Obowiązkiem wynikającym z art. 44 ust. 1 ustawy o PIT jest wymóg wpłacania bez wezwania w ciągu roku podatkowego zaliczek na podatek dochodowy.
W tym zakresie podstawową zasadą, ustaloną brzmieniem art. 44 ust. 3 i 3f tej ustawy, jest reguła wpłacania tych należności za okresy miesięczne. Zasada ta odnosi się zarówno do podatników rozliczających się według zasad ogólnych (tj. według progresywnej skali podatkowej), jak i tych, którzy podatek opłacają według jednolitej, liniowej jego stawki.
Wyjątek od reguły
Od tej reguły przepisy o PIT (art. 44 ust. 3g i 3h) przewidują jednak odstępstwo. Przyznają niektórym, wskazanym podmiotowo podatnikom, uprawnienie, polegające na możliwości opłacania zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne. Z prawa tego mogą korzystać wyłącznie:
- podatnicy będący małymi podatnikami, za których w świetle art. 5a pkt 20 ustawy o PIT uważa się podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty stanowiącej równowartość 1 200 000 euro (w roku 2013 za małych podatników uważani są ci podatnicy, u których przychód wraz z należnym VAT nie przekroczył w roku 2012 kwoty 4 922 000 zł), lub
- podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą w ciągu roku podatkowego (w rozumieniu art. 22k ust. 11 ustawy o PIT)
W formie pisemnej
Obok wymogu dochowania wskazanych przesłanek podmiotowych, tj. kwalifikacji podatnika jako małego podatnika lub podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej w roku podatkowym, ustawa o PIT uzależnia możliwość kwartalnego opłacania zaliczek na podatek dochodowy od złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zawiadomienia o wyborze tej formy ich zapłaty.
Zawiadomienie to mali podatnicy składają w terminie do 20 lutego roku podatkowego, natomiast podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego - w terminie do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Tym samym, terminowe złożenie wymaganego zawiadomienia jest niezbędnym warunkiem pozwalającym na płacenie przez podatnika w danym roku zaliczek na podatek za okresy kwartalne.
Oznacza to, że ewentualne uchybienie terminu złożenia zawiadomienia, bądź niezłożenie takiego zawiadomienia, uniemożliwia podatnikowi stosowanie tej niewątpliwie dogodnej formy rozliczeń.
Obowiązujące przepisy nie przewidują żadnego urzędowego wzoru takiego zawiadomienia. Należy je zatem złożyć we właściwym urzędzie skarbowym w formie pisemnej, natomiast jego treść powinna w sposób jednoznaczny określać podatnika oraz wyrażać jego wolę stosowania w danym roku kwartalnej formy opłacania zaliczek na podatek dochodowy.
Dokonanie omawianego wyboru wywołuje skutki również w latach następnych, jeżeli podatnik w terminie do 20 lutego roku podatkowego nie zawiadomi w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z kwartalnego sposobu wpłacania zaliczek.
Rezygnacji takiej nie składają ci podatnicy, którzy pomimo że pierwotnie (np. w roku 2013) wybrali kwartalny sposób opłacania zaliczek na podatek dochodowy, utracą status małych podatników. W takim bowiem przypadku podatnik w kolejnym roku nie spełnia już warunku podmiotowego do opłacania zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne i jest obowiązany do płacenia zaliczek na zasadach ogólnych.
Przy stawce liniowej
Wybór kwartalnego opłacania zaliczek na podatek dochodowy prowadzi do powstania obowiązku ich przekazywania na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po upływie kwartału, za który zaliczka jest opłacana. W efekcie zaliczka za:
- I kwartał – jest płatna w terminie do 20 kwietnia,
- II kwartał – jest płatna w terminie do 20 lipca,
- III kwartał – jest płatna w terminie do 20 października,
- IV kwartał – jest płatna w terminie do 20 stycznia kolejnego roku podatkowego, jeśli w tym terminie podatnik nie złoży zeznania rocznego i nie dokona zapłaty podatku wynikającego z tego zeznania.
W przypadku podatników opodatkowujących dochody według stawek progresywnych (skala podatkowa), zaliczki ustalane są zgodnie z art. 44 ust. 3g ustawy o PIT, tj. w poniższy sposób:
- obowiązek wpłacania zaliczki powstaje poczynając od kwartału, w którym dochody przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku,
- zaliczkę za ten kwartał stanowi podatek obliczony z zastosowaniem regulacji art. 26, 27, 27b ustawy o PIT,
- zaliczki za kolejne kwartały ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za poprzednie kwartały.
Z kolei podatnicy opłacający podatek dochodowy według jednolitej stawki liniowej (art. 30c ustawy o PIT) wpłacają zaliczki kwartalne w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonym według stawki liniowej, a sumą należnych zaliczek za poprzednie kwartały z uwzględnieniem treści art. 27b (odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne).
Uprawnieni także ryczałtowcy...
Podatnicy, którzy osiągane przychody z tytułu działalności gospodarczej opodatkowują w sposób ryczałtowy (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych), również są obowiązani do wpłacania na rachunek urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy.
Także w tym przypadku, poza ogólną zasadą miesięcznego rozliczania zaliczek, istnieje możliwość ich płacenia za okresy kwartalne. Uprawnieniem tym są jednak objęci wyłącznie ci podatnicy, u których otrzymane przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty będącej równowartością 25 000 euro (w roku 2013 limit ten wyniósł 102 550 zł).
Oni także muszą zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania o wyborze kwartalnego sposobu opłacania zaliczek. W tym jednak przypadku termin do złożenia zawiadomienia jest znacznie krótszy i upływa 20 stycznia roku podatkowego (art. 21 ust. 1a, 1b i 1c ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne).
Warto także zauważyć, że raz złożone zawiadomienie wywołuje skutki w latach następnych, jeżeli w terminie do 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosi likwidacji działalności gospodarczej, nie dokona wyboru innej formy opodatkowania lub nie zawiadomi urzędu skarbowego o zaprzestaniu opłacania ryczałtu co kwartał. Uprawnienie do płacenia zaliczek za okresy kwartalne ustaje w kolejnym roku, w razie przekroczenia w poprzednim roku podatkowym limitu pozwalającego na tę formę opłacania zaliczek.
...oraz osoby prawne
Prawo do opłacania zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne przyznane zostało także podatnikom opodatkowanym według reguł ustawy o CIT (art. 25 ust. 1b-1e i 2). W tym przypadku możliwość tę przyznano:
- podatnikom rozpoczynającym działalność gospodarczą w roku podatkowym (z uwzględnieniem regulacji art. 16k ust. 11 ustawy o CIT), oraz
- małym podatnikom w rozumieniu tej ustawy (tj. tym, u których wartość przychodu ze sprzedaży wraz z należnym podatkiem od towarów i usług nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości kwoty 1 200 000 euro – art. 4a pkt 10 ustawy o CIT),
– którzy w terminie do 20 dnia drugiego miesiąca roku podatkowego zawiadomią w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze takiej formy opłacania zaliczek. Zatem w przypadku podatników, u których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, termin do złożenia zawiadomienia upływa 20 lutego roku podatkowego.
Podobnie jak w przypadku podatników PIT i ryczałtowców, raz złożone zawiadomienie wywołuje skutki w latach następnych, chyba że podatnik w terminie wpłaty pierwszej zaliczki za dany rok podatkowy zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z kwartalnych zaliczek (art. 25 ust. 2 ustawy o CIT), bądź utraci status małego podatnika.
Czy to jest opłacalne
Rozważając argumenty przemawiające za opłacaniem zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne należy stwierdzić, że bez względu na przyjęte zasady ich wpłacania (miesięcznie albo kwartalnie) ostateczna wartość należnego podatku dochodowego za rok podatkowy będzie tożsama.
Niemniej, sam fakt opłacania zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne skutkuje niejako odroczeniem terminu ich płatności, co prowadzi do wniosku, że nawet podatnik, który w trzech kolejnych miesiącach kwartału osiągnie dochód, na kwartalnym systemie zapłaty zaliczek zyskuje przesunięcie terminu ich płatności:
- za pierwszy miesiąc kwartału – o dwa miesiące,
- za drugi miesiąc kwartału o miesiąc.
Tym samym, już tylko z tego powodu kwartalna forma wpłacania zaliczek sprzyja podtrzymaniu płynności finansowej podatnika poprzez zwiększenie środków finansowych znajdujących się w obrocie, bądź nawet pracujących jako krótkotrwałe lokaty bankowe.
Z kolei, w przypadku zróżnicowania wartości osiąganych dochodów bądź ponoszonej straty w poszczególnych miesiącach roku podatkowego, kwartalne opłacanie zaliczek na podatek dochodowy niewątpliwie stanowi o urealnieniu wartości zaliczki na podatek dochodowy przypadającej do zapłaty za poszczególny kwartał.
Przykład
Przedsiębiorca Jan Nowak będący małym podatnikiem w rozumieniu art. 5a pkt 20 ustawy o PIT, jest opodatkowany z tytułu dochodów z działalności gospodarczej według stawki liniowej. Załóżmy, że w poszczególnych miesiącach I kwartału 2013 r osiągnie:
- w styczniu – dochód w wysokości 8000 zł,
- w lutym – dochód w wysokości 6000 zł.
- w marcu – stratę w wysokości 9000 zł.
W przypadku rozliczania się według jednolitej stawki podatku w wysokości 19 proc. (art. 30c ustawy o PIT), przyjmując pewne uproszczenie przy obliczaniu wartości zaliczek polegające na braku odliczeń składek ZUS, podatnik będzie obowiązany do zapłaty zaliczek na podatek w następującej wysokości:
- za styczeń – 1520 zł (termin płatności 20 lutego) – zaliczka ustalona od osiągniętego dochodu w wysokości 8000 zł,
- za luty – 1140 zł (termin płatności 20 marca) – zaliczka ustalona od dochodu osiągniętego od początku roku pomniejszona o wartość zaliczek opłaconych w poprzednich okresach – (14 000 zł x 19 proc.) – 1520 = 1140 zł,
- za marzec – 0,00 zł, ponieważ wartość zaliczek opłaconych w poprzednim okresie przekracza wartość zaliczki należnej od dochodu ustalonego narastająco od początku roku.
Natomiast zaliczka na podatek dochodowy za pierwszy kwartał 2013 r. będzie ustalana od wartości uzyskanego w tym kwartale dochodu, tj. od kwoty 5000 zł. Zatem jej wartość wyniesie 950 zł. Oznacza to, że w tym przypadku do 20 kwietnia 2013 r. podatnik dokona zapłaty zaliczki na podatek dochodowy w wysokości niższej o 1710 zł, niż w przypadku miesięcznego ich opłacania.
Oczywiście zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku ,łączna wartość podatku dochodowego należnego z tytułu osiągniętych w roku podatkowym dochodów będzie identyczna, ale opłacanie zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne sprzyja zmniejszaniu powstawania ewentualnych nadpłat podatku w stosunku do ich opłacania za okresy miesięczne.
Marek Piotrowski doradca podatkowy, prowadzi w Krakowie własną kancelarię
Komentuje Marek Piotrowski, doradca podatkowy, prowadzi w Krakowie własną kancelarię
Podatnicy podatku dochodowego muszą co miesiąc wpłacać zaliczki na podatek. Obowiązek ten dotyczy zarówno podatników rozliczających się według zasad ogólnych (czyli według progresywnej skali podatkowej), jak i tych, którzy podatek opłacają według jednolitej - liniowej jego stawki. Dotyczy także podatników opłacających ryczałt ewidencjonowany oraz podatników podatku dochodowego od osób prawnych.
Przepisy przyznają jednak niektórym podatnikom uprawnienie do opłacania zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne. Wybór kwartalnej metody opłacania zaliczek na podatek dochodowy jest rozwiązaniem korzystnym. Korzyść ta wynika z jednej strony ze znacznego opóźnienia terminu zapłaty zaliczki na podatek, z drugiej zaś z kwartalnego uśrednienia podstawy opodatkowania.
To kwartalne uśrednienie sprzyja ograniczaniu ewentualnej nadpłaty podatku dochodowego w przypadku podatników osiągających dochody i straty w poszczególnych miesiącach. Nie sposób jednocześnie wskazać argumentów, które mogłyby przemawiać przeciwko takiej formie opłacania zaliczek na podatek dochodowy. Dlatego można stwierdzić, że rozwiązanie to daje podatnikom wymierne korzyści finansowe.
