Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną fiskusa w precedensowej sprawie dotyczącej refakturowania, czyli odsprzedaży usług. ( I FSK 65/12 )
NSA nie podzielił stanowiska sądu I instancji, że momentem powstania obowiązku podatkowego jest czas wystawienia refaktury. W jego ocenie co do zasady obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą wykonania pierwotnej usługi.
Jak zauważył sędzia NSA Marek Kołaczek, pojęcie refakturowania ustawodawca wprowadził do ustawy o VAT dopiero 1 kwietnia 2011 r. (art. 8 ust. 2a). Niemniej jednak nie ma wątpliwości, że podatnicy mieli możliwość refakturowania usług również przed tą datą.
Fikcja prawna
Przepis art. 8 ust. 2a polskiej ustawy o VAT stanowi implementację art. 28 dyrektywy 112. Ustala on, że gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że sam je otrzymał i wyświadczył.
– W tym przepisie na potrzeby ustawy o VAT ustanowiono pewną fikcję prawną, że podatnika, choć nie bierze udziału w świadczeniu usługi, traktuje się, jak by je sam wyświadczył – zauważył sędzia Kołaczek.
Przeniesienie kosztów następuje w tym przypadku poprzez wystawienie refaktury. W gruncie rzeczy jest to fakturowanie usługi wykonanej przez osobę trzecią, np. inną firmę.
Ze względu na to w ocenie sądu kasacyjnego podmiot refakturujący powinien dostosować wszelkie zasady opodatkowania do tych, jakie obowiązują rzeczywistego usługodawcę. Tak jakby od początku usługa była wyświadczona przez refakturującego.
NSA zastrzegł jednak, że w obrocie gospodarczym obowiązek podatkowy będzie czasem powstawał w chwili refakturowania. Trzeba bowiem pamiętać, że ustawa o VAT przewiduje też szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego i wiąże go np. z wystawieniem faktury. Wówczas w miejsce słowa „faktura" należy podstawić: „refaktura". Niemniej NSA potwierdził, że jeśli obowiązek podatkowy przy danej usłudze powstaje na zasadach ogólnych, przy refakturowaniu należy go skorelować z pierwotnym wykonaniem tej usługi.
Różne świadczenia
Kanwą wczorajszego wyroku była interpretacja podatkowa. Chodziło o VAT od odsprzedaży zarówno usług, dla których obowiązek powstaje na zasadach ogólnych, jak i dla tych, dla których przewidziano szczególne momenty jego powstania.
Podatniczka uważała, że w większości przypadków obowiązek powstanie z chwilą wystawienia refaktury. Sprzedaż w drodze refaktury jest bowiem szczególnym rodzajem świadczenia usługi.
Fiskus uznał, że nie. Rację spółce przyznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie. W jego ocenie usługa refakturowana jest odrębna od usługi pierwotnej. Ta wykładnia nie została jednak zaaprobowana przez NSA. Wyrok jest prawomocny.
masz pytanie, wyślij e-mail do autorki a.tarka@rp.pl
Adam Bartosiewicz doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL
Wyrok NSA jest istotny dla praktyki. Mając na uwadze konstrukcję prawną tzw. refakturowania, rozumianego jako odsprzedaż usług, w zasadzie nie można się było spodziewać innego orzeczenia. Refakturowanie nie jest przecież odrębną czynnością. Momentem wykonania usługi (który może być istotny dla powstania obowiązku) jest zatem chwila wykonania usługi refakturowanej, a nie chwila jej zrefakturowania. Można się tylko zgodzić, że tam, gdzie przepisy wiążą obowiązek podatkowy z wystawieniem faktury, upływem terminu zapłaty etc., należy odnosić się do momentu wystawienia refaktury, terminu zapłaty dla usług refakturowanych etc. Z tym że bardzo często na określenie obowiązku podatkowego w związku z wystawieniem (re)faktury będzie za późno, gdyż minie już siedem dni od wykonania usług (pierwotnych).
