W przypadku nabycia wyrobów akcyzowych z innych państw Unii Europejskiej na potrzeby prowadzonej w Polsce działalności gospodarczej nie zawsze możliwe jest stosowanie procedury zawieszenia poboru akcyzy.
Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy nabywca nie prowadzi składu podatkowego, jak również nie posiada statusu zarejestrowanego odbiorcy. W przypadku, gdy nie jest możliwe stosowanie procedury zawieszenia poboru akcyzy nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych powinno być dokonane z akcyzą zapłaconą.
Na czym polega procedura
Uregulowana w ustawie z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym procedura nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą ma na celu zapewnienie opodatkowania wyrobów akcyzowych w kraju, w którym faktycznie są one konsumowane.
Jednocześnie, opodatkowanie wyrobów akcyzowych w kraju nabywcy wiąże się z możliwością uzyskania zwrotu zapłaconej uprzednio akcyzy w kraju dostawy. W ten sposób zachowana zostanie zasada opodatkowania wyrobów akcyzowych w kraju ich faktycznej konsumpcji.
Przykład
Przedsiębiorstwo X zajmuje się hurtowym handlem piwem, które nabywane jest głównie od producentów krajowych, a niewielka jego część jest nabywana wewnątrzwspólnotowo.
Przedsiębiorstwo X uznało, że z ekonomicznego punktu widzenia nie opłaca się w jego przypadku korzystanie z usług podmiotów spełniających wymogi do korzystania z procedury zawieszenia poboru akcyzy. Dlatego też zdecydowano się na nabywanie wewnątrzwspólnotowe piwa z akcyzą zapłaconą.
Nabycie wewnątrzwspólnotowe piwa przez przedsiębiorcę X wiązać się będzie z koniecznością zapłaty akcyzy w Polsce. Wówczas też dostawca zagraniczny będzie mógł ubiegać się o zwrot akcyzy zapłaconej od piwa w swoim kraju.
Dokument UDT
Przemieszczenie wyrobów z akcyzą zapłaconą pomiędzy państwami członkowskim po- winno odbywać się z zastosowaniem uproszczonego dokumentu towarzyszącego (dalej: UDT).
Należy pamiętać, że dokument UDT może zostać zastąpiony przed dokument handlowy, a więc przykładowo przez fakturę VAT. Dokument handlowy może zastępować UDT, jeżeli będzie zawierać wszystkie dane, jakie są zamieszczane w UDT z adnotacją „Uproszczony dokument towarzyszący do celów kontroli (wyroby akcyzowe)".
Obowiązki nabywcy
Krok 1 – Zgłoszenie planowanego nabycia
Podmiot zamierzający dokonać nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych z akcyzą zapłaconą jest zobowiązany złożyć zgłoszenie o planowanej czynności właściwemu naczelnikowi urzędu celnego. Powinien również złożyć zabezpieczenie akcyzowe. Czynności tych należy dokonać przed wprowadzeniem wyrobów akcyzowych na terytorium kraju.
Wzór zgłoszenia został określony w załączniku do rozporządzenia ministra finansów z 24 lutego 2009 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym.
Krok 2 – Potwierdzenie odbioru
Po otrzymaniu wyrobów, nabywca jest zobligowany do potwierdzenia ich odbioru na UDT lub na dokumencie handlowym zastępującym UDT. Potwierdzona przez nabywcę karta 3 UDT (lub karta dokumentu handlowego spełniającego funkcję UDT) powinna być zwrócona dostawcy wraz z potwierdzeniem złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub zapłaty podatku akcyzowego na terytorium kraju.
Wzór potwierdzenia złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub zapłaty akcyzy został wskazany w załączniku do rozporządzenia ministra finansów z 20 sierpnia 2010 r. w sprawie wzoru dokumentu potwierdzenia złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub zapłaty akcyzy na terytorium kraju.
Krok 3 – Złożenie deklaracji w formie uproszczonej
Nabywca zobowiązany jest również do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu celnego deklaracji uproszczonej AKC-U oraz obliczenia akcyzy i jej zapłaty na terytorium kraju, na rachunek właściwej izby celnej. Czynność ta powinna zostać wykonana w terminie 10 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Zgodnie z art. 10 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym, obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą, dokonanego na potrzeby wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej na terytorium kraju, powstaje z dniem otrzymania wyrobów akcyzowych przez podatnika, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia do- konania wysyłki określonej w uproszczonym dokumencie towarzyszącym.
Zatem, obowiązku złożenia deklaracji uproszczonej i zapłaty akcyzy należy dopełnić w terminie 10 dni licząc od dnia otrzymania wyrobów akcyzowych (chyba że nabywca otrzyma wyroby później niż siódmego dnia licząc od dnia ich wysyłki przez dostawcę). Należy pamiętać, że obowiązek podatkowy nie może powstać później niż w siódmym dniu, licząc od dnia dokonania wysyłki określonej w UDT, nawet wówczas, gdy w terminie tym nie otrzymano wyrobów akcyzowych.
Przykład
Firma A zakupiła na Słowacji napoje alkoholowe z zapłaconą akcyzą. Wyroby te zostały wysłane przez dostawcę słowackiego 1 grudnia 2012 r. Firma A otrzymała je 13 grudnia 2012 r. Ponieważ nabyte wewnątrzwspólnotowo wyroby nie zostały dostarczone firmie A do 8 grudnia 2012 r. (w ciągu siedmiu dni od dnia wysłania wyrobów), obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą powstał 8 grudnia 2012 r. Termin 10 dni, w ciągu których firma A powinna złożyć deklarację uproszczoną i zapłacić podatek akcyzowy, upływa więc 18 grudnia 2012 r.
Wzór deklaracji uproszczonej AKC-U stanowi załącznik do rozporządzenia ministra finansów z 14 grudnia 2011 r. w sprawie wzoru deklaracji uproszczonej dla podatku akcyzowego.
Krok 4 – Prowadzenie ewidencji
Nabywca wyrobów akcyzowych w procedurze akcyzy zapłaconej ma również obowiązek prowadzenia specjalnej ewidencji. Ewidencja może być prowadzona w formie pisemnej lub elektronicznej.
O wyborze formy prowadzenia ewidencji nabywca powinien poinformować właściwego naczelnika urzędu celnego. Niezależnie od wybranej formy prowadzenia ewidencji, powinna ona spełniać wymogi określone w rozporządzeniu ministra finansów z 23 sierpnia 2010 r. w sprawie niektórych ewidencji wyrobów akcyzowych (dalej: rozporządzenie w sprawie ewidencji).
Papierowa lub elektroniczna
W przypadku wyboru papierowej formy prowadzenia ewidencji, wymienione rozporządzenie w sprawie ewidencji wymaga, aby przed rozpoczęciem wypełniania karty ewidencji zostały przeszyte, a strony ponumerowane i opatrzone pieczęcią podmiotu prowadzącego ewidencję.
Następnie na tak przygotowaną ewidencję właściwy naczelnik urzędu celnego nakłada na przeszycie zamknięcie urzędowe w formie plomby zaciśniętej na elemencie mocującym przy użyciu plombownicy, a na ostatniej stronie ewidencji wpisuje liczbę jej stron i składa swój podpis.
Wpisy do ewidencji w formie pisemnej powinny być dokonywane w sposób trwały i wyraźny. Jeżeli zaś zajdzie konieczność dokonywania w ewidencji zmian lub poprawek, to powinny one być dokonywane tak, aby przekreślany pierwotny wpis w dalszym ciągu pozostawał czytelny. Należy pamiętać, iż każda zmiana lub poprawka powinna zostać potwierdzona podpisem osoby dokonującej zmiany lub poprawki z podaniem daty jej wprowadzenia, oraz w razie potrzeby opisana w rubryce „uwagi".
Rozporządzenie w sprawie ewidencji przewiduje również wymogi dotyczące warunków, jakie powinna spełniać ewidencja prowadzona w formie elektronicznej.
Ustawa o podatku akcyzowym tylko w ogólny sposób określa elementy ewidencji wskazując, że powinny się w niej znaleźć przede wszystkim informacje dotyczące wyrobów akcyzowych nabywanych wewnątrzwspólnotowo, uproszczonego dokumentu towarzyszącego, podmiotu wysyłającego wyroby akcyzowe.
Dokładny wykaz informacji, które należy zamieszczać w ewidencji zostały określone w rozporządzeniu w sprawie ewidencji, które przewiduje konieczność uwzględniania w ewidencji następujących danych:
- nazwy wyrobów akcyzowych wraz z ich kodami Nomenklatury Scalonej (CN) oraz informacje o ich znakowaniu i barwieniu;
- ilości wyrobów akcyzowych w jednostkach miary właściwych dla ustalenia podstawy opodatkowania;
- daty otrzymania wyrobów akcyzowych;
- danych identyfikacyjnych podmiotu, od którego wyroby akcyzowe zostały nabyte wewnątrzwspólnotowo;
- numeru identyfikacyjnego dokumentu, na podstawie którego wyroby akcyzowe zostały przemieszczone na terytorium kraju;
- kwoty podatku akcyzowego przypadającego do zapłaty;
- daty złożenia deklaracji podatkowej.
Musi umożliwiać identyfikację
Ewidencja powinna być prowadzona w sposób ciągły i umożliwiający identyfikację obrotu wyrobami akcyzowymi. Należy również pamiętać, że na każdym podmiocie prowadzącym ewidencję spoczywa obowiązek jej zamknięcia i miesięcznego podsumowania, które to czynności powinny mieć miejsce ostatniego dnia każdego miesiąca.
Jeżeli dany podmiot zdecyduje się na prowadzenie ewidencji w formie elektronicznej, to raport z miesięcznego podsumowania i zamknięcia należy przekazywać właściwemu naczelnikowi urzędu celnego. Ewidencja powinna być przechowywana i udostępniania do kontroli przez okres pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym został sporządzona.
Ewidencja prowadzona w formie elektronicznej
Ewidencja w formie elektronicznej powinna być prowadzona zgodnie z pisemną instrukcją obsługi programu komputerowego wykorzystywanego do jej prowadzenia i w taki sposób, aby:
- umożliwiała wgląd w treść dokonywanych wpisów oraz ochronę przechowywanych danych przed zniekształceniem lub utratą;
- umożliwiała dokonywanie korekty danych opatrzonej adnotacją osoby dokonującej tej korekty oraz daty jej dokonania;
- pozwalała na drukowanie wpisów i raportów w porządku chronologicznym;
- uniemożliwiała usuwanie wpisów.
Oprócz tego, podmiot prowadzący ewidencję w formie elektronicznej ma obowiązek zabezpieczyć się przed zniekształceniem lub utratą danych zapisanych w ewidencji elektronicznej przechowując kopię ewidencji zapisaną na informatycznych nośnikach danych lub w formie wydruku sporządzonego za okresy jednodniowe. -
—Piotr Paszek jest doradcą podatkowym w ECDDP sp. z o.o.
—Tomasz Kolarczyk jest młodszym konsultantem podatkowym w ECDDP sp. z o.o.
