Zgodnie z ogólną zasadą przedsiębiorcy nie zaliczają VAT do  kosztów uzyskania przychodów. Wynika ona z art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnym (CIT) i art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).

Przepisy te przewidują jednak wyjątki od tej ogólnej reguły. Jednym z nich jest VAT należny wykazany w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy.

Dość długo przepis ten nie był istotny, bo wszelkie przekazanie towarów i świadczenie usług na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie było opodatkowane VAT. Od 1 kwietnia tego roku to się jednak zmieniło.

Nieodpłatne przekazanie

Obecnie obciążone VAT jest przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia VAT należnego o naliczony przy nabyciu tych towarów (w całości lub w części). Przepisy precyzują, że chodzi w szczególności o:

• przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

• wszelkie inne darowizny.

Obowiązek naliczania VAT nie dotyczy przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek.

Przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

• o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;

• których przekazania nie ujęto w ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez VAT), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Próbka natomiast to niewielka ilość towaru reprezentująca określony rodzaj lub kategorię towarów, która zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, przy czym ilość lub wartość przekazywanych (wręczanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie mające charakter handlowy.

Korzystne interpretacje

Oznacza to, że np. firma przekazująca osobom zajmującym się dystrybucją jej produktów różne prezenty o wartości przekraczającej 100 zł od 1 kwietnia tego roku musi z tego tytułu naliczać VAT.

Jeśli mimo to zdecyduje się na taką akcję wspomagającą sprzedaż, to wykazany w fakturze wewnętrznej VAT należny może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Potwierdzają to odpowiedzi fiskusa na pytania podatników.

Przykładem jest interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 6 stycznia 2009 (ILPB3/423-667/08-2/MC). Pytanie zadała firma, która kupuje różne towary w celach reprezentacyjnych, które następnie przekazywane są potencjalnym kontrahentom.

Naliczała z tego tytułu VAT należny (przepisy nie były jednoznaczne i dopiero późniejsze orzecznictwo rozstrzygnęło, że wszelkie przekazanie towarów na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie podlega VAT).

Izba skarbowa zgodziła się, że firma może zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodów. Wskazała na ich definicję zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Wynika z niej, że są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Izba zauważyła, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT nie uważa się za koszty wydatków na reprezentację, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Wyjaśniła jednak, że chodzi o kwoty netto. Zasady rozliczania VAT należnego uregulowane są bowiem w art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b tiret drugi.

Mówi on, że w razie przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy kosztem uzyskania przychodów jest podatek należny, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami. Przepis ten obejmuje więc sytuację opisaną w pytaniu podatnika.

Takie same  są wnioski z odpowiedzi Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 kwietnia 2009 (ILPB3/423-51/09-2/MC).

Problem z infrastrukturą

Nowe zasady opodatkowania VAT nieodpłatnego przekazania towarów powodują, że czasem podatkiem tym obciążone jest przekazanie infrastruktury technicznej np. na rzecz gminy.

Problem pojawia się, gdy firma buduje ją na będącym jej własnością gruncie i następnie przenosi jego własność. Wtedy bowiem dochodzi do nieodpłatnej dostawy towarów, a ta jest obciążona VAT, nawet gdy została wykonana dla celów działalności gospodarczej. Niestety, takiego podatku należnego nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów >patrz ramka.

Na szczęście problemy te nie pojawią się, jeśli infrastruktura budowana jest na gruncie, który nie należy do inwestora. Wtedy świadczy on bowiem nieodpłatnie usługę. Taka czynność jest natomiast opodatkowana VAT tylko wtedy, gdy została wykonana do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Potwierdza to fiskus >patrz ramka.

W jakich sytuacjach można zwiększyć koszty

Kosztem uzyskania przychodów jest:

- podatek naliczony:

– jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odsprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,

– w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej,

- podatek należny:

– w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług; kosztem uzyskania przychodów nie jest jednak podatek należny w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,

– w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami,

– od nieodpłatnie przekazanych towarów, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami, w przypadku gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości,

- kwota podatku od towarów i usług

, nieuwzględniona w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji zgodnie z art. 16a – 16m, lub dotycząca innych rzeczy lub praw niebędących środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi podlegającymi tej amortyzacji – w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z art. 91

ustawy o VAT

.

Usługi nie są obciążone

W interpretacji z 8 sierpnia 2011 (ILPP2/443-783/11-2/SJ) Izba Skarbowa w Poznaniu wyjaśniła, że „przekazując nieodpłatnie nakłady poniesione w związku z wykonaniem infrastruktury technicznej w postaci zjazdu z drogi krajowej oraz dróg wewnętrznych dla terenów przemysłowych na drodze gminnej, wnioskodawca będzie świadczył usługę.

Jednakże w świetle art. 8 ust. 2 ustawy o VAT czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, ponieważ przekazywana nieodpłatnie inwestycja związana będzie z prowadzonym przez zainteresowanego przedsiębiorstwem.

Reasumując, nieodpłatne świadczenie na rzecz gminy polegające na przekazaniu efektów prac związanych z budową infrastruktury technicznej będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu VAT”.Warto podkreślić, że odpowiedź ta dotyczy obecnego brzmienia art. 8 ustawy o VAT.

Komentuje:

Michał Dec, doradca podatkowy z KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy

Ustawy o CIT i PIT zawierają regulacje, które pozwalają zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów VAT należny tylko od niektórych nieodpłatnych przekazań towarów. O ile istnieje możliwość uznania za koszt VAT od przekazań związanych z reprezentacją i reklamą, o tyle nie ma możliwości takiego rozliczenia VAT od nieodpłatnego przekazania infrastruktury na rzecz gminy w związku z realizowaną inwestycją.

Nowelizacja ustaw dochodowych, która weszła w życie 1 stycznia 2011, rozszerzyła co prawda katalog sytuacji, w których VAT należny można zaliczyć do kosztów podatkowych, ale dotyczy to przekazań związanych z występującymi już dostawami na rzecz obecnych kontrahentów (sprzedaż premiowa).

Zobacz serwis » Dobra Firma » Podatki i księgi » Podatek dochodowy » PIT i CIT » Koszty » Co można wrzucić w koszty » Podatki, cła, opłaty