Zasady podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej w Polsce są określone przepisami ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Z jej przepisów wynika, że działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Sądy o zorganizowanej działalności

Należy przy tym wyjaśnić, że – jak czytamy w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 18 listopada 2008 r. (I SA/Bk 387/08) – „zorganizowanie działalności oznacza, iż istnieje pewien algorytm jej wykonywania. Pojęcie »zorganizowania« należy rozumieć funkcjonalnie, jako pewien stały sposób jej wykonywania, stałą strukturę organizacyjną jej prowadzenia. Ustawodawca nie chce traktować jako działalności gospodarczej takiej działalności, która ma charakter przypadkowy i nie jest zorganizowana, chociaż przynosi podmiotowi zarobek".

Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 27 kwietnia 2005 r. (I SA/Wr 3237/03) orzekł, że „element ciągłości świadczy o względnie stałym zamiarze wykonywania działalności gospodarczej, co nie wyklucza możliwości prowadzenia jej tylko sezonowo lub do czasu osiągnięcia postawionego przez dany podmiot celu. Ustawodawcy chodzi o wyeliminowanie z pojęcia działalności gospodarczej przedsięwzięć o charakterze incydentalnym i sporadycznym. Do zachowania ciągłości wystarczające jest, aby z całokształtu okoliczności wynikał zamiar powtarzania określonego zespołu konkretnych działań w celu osiągnięcia efektu w postaci zarobku. Powinna to być działalność stała, planowa (celowa), przy czym obojętne jest, czy plan obejmuje dłuższy czy krótszy okres".

Nie trzeba zgłaszać

Udostępnienie adresu ukraińskiej firmie można uznać za działalność usługową wykonywaną w sposób ciągły, jednak działalność ta nie ma charakteru zorganizowanego. Uważam wobec tego, że działalność ta nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W konsekwencji, nie wymaga ona zgłoszenia podjęcia działalności gospodarczej (zarejestrowania tej działalności).

Dwie możliwości

Z tych samych względów uzyskiwane przez czytelniczkę przychody nie będą przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o PIT. Przychody te należy według mnie uznać za:

1) przychody z innych źródeł – jeżeli oprócz udostępnienia adresu do korespondencji czytelniczka nie będzie świadczyć dla ukraińskiej firmy żadnych usług związanych z obsługą korespondencji,

2) przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT – jeżeli czytelniczka będzie świadczyć dla ukraińskiej firmy usługi związane z obsługą korespondencji.

W pierwszym przypadku uzyskiwane przychody nie byłyby opodatkowane w trakcie roku, lecz dopiero po zakończeniu roku w ramach zeznania PIT-37.

Natomiast w drugim przypadku – zakładając, że ukraińska firma nie będzie pobierała jako płatnik zaliczek na podatek od tych przychodów – czytelniczka będzie obowiązana do samodzielnego wpłacania w ciągu roku zaliczek na podatek na zasadach określonych w art. 44 ust. 3a ustawy o PIT (art. 44 ust. 1a pkt 3 ustawy o PIT). Obliczając te zaliczki czytelniczka będzie uprawniona do pomniejszania osiąganych przychodów o zryczałtowane koszty uzyskania przychodów w wysokości 20 proc. tych przychodów (na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o PIT).

Skutki w VAT

O ile udostępnienia adresu korespondencyjnego w przedstawionej sytuacji nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ani ustawy o PIT, o tyle udostępnienie to należy, według mnie, uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o VAT (ustawa o VAT zawiera szerszą definicję działalności gospodarczej). Nie oznacza to, że z tytułu udostępnienia adresu korespondencyjnego czytelniczka będzie musiała naliczać i odprowadzać VAT. Świadczone przez nią usługi będą bowiem mogły być zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ustawy o VAT, tj. w ramach zwolnienia przysługującego ze względu na wartość sprzedaży (do końca 2013 r. jest to tzw. zwolnienie podmiotowe).

Autor jest doradcą podatkowym