Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 2 lipca 2013 r. (III SA/Gl 827/13).
Statut spółki komandytowo-akcyjnej (dalej: SKA), w której skarżąca spółka akcyjna jest jedynym komplementariuszem, określa, że komplementariuszowi prowadzącemu sprawy spółki przysługuje wynagrodzenie.
Skarżącej spółki nie wiąże ze spółką komandytowo-akcyjną (dalej: SKA) żadna umowa cywilnoprawna dotycząca prowadzenia spraw tej spółki, a prawo do wynagrodzenia komplementariusza wynika wyłącznie ze statutu SKA.
Spółka wystąpiła do organu podatkowego z pytaniem, czy wykonywanie przez skarżącą jako komplementariusza czynności prowadzenia spraw na rzecz SKA podlegają opodatkowaniu VAT. Zdaniem spółki, zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) za prowadzenie spraw spółki wspólnicy nie otrzymują wynagrodzenia, jednak wspólnicy mogą ustalić zasady dopuszczające wynagrodzenie za prowadzenie spraw.
Nie można uznać, że wykonywanie czynności wewnątrz spółki (nawet za wynagrodzeniem) jest świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ustawy o VAT. Nie będzie ono zatem opodatkowane VAT.
Organ w wydanej interpretacji wskazał, że czynności polegające na prowadzeniu za wynagrodzeniem spraw SKA przez jej komplementariusza będącego spółką akcyjną, są usługami w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT, wykonywanymi przez podatnika prowadzącego samodzielnie działalność gospodarczą, a w konsekwencji podlegają opodatkowaniu. Nie zgadzając się z fiskusem, spółka zaskarżyła interpretację.
Sąd zgodził się ze stanowiskiem spółki i uchylił interpretację. Wskazał, że wykonywanie przedmiotowych czynności nie jest świadczeniem usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, określonym w art. 8 ustawy o VAT, a tym samym nie podlega opodatkowaniu, jeśli jedyną podstawą wypłaty wynagrodzenia jest statut spółki.
Opisaną sytuację należy przyrównać do prowadzenia spraw spółki przez jej zarząd, w oderwaniu od cywilnoprawnych podstaw reprezentacji (np. kontraktu menedżerskiego). Wynagrodzenie wypłacone skarżącej w istocie pomniejsza zysk SKA, do którego skarżąca jest uprawniona jako komplementariusz SKA.
—Jakub Gorwa współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Mateusz Wiśniewski konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Łodzi)
Komentuje Mateusz Wiśniewski, konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Łodzi)
Kwestia opodatkowania VAT czynności wykonywanych przez komplementariusza za wynagrodzeniem w ramach prowadzenia spraw SKA jest złożona i budzi liczne wątpliwości. Regulacje ustawy o VAT nie przewidują w takim przypadku specyficznych zasad rozliczeń.
Wątpliwości te potęgowane są również przez regulacje zawarte w k.s.h., które z jednej strony nie przewidują wypłacania komplementariuszowi wynagrodzenia za prowadzenie spraw SKA, a z drugiej strony zobowiązują go do ich prowadzenia.
W związku z tym powstaje pytanie, czy prowadzenie spraw SKA może być traktowane jako świadczenie wykonywane w ramach prowadzonej przez komplementariusza działalności gospodarczej, czy też w ramach wykonywanych świadczeń realizuje on jedynie swoje obowiązki/uprawnienia właścicielskie.
W wydanym wyroku sąd pominął m.in. kwestie ponoszenia ryzyka z tytułu prowadzonych czynności. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) jednym z wyróżników prowadzenia działalności gospodarczej jest kwestia ponoszenia ryzyka ekonomicznego przez podmiot wykonujący dane czynności, tzn. czy dany podmiot ponosi samodzielnie odpowiedzialność wobec osób trzecich za podejmowane działania.
Warto zaznaczyć, że podmiotem ponoszącym bezpośrednią odpowiedzialność za skutek podejmowanych przez komplementariusza czynności nie jest on sam, lecz SKA. Również swoboda komplementariusza w ramach wykonywanych czynności jest ograniczona.
Dodatkowo, w wydawanych wyrokach TSUE wskazuje również, że przesłanką wystąpienia usługi jest istnienie ścisłego związku pomiędzy wykonywanymi czynnościami a wysokością otrzymanego wynagrodzenia opartego na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek taki może być zatem ustanawiany odrębną umową cywilnoprawną, która regulowałaby wzajemne relacje stron.
W sytuacji, kiedy brak jest umowy cywilnoprawnej, a wynagrodzenie komplementariusza jest przyznawane na mocy statutu/uchwały, czynności wykonywane przez niego nie powinny być, zgodnie z komentowanym wyrokiem WSA w Gliwicach, uznane za świadczenie usług.
Omawiany wyrok wpisuje się w linię orzeczniczą sądów administracyjnych, których wyroki wydane w ostatnim czasie przychylają się, wbrew opiniom wyrażanym w interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe, do twierdzenia, że wynagrodzenie komplementariusza z tytułu prowadzenia spraw SKA, w omawianym stanie faktycznym, nie jest czynnością opodatkowaną VAT.
Kiedy jednak pomiędzy komplementariuszem a SKA istnieje umowa cywilnoprawna, konsekwencje na gruncie VAT mogą być odmienne.
