Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął spór o stawkę VAT na mieszanki kawy naturalnej i zbożowej. Sąd uznał, że taka mieszanka od 1 stycznia 2011 r. nie korzysta już z obniżonej stawki VAT. Do sprzedaży takiego produktu trzeba stosować 23-proc. VAT.

W sprawie chodziło o wyjaśnienie, co kryje się pod pojęciem „namiastka kawy". Od tego zależało, czy podatniczka – producent i sprzedawca mieszanek kawy zbożowo-naturalnej – ma swój produkt opodatkować 8- czy 23-proc. stawką VAT. We wniosku o interpretację spółka zauważyła, że do 31 grudnia 2010 r. jej mieszanki były opodatkowane stawką obniżoną. Od 1 stycznia 2011 r. ustawodawca dokonał zmiany w poz. 40 załącznika 3 do ustawy o VAT i powstał problem. Zgodnie bowiem z art. 41 ust. 2 ustawy o VAT i pozycją 40 jej załącznika nr 3, stawką 8 proc. opodatkowane są m.in.: substytuty kawy; pozostałe palone namiastki kawy oraz ich ekstrakty, esencje i koncentraty (PKWiU ex 10.83.12.0). Uwaga „ex" oznacza, że zakres wyrobów lub usług jest węższy niż określony w danym grupowaniu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).

Wnioskodawca zauważył, że mieszanki kawy zbożowo-naturalnej klasyfikowane są w PKWiU do poz. 10.83.12.0, jednak poz. 40 załącznika nr 3 zawiera uwagę „ex", co może wskazywać na ograniczenie. Jego zdaniem jednak sporna mieszanka kawy naturalnej ze zbożową nadal korzysta z preferencyjnej stawki VAT. Wynika to z faktu, że w systemie prawa nie ma definicji namiastki. W związku z tym należy jej szukać w wykładni językowej.

Zgodnie zaś ze Słownikiem Języka Polskiego „namiastka" to „artykuł zastępujący produkt otrzymywany z surowców oryginalnych; produkt zastępczy, surogat". Zdaniem spółki mieszanki kawy zbożowo-naturalnej stanowią produkt zastępczy dla kawy naturalnej. Fiskus nie potwierdził tego stanowiska.

Rację producentowi kawy przyznał za to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Uznał, że namiastka w odniesieniu do artykułów spożywczych zastępuje lub imituje kawę otrzymywaną z surowców oryginalnych, naturalnych.

WSA doszedł do przekonania, że wyrób będący mieszanką kawy zbożowo-naturalnej zastępuje kawę otrzymywaną z surowców oryginalnych, czyli wyłącznie z palonych ziaren kawy. Taki charakter ma sporna mieszanka, bo składa się w głównej mierze z produktów zbożowych imitujących smak kawy naturalnej.

Tego korzystnego dla producentów mieszanek kawowych wyroku nie udało się jednak obronić przed NSA. Co prawda sędzia sprawozdawca Roman Wiatrowski potwierdził, że żeby odkodować pojęcie „namiastka kawy", trzeba odwołać się do językowej, spożywczej jego definicji. Z przeanalizowanych definicji wynika jednak, że namiastka to substancja, produkt, który zastępuje oryginał. Chodzi więc o substytuty kawy: cykorię, zboża, buraki itd. – Namiastka kawy to produkt bez żadnego udziału kawy naturalnej – podkreślił sędzia Wiatrowski.

Wyrok jest prawomocny.

sygn. akt: I FSK 2039/11