Jeżeli w ramach umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową lider pełni jedynie funkcję pośrednika otrzymującego płatności z tytułu odsetek wyłącznie w celu ich dalszego przekazania wszystkim uprawnionym podmiotom, to w przypadku wypłaty przez spółkę oprocentowania na jego rzecz nie znajdzie zastosowania art. 11 ust. 2 Konwencji polsko-luksemburskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Tak orzekł WSA w Rzeszowie 22 stycznia 2013 r. (I SA/Rz 1132/12).

Spółka wystąpiła o interpretację przepisów prawa z zakresu pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych od odsetek przekazywanych na rzecz spółki akcyjnej posiadającej nieograniczony obowiązek podatkowy w Luksemburgu. Wskazała, że zamierza przystąpić do umowy cash poolingu, w ramach której lider pełni funkcję regionalnego centrum pieniężnego, tj. konsoliduje salda rachunków bieżących uczestników w celu zarządzania ich płynnością finansową.

Faktyczne działanie systemu cash poolingu będzie polegać na zautomatyzowanych transferach sald dodatnich istniejących na rachunkach uczestników na koniec dnia rozliczeniowego na rachunek nadrzędny lidera. W przypadku wystąpienia salda ujemnego na rachunkach uczestników nastąpi zaś automatyczne przekazanie środków pieniężnych z rachunku nadrzędnego lidera.

Lider będzie codziennie informować spółkę o saldzie na jej rachunku, dzięki czemu będzie mogła obliczyć odsetki przypadające na mocy umowy do zapłaty przez spółkę na rzecz lidera lub odwrotnie w zależności od stanu sald. Spółka uznała, że ma prawo do zastosowania wynikającej z art. 11 ust. 2 Konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania 10-proc. stawki podatku u źródła do opodatkowania odsetek wypłacanych przez spółkę na podstawie umowy, ponieważ lidera należy uznać za rzeczywistego właściciela odsetek pochodzących od spółki. Organ podatkowy odpowiedział przecząco. Stwierdził, że tytuł prawny do odsetek mają poszczególne spółki biorące udział w systemie cash poolingu.

Sąd oddalił skargę. Wskazał, że właściwymi właścicielami odsetek są uczestnicy umowy cash poolingu. W ocenie sądu, opis zdarzenia przyszłego przedstawiony przez skarżącą oraz zarzuty skargi wskazujące, że nie jest to typowa umowa cash poolingu, nie zmieniają zasady, że odsetki wynikają z umowy pomiędzy uczestnikami. Natomiast lider, wyłączając zakres gdy jest on uczestnikiem, nie jest rzeczywistym właścicielem odsetek pochodzących od spółki. Tytuł prawny do odsetek mają bowiem poszczególne spółki biorące udział w systemie.

—Ewa Taszakowska współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Jagoda Pośpiech aplikantka radcowska, konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro

Jagoda Pośpiech aplikantka radcowska, konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Katowicach)

Komentuje Jagoda Pośpiech, aplikantka radcowska, konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Katowicach)

Komentowany wyrok dotyczy zagadnienia, którym zajmowały się już poprzednio sądy administracyjne, tj. kwestii opodatkowania odsetek fizycznie wypłacanych na rzecz podmiotu wyznaczonego do zarządzania systemem cash poolingu (pool leadera).

Cash pooling jest atrakcyjną formą zapewnienia spółce płynności finansowej, jednak w sytuacji gdy w systemie uczestniczą podmioty z różnych krajów, mogą pojawić się pewne komplikacje podatkowe. Strony umowy, które zobowiązują się gromadzić środki finansowe na wspólnym koncie bankowym, celem zapewnienia bieżącego kompensowania strat z nadwyżkami wykazanymi na kontach poszczególnych uczestników, powinny bowiem pamiętać o podatku u źródła.

Zasada ogólna wyrażona na gruncie CIT stanowi, że podatnik obowiązany jest do pobrania i odprowadzenia do urzędu skarbowego 20 proc. podatku u źródła od przychodów osiąganych z odsetek. Dla zastosowania stawki podatku, wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO) niezbędne jest spełnienie określonych warunków, w szczególności posiadanie certyfikatu rezydencji potwierdzającego siedzibę beneficjenta.

Jednocześnie większość umów o unikaniu podwójnego opodatkowania dla zastosowania wynikających z nich zasad opodatkowania podatkiem u źródła przychodów odsetkowych wymaga identyfikacji właściciela przychodów odsetkowych, którym w większości sytuacji nie jest pool leader (z wyjątkiem odsetek jemu należnych).

Orzeczenie WSA w Rzeszowie wpisuje się w przyjęte u części judykatury stanowisko, że pool leader, którego rola sprowadza się do czynności pobrania i przekazania odsetek, tj. kosztów finasowania, nie może być traktowany jako ich rzeczywisty właściciel i finalny odbiorca. Dla podmiotu wypłacającego odsetki z tytułu zadłużenia cashpoolingowego niezbędne staje się więc zidentyfikowanie finalnego odbiorcy tego przychodu. Inaczej w świetle przywołanego orzeczenia niezbędne byłoby stosowania 20 proc. stawki podatku u źródła.

Innym rozwiązaniem praktycznym będzie odpowiednie ustrukturyzowanie struktury cashpoolingowej. Nie wszystkie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierają bowiem wymóg, aby podmiot otrzymujący odsetki był ich właścicielem (np. UPO z Francją). W takim przypadku uprawnione mogłoby być stosowanie stawki podatku u źródła wynikającej z UPO właściwej dla rezydencji pool leadera.