Artykuły 21 ust. 3–8. oraz art. 26 ust. 1c i 1f ustawy o CIT określają zwolnienie od opodatkowania niektórych wypłat z tytułu umów leasingu. Zgodnie z art. 7 ustawy z 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw ma ono zastosowanie do przychodów (dochodów) uzyskanych od 1 lipca 2013 r. Do tego dnia wysokość podatku ustala się w wysokości:

Wejście w życie zwolnienia powoduje pytanie o zasady stosowania go do wypłat należnych za okresy przed 1 lipca 2013 r, wypłacanych po wejściu w życie zwolnienia.

Zdaniem NSA

Chociaż ryczałtowy podatek pobierany jest od dokonanych wypłat, w wyroku NSA z 2 czerwca 2011 r. (II FSK 1932/10) stwierdzono, że uzyskanie przychodu przez zagranicznego leasingodawcę następuje według ogólnych reguł, właściwych dla ustalania momentu uzyskania przychodu (również należnego w przypadku działalności gospodarczej) i nie jest tożsame z wypłatą świadczenia. Stosując tę tezę do reguł czasowych stosowania zwolnienia, należy nim objąć wypłaty wynikające z przychodów należnych, uzyskanych od 1 lipca2013 r.

Dodajmy, że powołany wyrok jest również istotny dla przeliczania należności w walutach obcych na złote. Należy uwzględnić daty przychodu uzyskanego, a nie faktycznie wypłaconego.

Istotne powiązania kapitałowe

Dla zastosowania zwolnienia pomiędzy leasingodawcą i leasingobiorcą muszą występować powiązania kapitałowe w postaci posiadania przez jedną ze stron („kierunek" udziału kapitałowego nie ma znaczenia) bezpośrednio nie mniej niż 25 proc. udziałów (akcji) w kapitale spółki. Odwołanie się do kapitału spółki oznacza uwzględnienie wartości nominalnych kapitału ogółem i kapitału odzwierciedlonego w nominale posiadanych udziałów (akcji), bez uwzględnienia ewentualnych uprzywilejowań niektórych udziałowców (akcjonariuszy).

2 lata

to konieczny okres posiadania własności udziałów dla zastosowania zwolnienia

Chociaż udział kapitałowy ma mieć charakter „bezpośredni", to jednak zgodnie z art. 21 ust. 3a ustawy o CIT warunek posiadania udziałów (akcji) uważa się za spełniony także wtedy, gdy leasingodawca i leasingobiorca są „spółkami siostrami", w których (w każdej z nich) co najmniej 25 proc. udziałów (akcji) posiada inna spółka podlegająca w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego rezydencję podatkową. Taka definicja powiązań kapitałowych wyłącza więc ze zwolnienia podatkowego transakcję leasingu ze „spółką babką".

Kolejnym wymogiem zastosowania zwolnienia jest brak korzystania przez leasingobiorcę ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.

Jak liczyć wymagany okres

Własność udziałów (akcji) powinna przysługiwać wspólnikowi (akcjonariuszowi) nieprzerwanie przez okres dwóch lat. Wymóg ten uważa się za spełniony również, gdy okres dwóch lat nieprzerwanego posiadania udziałów (akcji) upływa po dniu uzyskania przychodów. Strony mogą zatem warunkowo zastosować zwolnienie. W przypadku jednak niedotrzymania warunku posiadania udziałów (akcji) nieprzerwanie przez okres dwóch lat, leasingobiorca jest obowiązany do zapłaty podatku, wraz z odsetkami za zwłokę w wysokości 20 proc. przychodów, z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Leasingodawcy przysługuje więc prawo do zmniejszenia stawki podatku do wysokości określonej w umowie międzynarodowej (jeżeli umowa uległa zmianie lub została zastąpiona nową konwencją, moim zdaniem zastosowanie ma akt obowiązujący w momencie wypłaty wynagrodzenia, a nie utraty prawa do zwolnienia). W doktrynie przyjmuje się, że takie „następcze" rozliczenie dokonywane jest przez samego podatnika, a płatnik nie odpowiada za podatek (G. Dźwigała, Z. Huszcz, P.Karwat, R. Krasnodębski, M. Ślifirczyk, F. Świtała, Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Komentarz, Warszawa 2007 r., s. 623).

Zwolnienie podatkowe ma zastosowanie jedynie do kwoty opłat leasingowych w wymiarze prawnym i ekonomicznym. Jeżeli w wyniku istnienia powiązań (z art. 11 ust. 1 ustawy o CIT) leasingobiorca i leasingodawca ustalą warunki różniące się od warunków rynkowych, to nadwyżka ponad cenę rynkową opłat nie korzysta już ze zwolnienia. Wartość opłat leasingowych przekraczających limit ceny rynkowej oblicza się przy zastosowaniu metod właściwych dla kalkulacji dochodu w przypadku „zwykłych" cen transferowych.

Podobne ograniczenie stosowania zwolnienia zawiera art. 21 ust. 6 ustawy o CIT, wskazując przypadki, gdy opłata leasingowa może być uznana za formę wypłaty z zysku leasingobiorcy.

Warunki muszą wystąpić łącznie

Stosowanie zwolnienia uzależnione jest od łącznego występowania spełnienia następujących warunków:

Ustanowienie praw na udziałach nie wystarczy

Zwolnienie ma zastosowanie, jeżeli posiadanie udziałów (akcji) wynika z tytułu własności. Ustanowienie praw na udziałach (akcjach) na rzecz leasingodawcy (leasingobiorcy) nie spełnia warunku skorzystania ze zwolnienia.