Tak orzekł WSA w Poznaniu w wyroku z 4 kwietnia 2013 r. (I SA/Po 140/13).
Spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym przedstawiła następujący stan faktyczny. Podatnik korzysta z kredytu i pożyczki, które zaciągnął w celu finansowania bieżącej działalności gospodarczej. Obecnie odsetki od wskazanych zobowiązań zaliczane są do kosztów uzyskania przychodu. Spółka zamierza wypłacić udziałowcom dywidendę, która będzie finansowana m.in. z części środków pochodzących z tego kredytu.
We wniosku zadano organowi następujące pytanie: czy w tej sytuacji całość odsetek od kredytu będzie kosztem uzyskania przychodu. Podatnik był zdania, że tak. Podkreślił, że środki pieniężne zostały otrzymane, aby sfinansować bieżącą działalność gospodarczą, a nie w celu wypłaty dywidendy. Zdaniem spółki, ustalenie proporcji między odsetkami stanowiącymi koszt uzyskania przychodu a odsetkami, które tego kosztu nie stanowią ze względu na sfinansowanie wypłaty dywidendy, wiązałoby się z dużymi trudnościami technicznymi.
Organ podatkowy w wydanej interpretacji indywidualnej nie zgodził się z tym stanowiskiem. Podkreślił, że koszty związane z wypłatą dywidendy, w tym przypadku odsetki od części kredytu, nie mają na celu osiągnięcia przychodu, a więc nie są kosztem jego uzyskania. Obowiązkiem podatnika jest wykazanie, jaką wysokość odsetek można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Sprawa trafiła do rozpoznania przed WSA.
Sąd w całości podzielił stanowisko fiskusa. W uzasadnieniu orzeczenia podkreślił, że podatnik, przeznaczając część środków z przedmiotowego kredytu na wypłatę dywidendy, musi ustalić proporcje między wysokością odsetek stanowiących koszt uzyskania przychodu a wysokością odsetek, które tego kosztu nie stanowią, ze względu na pokrycie wypłat dywidendy.
Mariusz Malaka starszy konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Katowicach)
Komentuje Mariusz Malaka, starszy konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Katowicach)
W wydawanych interpretacjach organy podatkowe oraz – od czasu uchwalenia 12 grudnia 2011 r. uchwały NSA w składzie siedmiu sędziów (II FPS 2/11) – sądy administracyjne prezentują zasadniczo jednolite stanowisko, zgodnie z którym wydatki związane z pożyczką lub kredytem zaciągniętymi na wypłatę dywidendy w postaci odsetek (prowizji i innych opłat) nie spełniają warunków określonych w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, więc nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów.
Tak orzekł m.in. NSA w wyroku z 14 lutego 2013 r. (II FSK 1253/11), WSA w Łodzi w wyroku z 18 stycznia 2013 r. (I SA/Łd 1458/12). Takie stanowisko zajęła także Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 18 października 2012 r. (IBPBI/2/ 423-853/12/MS).
Stanowisko prezentowane w ostatnim czasie przez sądy administracyjne nie zasługuje na aprobatę. Zaciągnięcie kredytu lub pożyczki na wypłatę dywidendy należy bowiem, w mojej ocenie, traktować jako wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (por. wyrok NSA z 3 kwietnia 2012 r., II FSK 249/12).
Osiąganie zysku jest bowiem zarówno podstawowym celem funkcjonowania spółek kapitałowych, jak i wspólników, których kapitał zaangażowany jest w funkcjonowanie spółki i osiąganie przez nią przychodów. W przypadku braku środków finansowych na wypłatę dywidendy brak zaciągnięcia kredytu lub pożyczki zmusiłby spółki do wycofywania już zaangażowanych w działalność gospodarczą środków finansowych wyłącznie po to, by zapewnić je na wypłatę dywidendy.
Byłoby to działaniem nieracjonalnym, które w dodatku mogłoby prowadzić do strat związanych z karami umownymi, odszkodowaniami, itp. Podobnie nieracjonalne z gospodarczego punktu widzenia byłyby takie działania spółek, które polegałyby na nieangażowaniu własnego kapitału w działalność gospodarczą wyłącznie w celu zapewnienia środków finansowych na przyszłą wypłatę dywidendy. Podkreślić należy jednak, że stanowisko takie nie znajduje potwierdzenia w jednolitej obecnie praktyce organów podatkowych oraz sądów administracyjnych.
Abstrahując od oceny słuszności wysuwanych obecnie przez sądy administracyjne tez, należy mieć na uwadze, że w świetle komentowanego wyroku brak możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych dotyczy również odsetek od kredytów lub pożyczek, które nie były zaciągane bezpośrednio w celu wypłaty dywidendy. W konsekwencji, podatnicy, którzy wypłacając dywidendę korzystają jednocześnie przykładowo ze środków z kredytu w rachunku bieżącym, celem wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów odsetek dotyczących wypłaconej dywidendy powinni dokonać szczegółowej analizy przepływu środków finansowych.
