CIT: Spółka odliczy koszty na szkolenie w zakresie obsługi maszyn

Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegają amortyzacji, co wiąże się z koniecznością ustalenia ich wartości początkowej >patrz ramka.

Przepisy ustawy o CIT (analogiczne przepisy znajdują się w ustawie o PIT) określają zasady ustalania wartości początkowej. W większości przypadków wartością początkową środka trwałego jest cena nabycia (art. 16g ust. 3 ustawy o CIT) oraz koszt wytworzenia (art. 16g ust. 4 ustawy o CIT).

Katalog jest otwarty

Pomimo zawartych w przepisach definicji kosztu nabycia i wytworzenia istnieje wiele wątpliwości dotyczących ustalania wartości początkowej środków trwałych. Wątpliwości te są związane z tym, co do takiej wartości początkowej może być zaliczone.

Użycie przez ustawodawcę zwrotu „w szczególności" oznacza bowiem, że katalog wydatków poniesionych w bezpośrednim związku z zakupem środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej i powiększających wartość początkową jest otwarty. Istnieją zatem różne (niewymienione w ustawie) koszty, które mają wpływ na wartość początkową danego środka, które są związane z nabyciem lub przyjęciem do używania tego środka i które są naliczone (a więc są znane co do rodzaju i kwoty) do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania.

Nie tylko ze stosunku pracy

Zgodnie z art. 16g ust. 4 ustawy o CIT, za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi, i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się: kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.

Koszty nabycia usług osób trzecich, jak i koszt wynagrodzenia pracowników podatnika, zaangażowanych w wytworzenie środka trwałego, powinny być uwzględnione w wartości początkowej tego składnika majątku. Przepis ten znajduje także zastosowanie do kosztów wynagrodzeń zleceniobiorców, gdyż regulacja ta nie zawęża pojęcia „wynagrodzenia za pracę wraz z pochodnymi" tylko do wynagrodzeń wypłacanych na podstawie stosunku pracy.

Cena nabycia

W myśl art. 16g ust. 3 ustawy o CIT, przez cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Także na podstawie tej regulacji koszty umów–zleceń naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania powinny wchodzić do wartości początkowej nabytego środka trwałego.

Przed dniem przyjęcia

Jeżeli do poniesienia wydatków dochodzi przed dniem przyjęcia środka trwałego do używania, to wydatki na organizację szkoleń w zakresie obsługi nabywanych składników majątkowych, ponoszone przed datą przekazania danego środka trwałego/wartości niematerialnej i prawnej do używania, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego/wartości niematerialnej i prawnej, lecz stanowią koszty uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia.

Stanowisko to podzielają organy podatkowe, m.in. Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 13 stycznia 2011 r. (ILPB4/423-266/10-2/MC) czy też Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 3 października 2008 r. (IP-PB3-423-1089/ 08-2/KB).

Przykład

SZKOLENIA Z OBSŁUGI URZĄDZEŃ

Na potrzeby prowadzonej działalności spółka ABC kupuje maszyny oraz wartości niematerialne i prawne (m.in. licencje na oprogramowanie). Ze względu na skomplikowany proces obsługi tych maszyn i programów spółka jest zmuszona do organizacji szkoleń w zakresie ich obsługi. Szkolenia te odbywają się przed przyjęciem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych do używania. Szkolenia są wykonywane przez firmy zewnętrzne.

Czy ponoszone przez spółkę wydatki na szkolenia pracowników w zakresie obsługi maszyn bądź oprogramowania są kosztem uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia – w sytuacji gdy do ich poniesienia dochodzi przed datą przyjęcia środka trwałego/wartości niematerialnej i prawnej do użytkowania?

Wydatki na organizację szkoleń w zakresie obsługi nabywanych maszyn oraz licencji na oprogramowanie ponoszone przed datą przekazania ich do używania nie powiększają wartości początkowej tych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, lecz są kosztami uzyskania przychodu spółki ABC w momencie ich poniesienia.

Definicja nie obejmuje

Wynika to z art. 16g ust. 3 i 4 ustawy o CIT, zgodnie z którym wydatki związane ze szkoleniem pracowników w zakresie obsługi specjalistycznego sprzętu nie mieszczą się w definicji ceny nabycia ani kosztu wytworzenia. Nie mogą zatem być uznane za koszty związane z instalacją i uruchomieniem. Nie są to bowiem wydatki związane z zakupem i powinny być kwalifikowane na zasadach ogólnych.

Na ogólnych zasadach

Wydatki na szkolenia mają na celu podnoszenie kwalifikacji pracowników, a więc powinny być oceniane i kwalifikowane na zasadach ogólnych, tj. po spełnieniu przesłanek określonych w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Kosztami uzyskania przychodu są zgodnie z tym przepisem koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 tej ustawy. Wydatki te powinny więc pozostawać w związku przyczynowo skutkowym z osiągniętymi przychodami i nie mogą znajdować się w katalogu wyłączeń z art. 16 ust. 1.

Wśród tych wyłączeń nie ma wydatków na szkolenia. Wydatki te powinny więc być kwalifikowane do kosztów o charakterze pośrednim i zgodnie z art. 15 ust. 4d powinny być potrącalne w dacie ich poniesienia, czyli zgodnie z ust. 4e tego artykułu, w dniu, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury.

Należy podkreślić, że przy ustalaniu wartości początkowej mogą jednak zostać uwzględnione koszty wynagrodzeń pracowników, w sytuacji wytworzenia środków trwałych we własnym zakresie, za czas, kiedy ich praca była związana z budową, instalacją, przygotowaniem środka trwałego do użytkowania. Wynagrodzenia te obejmują nie tylko kwotę netto, ale również podatkowo-składkowe narzuty na wynagrodzenia, czy zakup specjalistycznych artykułów bhp, zużytych w okresie realizacji inwestycji. Takim przypadkiem nie jest jednak koszt wynagrodzeń pracowników zarządu czy administracji.

Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne zdefiniowane w ustawie o CIT

Środkami trwałymi są stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, inne przedmioty o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu (art. 16a ust. 1 ustawy o CIT).

Aby zatem dany składnik majątku mógł być uznany za środek trwały w rozumieniu tego przepisu ustawy o CIT, powinien spełniać następujące przesłanki:

Z kolei zgodnie z art. 16b ustawy o CIT wartościami niematerialnymi i prawnymi są: