Usługi doradcze a zwolnienie z VAT

Gdy podatnik wykona jednorazową poradę, to wiadomo, że musi rozliczyć od niej podatek należny i dokonać rejestracji jako podatnik VAT czynny. Co do zasady powinien to uczynić przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej.

Faktyczna realizacja

Natomiast kiedy jest zawierana umowa na doradztwo, które będzie trwało dłużej, to należałoby uznać, że ani samo zawarcie umowy, ani nawet rozpoczęcie jej wykonywania nie oznacza jeszcze, że podatnik utracił status podatnika zwolnionego. Finalnie bowiem może nie dojść do zakończenia usługi, a zatem nie będzie także podstawy do jej zafakturowania. Dopiero w momencie, gdy podatnik uzyska przeświadczenie, że będzie miał prawo rozliczyć usługę z klientem, zaistnieje przesłanka do dokonania rejestracji dla celów VAT, a od momentu zakończenia usługi, podlegającej rozliczeniu z klientem, co do zasady cała „sprzedaż" podatnika łącznie z tą usługą podlegać będzie opodatkowaniu (i fakturowaniu).

Jednolite stanowisko fiskusa

Według organów podatkowych dopiero faktyczne wykonanie usługi niemogącej korzystać ze zwolnienia podmiotowego powoduje utratę zwolnienia. Przykładowo w interpretacji z 3 stycznia 2013 r.(IPTPP4/443-699/12-5/JM) Izba Skarbowa w Łodzi stwierdziła, że podatnik prowadzący działalność w zakresie usług rachunkowych i księgowych jako biuro rachunkowe, niebędący doradcą i niewykonujący usług doradczych i prawniczych, może korzystać ze zwolnienia podmiotowego. W interpretacji tej czy- tamy: „działalność sklasyfikowana pod nr PKD 2007–6920Z Działalność rachunkowo-księ- gowa, doradztwo podatkowe, w ramach której prowadzone są książki przychodów i rozchodów, rejestr podatku od towarów i usług, ewidencje dla potrzeb zryczałtowanego podatku dochodowego, rozliczane oraz sporządzane deklaracje podatkowe VAT, rozliczane zaliczki i sporządzane deklaracje na należny podatek dochodowy, prowadzone karty wynagrodzeń pracowników zatrudnionych przez zleceniobiorcę, rozliczane zaliczki i sporządzane deklaracje ZUS oraz obliczane zaliczki na podatek dochodowy od zatrudnionych pracowników, prowadzone rejestry VAT, prowadzone ewidencje środków trwałych, rozrachunków z ZUS – możliwe jest korzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT".

Ten sam organ, w interpretacji z 23 lipca 2012 r. (IPTPP4/443 -283/12-5/BM), uznał, że jeżeli podatnik zamierza prowadzić działalność gospodarczą rzeczoznawcy, polegającą wyłącznie na świadczeniu usług w zakresie wyceny nieruchomości, określając jej wartość rynkową, bez doradztwa w tym zakresie, to może korzystać ze zwolnienia podmiotowego (mimo że symbol PKD, według którego zarejestrowano działalność, obejmuje działalność agencji obrotu nieruchomościami w zakresie pośrednictwa w kupnie, sprzedaży i dzierżawie nieruchomości oraz doradztwa i szacowania wartości nieruchomości związanych z jej kupnem, sprzedażą lub dzierżawą).

Podobnie uznała Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 16 stycznia 2012 r. (ITPP1/443-1462/11/IK). Podatnik mający zarejestrowaną działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami nie zamierzał wykonywać doradztwa w zakresie rynku nieruchomości. Organ stwierdził, że jeżeli podatnik rzeczywiście nie będzie wykonywał usług doradztwa w zakresie rynku nieruchomości, to w sprawie nie ma zastosowania wyłączenie ze zwolnienia podmiotowego.

Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 2 grudnia 2010 r. (IBPP1/443-871/10/BM) rozważała sytuację podatnika, który chciał wykonywać usługi w zakresie projektowania budynków jednorodzinnych oraz ewentualnie – jak czas mu na to pozwoli – w zakresie nadzoru nad budową budynków. W zaświadczeniu o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zgodnie z PKD wpisano 71.12.Z: Działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne. Wnioskodawca stwierdził jednak, że faktycznie nie będzie wykonywał działalności w zakresie doradztwa. Uznał zatem, że jeżeli pomimo wpisania w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej słowa „doradztwo" nie będzie wykonywać usług w tym zakresie oraz jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży (działalności), kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy VAT, to przysługuje mu zwolnienie od VAT zgodnie z art. 113 ust. 1 i 9. Organ podatkowy się z tym zgodził. W szczególności wskazał, że „doradztwo jest udzielaniem fachowych zaleceń, porad w różnych dziedzinach, a przez doradcę rozumie się tego, kto udziela porad, doradza, wskazuje sposób postępowania. Zatem użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin »usługi w zakresie doradztwa« należy rozumieć szeroko.

Należy również podkreślić, iż w poz. 37 załącznika do (...) rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom (...) nie został wskazany symbol PKWiU odnoszący się wprost do konkretnych usług doradczych. (...) jeśli jak wskazał wnioskodawca w stanie faktycznym wniosku, nie będzie wykonywał w ramach prowadzonej działalności gospodarczej usług doradztwa, o których mowa w ustawie o VAT, to w przedmiotowej sprawie nie będzie mieć zastosowania wyłączenie ze zwolnienia, określone w art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy w powiązaniu z poz. 37 załącznika do cytowanego rozporządzenia".

Edyta Głębicka, doradca podatkowy