Podatnik w 2011 r. nie prowadził działalności gospodarczej (i nie był czynnym podatnikiem VAT). Działalność taką założył na początku 2012 r. (np. od 1 lutego) i dopiero później złożył zeznanie za 2011 r. (np. 15 marca). Czy w takiej sytuacji w PIT-37 lub PIT-38 za 2011 r. trzeba podać NIP czy PESEL?

Na podstawie art. 3 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2004 r. Nr 269, poz.2681, z późn. zm.), numer PESEL jest identyfikatorem podatkowym w przypadku podatników objętych rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług. Natomiast NIP jest identyfikatorem podatkowym w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, tj. m.in. w przypadku osób fizycznych będących płatnikami podatków lub płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne, lub w przypadku będących podatnikami osób fizycznych nieobjętych rejestrem PESEL, a także w przypadku osób fizycznych będących przedsiębiorcami (podlegających wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) lub prowadzących samodzielnie działalność gospodarczą, lub podlegających zarejestrowaniu jako podatnicy podatku od towarów i usług, lub będących zarejestrowanymi podatnikami tego podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy i płatnicy podatków lub składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne są obowiązani podawać identyfikator podatkowy na dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych oraz niepodatkowych należności budżetowych, do których poboru są obowiązane organy podatkowe lub celne. Tym samym będąca podatnikiem osoba fizyczna objęta rejestrem PESEL podaje jako identyfikator podatkowy numer PESEL (we wszystkich ww. dokumentach) oraz na żądanie płatników, jeżeli nie spełnia żadnego z następujących warunków (statusów ewidencyjnych):

a)      prowadzi działalność gospodarczą,

b)      jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług,

c)      jest płatnikiem podatków,

d)     jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne,

e)      jest płatnikiem składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Właściwy identyfikator podatkowy (NIP albo numer PESEL) ustala się na ostatni dzień okresu rozliczeniowego. Zastosowanie właściwego identyfikatora podatkowego (we wszystkich składanych w danym okresie ww. dokumentach) jest zdeterminowane statusem ewidencyjnym w okresie, za jaki dokonuje się czynności, a nie w momencie dokonywania tej czynności, z tym że na korektach deklaracji należy posługiwać się identyfikatorem podatkowym właściwym dla okresu, którego dotyczy korygowana deklaracja (tj. takim jak na korygowanej deklaracji).

Zatem, w sytuacji opisanej w pytaniu, objęta rejestrem PESEL osoba składająca zeznanie za rok 2011, w którym nie spełniała żadnego ze statusów wyżej wymienionych przy literach a-e, jako swój identyfikator podatkowy w tymże zeznaniu podaje numer PESEL, niezależnie od tego czy w 2012 r. podjęła działalność gospodarczą, czy nie. Jeżeli taka osoba będzie składała korektę tego zeznania za 2011 r., to w tym korygującym zeznaniu również podaje numer PESEL, nawet wówczas, gdy w momencie składania przedmiotowej korekty prowadzi działalność gospodarczą.

Czy osoba fizyczna, która w trakcie 2011 r. zlikwidowała działalność gospodarczą na składanych zeznaniach  z nią związanych (np. PIT-36, PIT-36L) powinna podawać numer PESEL czy NIP?

Ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1016)

wprowadzono zmiany w zakresie ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, w tym m.in. wprowadzono pojęcie identyfikatora podatkowego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o NIP identyfikatorem podatkowym jest:

• numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług;

• NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2 ustawy o NIP.

Podatnik - osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, na wszystkich dokumentach związanych z obowiązkami podatkowymi powinien posługiwać się właściwym dla niego identyfikatorem podatkowym. Mając na uwadze, że NIP jest identyfikatorem podatkowym osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, w przypadku zakończenia w roku podatkowym działalności gospodarczej, wszystkie dokumenty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (np. zeznania roczne, korekty deklaracji) powinny być opatrywane identyfikatorem podatkowym, który identyfikował tego podatnika w okresie jej prowadzenia, tj. NIP.

Czy osoba, która zlikwidowała działalność gospodarczą (obecnie posługuje się PESEL) i będzie chciała ponownie ją założyć powinna wystąpić o nowy NIP (czy też ma posługiwać się starym)?

Podatnik - osoba fizyczna objęta rejestrem PESEL nieprowadząca działalności gospodarczej lub niebędąca zarejestrowanym podatnikami podatku od towarów i usług, któremu NIP został zniesiony 1 stycznia 2012 r. na podstawie art. 67 ustaw z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw, w przypadku zmiany statusu podatkowo-ewidencyjnego (np. rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej) zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o NIP jest obowiązana do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego lub organu właściwego na podstawie odrębnych przepisów. Po dokonaniu zgłoszenia identyfikacyjnego naczelnik urzędu skarbowego wyda osobie podejmującej działalność gospodarczą potwierdzenie nadania NIP. Przedmiotowego zgłoszenie ma charakter nie tylko identyfikacyjny (potwierdzenie nadania NIP), ale również jest realizacją obowiązku ewidencyjnego, w tym obowiązku aktualizacji danych, który jest zasadniczo inny w przypadku osób nieprowadzących i prowadzących działalność gospodarczą.

Uprzejmie wyjaśniamy, że w wielu przypadkach, osobie podejmującej po 31 grudnia 2011 r. działalność gospodarczą, wydawane będzie potwierdzenie nadania NIP z identyfikatorem podatkowym identycznym z NIP tej osoby - podatnika zniesionym w trybie art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1016).  Powyższe nie będzie jednak stanowiło reguły.

Wydział Prasowy

Biuro Ministra Finansów