Kontrola podatkowa a kontrola krzyżowa: prawa przedsiębiorcy w sporze z fiskusem

- Urząd skarbowy przeprowadził u nas kontrolę krzyżową w związku z prowadzonym postępowaniem podatkowym w sprawie VAT za okres wrzesień – grudzień 2011 r. u naszego kontrahenta.

Już po kontroli stwierdziliśmy, że przedwcześnie ujęliśmy w rozliczeniach za ten okres podatek naliczony z faktur zakupu. Czy możemy złożyć korektę deklaracji VAT-7?

Odpowiada Dorota Borkowska-Chojnacka, doradca w Grant Thornton:

Zgodnie z art. 274c ordynacji podatkowej organ podatkowy prowadzący postępowanie podatkowe lub kontrolę może zażądać od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą przedstawienia dokumentów, w zakresie objętym kontrolą u podatnika, w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności, co w praktyce nazywane jest kontrolą krzyżową.

Z czynności tych sporządza się protokół.

Jeśli chodzi o uprawnienie do skorygowania deklaracji, to złożenie takiej korekty nie jest skuteczne, gdy u podatnika prowadzone jest postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa – w zakresie objętym tymi czynnościami oraz po wydaniu decyzji w wyniku przeprowadzonego postępowania podatkowego.

W firmie czytelnika była jednak przeprowadzona kontrola krzyżowa, która nie ma wpływu na uprawnienie do złożenia korekt. Jest ona bowiem rodzajem czynności sprawdzających – nie są to czynności dotyczące kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego – wobec tego podatnik ma prawo złożyć korektę deklaracji.

Egzekucja przed złożeniem skargi do sądu

- W spółce prowadzone było postępowanie podatkowe, które zakończyło się wydaniem decyzji, od której złożyliśmy odwołanie.

Izba skarbowa nie uwzględniła odwołania. Obecnie jesteśmy na etapie pisania skargi do Wojewódzkiego

Sądu Administracyjnego, nadal bowiem nie zgadzamy się z tym, że spółka zaniżyła swoje zobowiązanie wobec budżetu. Otrzymaliśmy od organu egzekucyjnego zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego na kwotę zaległości podatkowej wynikającej z decyzji wraz z odsetkami. Czy zasadnie organ żąda zapłaty, skoro mamy prawo złożyć skargę do sądu i jeszcze nie upłynął termin do jej wniesienia?

Niestety organ egzekucyjny miał prawo do wydania takiego zawiadomienia, czyli wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Niewykonalność decyzji, o której mowa w art. 239a ordynacji podatkowej, dotyczy decyzji nieostatecznych, a więc co do zasady wydawanych przez organ I instancji, od których przysługuje odwołanie (chyba że nadano im rygor natychmiastowej wykonalności).

Natomiast decyzja wydana przez organ odwoławczy, w tym przypadku przez dyrektora izby skarbowej, jest decyzją ostateczną i podlega wykonaniu, a więc egzekucji, chyba że wstrzymano jej wykonanie. Organ podatkowy I instancji wstrzymuje wykonanie decyzji ostatecznej w razie wniesienia skargi do sądu na wniosek podatnika lub z urzędu, po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej lub wpisie zastawu skarbowego.

W praktyce, ponieważ termin na wniesienie skargi wynosi 30 dni od dnia otrzymania decyzji organu odwoławczego, aby uniknąć zajęcia rachunków bankowych, należałoby złożyć wniosek o przyjęcie zabezpieczenia, np. w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, czy weksla z poręczeniem wekslowym banku (formy zabezpieczenia wskazane są w art. 33d § 2 ordynacji podatkowej).

Podsumowując, prawo do wniesienia skargi nie przesądza, że podatnik nadal nie jest obowiązany do zapłaty podatku, którą to zapłatę potwierdził organ odwoławczy (w części lub w całości). Mimo że rozstrzygniecie organu odwoławczego podlega zaskarżeniu, to z uwagi na charakter tego rozstrzygnięcia – decyzja jest ostateczna w administracyjnym toku instancji – jest ona wykonalna (płatność jest wymagalna). Zatem organ egzekucyjny ma prawo wszcząć postępowanie egzekucyjne, gdy organ odwoławczy wyda decyzję, z której wynika, że podatnik uiścił zobowiązanie w niższej kwocie lub w ogóle.

Przesłanki wznowienia postępowania

- W mojej firmie była prowadzona kontrola, a następnie w wyniku wszczętego postępowania podatkowego została wydana decyzja, od której złożyłem odwołanie. Izba skarbowa w części uwzględniła zarzuty i wydała decyzję. Czy jest możliwe ponowne zajęcie się sprawą, która zakończyła się decyzją?

Ponowne zajęcie się sprawą (wznowienie postępowania) wchodzi w grę w ściśle określonych przypadkach, które enumeratywnie zostały wymienione w art. 240 § 1 ordynacji podatkowej. Taką okolicznością może być np. to, że podatnik nie z własnej winy nie brał udziału w postępowaniu lub wyszły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który ją wydał.

Należy podkreślić, że postępowanie może być wszczęte jedynie w sprawie zakończonej decyzją ostateczną oraz, w odniesieniu do niektórych okoliczności, jest ograniczone terminem wniesienia żądania (np. w razie niebrania udziału w postępowaniu – żądanie musi być złożone w terminie miesiąca od dnia powzięcia wiadomości o wydaniu decyzji).

Gdy organ, który wydał decyzję ostateczną, uzna, że wniosek o wznowienie postępowania jest poprawny pod względem formalnym, wyda postanowienie o dopuszczalności wznowienia postępowania, a następnie poprowadzi postępowanie co do przesłanek wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Kończąc to postępowanie decyzją, może m.in.:

- uchylić w całości lub w części decyzję dotychczasową, jeżeli stwierdzi istnienie przesłanek i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy lub umorzyć postępowanie w sprawie,

- odmówić uchylenia decyzji dotychczasowej w całości lub w części, jeżeli nie stwierdzi istnienia przesłanek określonych w art. 240 § 1,

- odmówić uchylenia decyzji dotychczasowej w całości lub w części, jeżeli stwierdzi istnienie przesłanek określonych w art. 240 § 1, lecz:

a) w wyniku uchylenia mogłaby zostać wydana wyłącznie decyzja rozstrzygająca istotę sprawy tak jak decyzja dotychczasowa albo

b) nowa decyzja orzekająca co do istoty sprawy nie mogłaby być wydana z uwagi na upływ terminów przedawnienia zobowiązania (art. 68 lub art. 70 ordynacji podatkowej).