w świetle przedstawionych interpretacji pojawiają się wątpliwości, czy działania motywacyjne mogą również dotyczyć kontrahentów organizatora i jego pracowników, jeżeli założenia akcji będą się wiązać dla organizatora np.: z osiągnięciem określonych zysków. Warto przy tym wskazać, że nie wszystkie organy podatkowe potwierdzają takie niekorzystne stanowisko. Wystarczy przywołać przytoczoną już interpretację Izby Skarbowej w Łodzi z 22 sierpnia 2013 r., w której mimo że uczestnicy przyczyniają się do intensyfikacji sprzedaży produktów organizatora, to jednak akcja została uznana za konkurs. Warto jednak nadmienić, że w sytuacji, której dotyczyła ta interpretacja, zwycięzcą akcji konkursowej był podmiot, który uzyskał najlepsze wyniki sprzedaży towarów i zgłosił najciekawsze hasło reklamowe.