Tak orzekł WSA w Warszawie 18 czerwca 2012 r. (III SA/Wa 2629/11).
WSA rozpatrywał skargę na interpretację ministra finansów. Kwestią sporną w sprawie było to, czy u pracownika, któremu pracodawca zwrócił koszty noclegu, wystąpił przychód ze stosunku pracy uregulowany w art. 12 ustawy o PIT w przypadku, gdy pracownik ten, świadcząc pracę poza siedzibą pracodawcy, nie odbywa podróży służbowej w rozumieniu przepisów prawa pracy, ale nocleg jest bezpośrednio związany z czynnościami, które wykonuje.
Podatnik twierdził, że pracownik nie osiągnie przychodu. Argumentował, że jeżeli pobyt w danym miejscu i konieczność noclegu jest wynikiem polecenia pracodawcy i wykonywania czynności na jego rzecz, nie jest istotne, czy pracownik przebywa w delegacji służbowej w rozumieniu unormowań kodeksu pracy. Jego zdaniem nie można uznać za świadczenie czegoś, co jest jedynie zwrotem wydatków poniesionych w interesie i na rzecz pracodawcy.
Minister finansów nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika. Odwołując się do art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a ustawy o PIT, stwierdził, że tylko wydatki poniesione w związku z podróżą służbową nie są uznawane przez ustawodawcę za przychód. Dlatego, jeżeli pracodawca nie ma obowiązku wypłaty diety bądź innych należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową, zwrot kosztów należy uznać za nieodpłatne świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika.
Sąd, uchylając interpretację, stwierdził, że poniesione przez pracodawcę wydatki na noclegi, które są bezpośrednio związane z czynnościami służbowymi wykonywanymi przez pracowników, nie mogą być uznane za świadczenie na rzecz pracownika. Kwestia, czy wystąpiły przesłanki uznania kosztów za związane z podróżą służbową w myśl przepisów prawa pracy, jest wtedy bez znaczenia. W rezultacie, zwroty kosztów noclegu nie będą źródłem przychodu dla pracownika.
—Mateusz Macios, współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Katarzyna Kurzawska-Puchała, doradca podatkowy, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Poznaniu)
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba tego pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. W przypadku zaś świadczenia pracy w miejscu wykonywania pracy nie występuje zasadniczo podróż służbowa i w konsekwencji pracownikowi nie przysługują należności z tytułu takiej podróży. W praktyce istotne przy tym jest, żeby miejsce wykonywania pracy było ustalone tak, aby pracownik miał możliwość wykonywania zadań, wliczając w to czas dojazdu do miejsca ich wykonywania, w ramach umówionej dobowej i tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Jednocześnie, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT zwolnione z podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży służbowej do wysokości określonej w odrębnych przepisach, tj. właściwych rozporządzeniach ministra pracy i polityki społecznej. Z literalnego brzmienia tych przepisów wynika, że przysługiwanie świadczeń z tytułu podróży służbowej (w tym pokrycie kosztów noclegów) korzystających ze wskazanego zwolnienia z PIT jest uzależnione od określenia miejsca wykonywania pracy w umowie o pracę. Trzeba się jednak zastanowić, co się dzieje w przypadku braku odbywania podróży służbowej – jak ma to miejsce w omawianym przypadku. Czy pokrycie kosztów noclegu w takiej sytuacji prowadzi do powstania przychodu ze stosunku pracy?
Odpowiadając na to pytanie, należy wskazać, że w rzeczywistości istnieje wiele kategorii świadczeń przekazywanych przez pracodawcę na rzecz swoich pracowników, które nie kreują przychodu po ich stronie. Klasycznym przykładem są materiały biurowe, taksówka korporacyjna lub samochód, czy też telefon służbowy, wykorzystywane do celów służbowych. Takiego typu świadczenia nie są rozpatrywane w kategoriach przychodu po stronie pracownika, gdyż są one ściśle związane z wykonywanymi przez niego obowiązkami służbowymi. A więc dlaczego w tych kategoriach nie można rozpatrywać kosztów noclegów? Podsumowując, analizowany wyrok jest niewątpliwie korzystny dla podatników.