- Prowadzę osobiście małą firmę. Jestem opodatkowana na zasadach ogólnych. W latach 2006 – 2008 poniosłam straty na tej działalności. Począwszy od 2009 r. osiągam dochody. Jak powinnam w kolejnych latach odliczać straty? Czy w rozliczeniu za 2011 rok mogę odliczyć pozostałą jeszcze połowę strat z 2006 roku, skoro w 2010 r. zaczęłam odliczać już straty z 2007 r.?

– pyta czytelniczka.

Na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy o PIT, o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może jednak przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty.

Możliwa kumulacja

A zatem stratę z danego źródła przychodów można odliczyć najszybciej w ciągu dwóch lat podatkowych, po 50 proc. od dochodów z tego samego źródła. Nie można jednak odliczać dłużej niż przez pięć lat następujących po roku, w którym wystąpiła strata. W 2012 r. nie będzie już zatem można odliczać nieodliczonej straty za 2006 r.

Nie ma natomiast przeszkód, aby podatnik w danym roku odliczał straty z dwóch lub więcej lat podatkowych, z tym że odliczenie z każdego z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. straty z danego roku i nie może dotyczyć lat wcześniejszych niż rok poprzedzający pięcioletni dopuszczalny okres odliczenia straty. W 2012 r. możliwe będzie więc odliczenie strat powstałych w latach 2007 – 2011.

Przepisy nie wskazują na kolejność odliczania strat. Określają przedział czasowy, w którym mogą być odliczane (najbliższe kolejno po sobie następujące pięć lat podatkowych), ale nie określają, z którego roku stratę można odliczać w danym roku, ani w którym z tych lat podatnik może odliczyć pełny limit 50 proc. straty z danego roku podatkowego.

Przykład

Przedsiębiorca w 2006 poniósł stratę w wysokości 6000 zł, w 2007 r. strata wynosiła 4000 zł, a w 2008 r. – 2000 zł. W następnych latach osiągał dochody odpowiednio: 1000 zł w 2009 r., 4000 zł w 2010 r. i 7000 zł w 2011 r. W 2009 r. mógł odliczyć 1000 zł straty za 2006 r.

W 2010 r. mógł odliczyć 3000 zł straty za 2006 r. i 1000 zł straty za 2007 r.

W 2011 r. mógł odliczyć 2000 zł straty za 2006 r. (strata za 2006 r. zostałaby zatem odliczona w całości), 2000 zł straty za 2007 r. i 1000 zł straty za 2008 r. Dochód podatnika za 2011 r. (pomimo odliczenia strat) wyniesie 7000 zł – (2000 zł + 2000 zł + 1000 zł) = 2000 zł. Do odliczenia pozostanie zaś mu jeszcze nieodliczona strata za 2007 r. w kwocie 1000 zł (która będzie mogła być odliczona tylko w 2012 r.) i 1000 zł nieodliczonej straty za 2008 r. (może być odliczana w latach 2012 – 2013).

Nie ma jednak wymogu, aby przedsiębiorca przyjmował taką kolejność odliczania strat z lat poprzednich. Jeżeli w 2009 r. odliczyłby 1000 zł straty z 2006 r., a w 2010 r. przyjąłby do odliczenia 2000 zł straty z 2006 r. i 2000 zł straty z 2007 r., to za 2011 r. mógłby odliczyć 3000 zł straty z 2006 r. i 2000 zł z 2007 r. oraz 1000 zł straty z 2008 r. i także taki sposób rozliczenia strat byłby prawidłowy.

Wówczas jednak jego dochód za 2011 r. po odliczeniu strat wynosiłby 1000 zł, a nie 2000 zł (jak w pierwszym przypadku), a do dalszego odliczenia pozostałoby mu tylko 1000 zł straty z 2008 r. A zatem taki sposób rozliczenia strat byłby dla niego korzystniejszy, bo za 2011 r. zapłaciłby niższy podatek.

Z tego samego źródła

W zeznaniu rocznym wymagane jest jedynie wskazanie źródła straty, stratę bowiem można odliczać tylko od dochodów z tego samego źródła przychodów, z jakiego została ona poniesiona.

Jeżeli zatem straty zostały poniesione z działalności gospodarczej, to można je odliczać tylko od dochodów z tej działalności, a nie np. od dochodów ze stosunku pracy. Natomiast w zeznaniu nie jest wymagane wskazanie lat, z jakich podatnik odlicza stratę. Istotne jest, aby odliczenie nie naruszało przedstawionych tu zasad.

Na koniec lub w trakcie roku

Możliwe jest odliczanie strat na bieżąco – przy obliczaniu miesięcznych zaliczek na PIT, jak i dopiero na koniec roku. Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 9 sierpnia 2011 r. (IPTPB1/415-42/11-2/ASZ). Czytamy w niej „Przepisy regulujące rozliczenie straty w następnych latach nie wskazują, czy rozliczenia takiego należy dokonać dopiero po zakończeniu danego roku podatkowego, czy też w jego trakcie.

Co za tym idzie w przypadku braku szczegółowych uregulowań w tym zakresie należy przyjąć, że możliwe jest rozliczenie tej straty zarówno w trakcie roku podatkowego, jak i po jego zakończeniu, a wybór stosownej metody pozostaje w gestii podatnika.

W przypadku gdy podatnik pomimo dokonywania odliczenia części straty z lat ubiegłych w trakcie roku podatkowego z dochodu bieżącego (zaliczkowo), w ostatecznym rozliczeniu za ten rok podatkowy nie osiągnął dochodu, lecz stratę, w związku z czym nie będzie mógł skorzystać z odliczenia, nie traci kwoty straty, którą »zaliczkowo« odliczył. Kwota ta może być bowiem odliczona w kolejnych latach podatkowych”.

W dowolnym momencie i wysokości

Art. 9 ust. 3 ustawy o PIT nie wskazuje, w jaki sposób podatnik powinien odliczać straty w trakcie roku podatkowego. Kwestii tej nie reguluje również art. 44, określający sposób zapłaty zaliczek na podatek dochodowy. Organy podatkowe przyznają, że straty nie muszą być odliczane od dochodu w równych częściach, narastająco przy każdej miesięcznej zaliczce.

A zatem podatnik może stratę odliczyć już w pierwszych miesiącach roku od uzyskanego dochodu i nie obowiązują go żadne limity w rodzaju 1/12 straty za każdy miesiąc poza ograniczeniem możliwości odliczenia kwoty wyższej niż 50 proc. straty za dany rok podatkowy.

W związku z tym strata może być odliczona np. za marzec 2012 r., gdyby w styczniu i w lutym 2012 r. nie osiągnął dochodów. Podatnik może w tym miesiącu odliczyć całą przysługującą do odliczenia na ten rok stratę (pamiętając o limicie odliczenia strat z ubiegłych lat do 50 proc. straty z każdego z tych lat).