- Spółka z o.o. zakupiła licencję na program komputerowy na okres 18 miesięcy. Jak naliczać odpisy amortyzacyjne?

– pyta czytelnik.

Na podstawie art. 16b ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT, amortyzacji podlegają licencje nabyte, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), najmu, dzierżawy lub umowy leasingu, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi.

Jeżeli zatem podatnik przewiduje że licencja będzie używana przez niego dłużej niż rok, to powinien ją uznać za wartość niematerialną i prawną i amortyzować od miesiąca następnego po tym, w którym wprowadzi ją do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT). Powinna być ona wprowadzona do ewidencji w miesiącu w którym zostanie przekazana do używania (art. 16d ust. 2 tej ustawy).

Minimalny okres

Zgodnie z art. 16m ust. 1, okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych nie może być krótszy niż:

• od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich – 24 miesiące;

• od licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych – 24 miesiące;

• od poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych – 12 miesięcy;

• od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych – 60 miesięcy.

Nie można krócej

Według art. 16m ust. 2 ustawy o CIT jeżeli wynikający z umowy okres używania praw majątkowych jest krótszy od ustalonego w przepisie, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w okresie wynikającym z umowy.

Ale taka możliwość dotyczy wyłącznie licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych (wymienionych w art. 16m ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT) a nie licencji (sublicencji) na programy komputerowe (wskazanych w art. 16m ust. 1 pkt 1 tej ustawy).

Okres amortyzacji licencji (sublicencji) na programy komputerowe nie może być zatem krótszy niż 24 miesiące, niezależnie od okresu którego dotyczy licencja na takie programy. Nie można więc dokonywać od tych licencji odpisów amortyzacyjnych w ciągu 18 miesięcy, tj. okresu jakiego w opisanej w pytaniu sytuacji dotyczy licencja.

Gdy podatnik nabył licencję na 18 miesięcy i wraz z upływem tego okresu zakończy jej użytkowanie, to nieumorzona jej wartość początkowa może być zaliczona do kosztów uzyskania jako strata z tej wartości niematerialnej i prawnej.

Strata kosztem

Na podstawie bowiem art. 16 ust.1 pkt 5 ustawy o CIT, nie są zaliczane do kosztów podatkowych tylko straty w wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1. Potwierdza to również prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 września 2009 r. (III SA/Wa 912/09).

Sąd zwrócił uwagę że działanie gospodarcze, polegające na zakupie licencji oprogramowania komputerowego na okres krótszy niż 24 miesiące, może w efekcie skutkować niezawinioną stratą możliwą do rozliczenia jako koszt uzyskania przychodu. Według sądu nie istnieje jakaś istotna różnica jakościowa pozwalająca inaczej potraktować stratę (koszt) wynikającą z wymiany wartości niematerialnej i prawnej w związku z postępem technologicznym, od straty (kosztu) wynikającej z jej zakupu na okres krótszy, niż ustawowy okres pełnej amortyzacji.

W jednym i w drugim przypadku działanie podatnika powinno być ocenione jako w pełni racjonalne i uzasadnione gospodarczo. Skoro spółka przewiduje, że dane oprogramowanie będzie jej niezbędne wyłącznie na okres np. 18 miesięcy, to bezpodstawne byłoby oczekiwanie od niej, aby dokonała zakupu tego oprogramowania na co najmniej 24 miesięce tylko w celu zupełnego zamortyzowania nabytej wartości niematerialnej.

Wyznaczenie przez ustawę w art. 16m ust. 1 okresu amortyzacji nie oznacza, że nie może znaleźć zastosowania inny przepis traktujący o możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu niezamortyzowanej części ceny nabycia wartości niematerialnej i prawnej (art. 15 ust. 1 i 6 oraz art. 16 ust. 1 pkt 5). Przepisy te nie wykluczają się, lecz są komplementarne – przedmiot ich normowania jest bowiem zupełnie inny.