Klauzula tax sparing (zaliczenie fikcyjne) pozwala na korzystne opodatkowanie dywidend (ale także odsetek) otrzymywanych od podmiotów mających siedzibę w tych krajach. Ministerstwo Finansów zapowiada, że to nie koniec walki i chce wyeliminować mechanizm zaliczenia fikcyjnego również z umów z innymi krajami.
Polega on na tym, że polski podatnik uzyskujący określone dochody (najczęściej dywidendy lub odsetki) z zagranicy może od podatku należnego od tych dochodów w Polsce odliczyć tzw. podatek u źródła, który w rzeczywistości nie został zapłacony (stąd polska nazwa „zaliczenie fikcyjne”, nazwa angielska wskazuje, że chodzi o podatek „zaoszczędzony”, ang. spared).
Nie tylko Cypr
W efekcie dochody te są w Polsce opodatkowane według niższej stawki, np. 9 proc. Zagraniczny podatek u źródła nie jest płacony ze względu na różnego rodzaju zwolnienia. Mogą one zarówno wynikać z prawa UE, jak i regulacji wewnętrznych danego kraju.
Rozwiązanie to stosowane przez polskich podatników powoduje więc obniżenie wpływów do budżetu państwa i jednocześnie promuje inwestycje w innych krajach. W związku z tym fiskus rozpoczął walkę z tax sparingiem, czego potwierdzeniem jest zmiana umów z Cyprem i Maltą. Ministerstwo Finansów informuje, że planowane jest usunięcie klauzuli z kolejnych umów, m.in. z Malezją i Singapurem.
Możliwość zastosowania klauzul tax sparing jest konsekwencją zapisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych między Polską i niektórymi krajami. Najczęściej rozwiązanie to kojarzone jest właśnie z Cyprem i Maltą. Należy jednak zauważyć, że analogiczne możliwości występują również w przypadku umów z innymi krajami, np. z Czechami, Słowacją, Finlandią, Ukrainą, Egiptem.
OECD nie zabrania
Warto zwrócić uwagę, że ograniczenia w zakresie stosowania klauzul o zaliczeniu fikcyjnym są co do zasady zgodne z wytycznymi OECD. Wskazują one, że mechanizm ten może z jednej strony prowadzić do nadużyć, a jednocześnie nie jest do końca efektywny w osiąganiu swojego celu (promowaniu inwestycji w państwie źródła).
9 proc.
tyle, dzięki zastosowaniu klauzuli tax sparing, może obecnie wynosić efektywne opodatkowanie dywidend wypłacanych przez spółkę cypryjską
Z drugiej strony OECD nie zabrania używania tego mechanizmu, zwraca tylko uwagę, aby wprowadzać te rozwiązania w umowach z krajami mniej rozwiniętymi gospodarczo i żeby zawierały one również postanowienia zapobiegające nadużyciom.
Z makroekonomicznego punktu widzenia brak zapisu o zaliczeniu fikcyjnym i stosowanie zwykłej metody zaliczenia (w odróżnieniu od metody zwolnienia) prowadzi do tego, że ulgi podatkowe wprowadzone przez państwo źródła będą przyczyniały się do zwiększania wpływów budżetowych w państwie rezydencji.
To tak, jakby dotacje przyznane przez Egipt dla zagranicznych inwestycji, np. na tworzenie centrów rozliczeniowych, miałyby być przekazywane do polskiego budżetu. Wydaje się, że nie jest to słuszne podejście.
Niezależnie od zasadności i celowości klauzul o zaliczeniu fikcyjnym na razie obowiązują one w wielu polskich umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, więc można z nich korzystać. Warto zatem przyjrzeć się regulacjom w państwach, z którymi umowy przewidują tax sparing, a które dotychczas nie uchodziły za „raj podatkowy”, aby poszukać rozwiązań, które mogą przyczynić się do optymalizacji w procesie planowania podatkowego.
Należy jednak pamiętać, że w najbliższym czasie część umów może zostać zmieniona. Otwarte pozostaje pytanie, które umowy uda się Ministerstwu Finansów renegocjować i jak długo potrwają procedury z tym związane.
Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w ABC Tax sp. z o.o.
