Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 10 sierpnia 2011 (IPTPP1/443-139/ 11-5/MW).
Z pytaniem wystąpiła kasa oszczędnościowa, która świadczy usługi w zakresie udzielania kredytów i pożyczek oraz usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych na rzecz swoich członków. Jest ona czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawca wynajmuje od firmy zewnętrznej samochody służące przede wszystkim wykonywaniu przez pracowników czynności służbowych. Nie odlicza VAT, ponieważ ponad 98 proc. jego przychodów jest zwolnionych z opodatkowania.
Pracownicy użytkujący te pojazdy mogą także, na podstawie odrębnych umów, wykorzystywać je do celów prywatnych. Pojawiła się więc wątpliwość, czy jest to czynność opodatkowana VAT.
Zdaniem wnioskodawcy nie ma on obowiązku naliczać podatku. W piśmie do izby skarbowej odrębnie analizuje on dwa stany prawne.
Do 31 marca 2011
Zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 2 ustawy o VAT obowiązującym do 31 marca 2011 nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste m.in. podatnika i jego pracowników oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jako odpłatne świadczenie usług.
Wnioskodawca wskazuje, że opodatkowanie nieodpłatnego świadczenia uzależnione zostało od łącznego spełnienia dwóch warunków:
- określonego przeznaczenia świadczenia (np. na cel osobisty pracownika podatnika) oraz
- istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami (w całości lub w części).
Wyjaśnia, że w jego sytuacji spełniony został tylko pierwszy nich.
Od 1 kwietnia 2011
Od 1 kwietnia zmieniono brzmienie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT (nowelizacja z 16 grudnia 2010, DzU nr 247, poz. 1652 z późn. zm.).
W obecnym brzmieniu za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
- użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów;
- nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Zdaniem wnioskodawcy pkt 1 tego przepisu nie ma zastosowania (samochody nie należą do jego przedsiębiorstwa). Analiza pkt 2 prowadzi natomiast do wniosku, że opodatkowane jest nieodpłatne świadczenie na cele osobiste, bez względu na istnienie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie usług. Mimo to wnioskodawca uważa, że nie będzie musiał naliczać VAT. Wynika to z art. 5 nowelizacji z 16 grudnia 2010.
Nowelizacja z mocą wsteczną
Art. 3 ust. 1 nowelizacji z 16 grudnia 2010 (DzU nr 247, poz. 1652):
W okresie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (1 stycznia 2011) do dnia 31 grudnia 2012, w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy zmienianej w art. 1, stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrz wspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 6000 zł, z zastrzeżeniem ust. 2.
Art. 5 nowelizacji z 16 grudnia 2010 (DzU nr 247, poz. 1652) w pierwotnym brzmieniu:
W okresie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (czyli 1 stycznia 2011) do 31 grudnia 2012 nie stosuje się art. 8 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku wykorzystywania przez podatnika samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 3 ust. 1, na cele niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Art. 5 w brzmieniu nadanym przez art. 6 nowelizacji z 15 kwietnia 2011 (DzU nr 102, poz. 585):
Do dnia 31 grudnia 2012 w przypadku wykorzystywania przez podatnika, na cele niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, przy nabyciu których kwotę podatku naliczonego stanowiło 50 proc. lub 60 proc. kwoty podatku:
1) określonej w fakturze lub
2) wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, lub
3) należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub
4) należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca – nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł, nie stosuje się art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.
Art. 6 nowelizacji z 16 grudnia 2010 (DzU nr 247, poz. 1652):
1. Przepisu art. 3 ust. 6 oraz art. 5 nie stosuje się do pojazdów samochodowych będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, w stosunku do których przysługiwało podatnikowi, na dzień poprzedzający dzień wejścia w życie niniejszej ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z takiej umowy i do których nie miał zastosowania art. 86 ust. 7 ustawy o VAT.
2. Przepis ust. 1 ma zastosowanie:
1) w odniesieniu do umowy zawartej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, bez uwzględniania zmian tej umowy po wejściu w życie niniejszej ustawy, oraz
2) pod warunkiem że umowa została zarejestrowana we właściwym urzędzie skarbowym do dnia 31 stycznia 2011.
Art. 8 pkt 1 nowelizacji z 15 kwietnia 2011 (DzU nr 102, poz. 585)
:
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 2 pkt 1 lit. a i pkt 2, art. 3 pkt 1 lit. a i pkt 2, art. 4, art. 6 oraz art. 7, które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 1 stycznia 2011.
Normy przejściowe
Wnioskodawca podkreśla, że wprawdzie użytkuje samochody osobowe na podstawie umowy najmu, ale nie przysługuje mu prawo do odliczania VAT. Nie ma więc do niego zastosowania art. 6 nowelizacji z 16 grudnia 2010. To oznacza, że do zawartych przez niego umów najmu, co do zasady, zastosowanie ma art. 5.
Oznacza to, że do końca 2012 r. nie musi naliczać VAT w sytuacji udostępnienia swoim pracownikom samochodów do celów prywatnych. Skoro bowiem przepisy pozwalają na to podatnikom, którzy odliczyli 50 proc. lub 60 proc. VAT, to tym bardziej mają do tego prawo ci, którzy nie odliczyli go w ogóle.
Stanowisko fiskusa
Izba skarbowa nie zgodziła się z wnioskodawcą. Zdecydowała o tym wykładnia art. 5 nowelizacji z 16 grudnia 2010. Izba podkreśliła, że brzmienie tego przepisu zostało zmienione - patrz ramka przez ustawę z 15 kwietnia 2011 o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 102, poz. 585). Nowelizacja ta weszła w życie 2 czerwca 2011, ale ustawodawca zdecydował, że nowe brzmienie art. 5 nowelizacji obowiązuje z mocą wsteczną od 1 stycznia 2010.
Izba skarbowa uznała, że przepis ten nie znajdzie zastosowania w opisanej w pytaniu sytuacji. Dotyczy on bowiem „podatników, którzy mają częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego. Wnioskodawca zaś wskazał, że takiego prawa nie posiada, z uwagi na prowadzenie działalności zwolnionej od podatku”.
Skomplikowane regulacje
Przepisy regulujące opisywany problem są tak skomplikowane, że można je interpretować w różny sposób. Duże wątpliwości budzi także zmiana brzmienia przepisu z mocą wsteczną.
Można się również zastanawiać, czy nakazywanie opodatkowywania nieodpłatnego używania samochodów do celów prywatnych przez firmę, która nie odliczyła VAT przy ich nabyciu, i jednoczesne zwolnienie z tego obowiązku podatnika, który odliczył 50 proc. lub 60 proc. podatku naliczonego wynikającego z faktury, nie jest sprzeczne z zasadą neutralności VAT.
Z jednej strony należy pamiętać, że zwolnienie z obowiązku naliczania podatku na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT jest swego rodzaju rekompensatą dla firm, które pozbawiono prawa do odliczenia części VAT, mimo że używają samochodów tylko do prowadzenia działalności opodatkowanej. Taka rekompensata nie powinna więc przysługiwać firmom, które świadczą usługi zwolnione z VAT.
Zawarte w przepisach o VAT ograniczenia w odliczaniu VAT przy nabyciu aut osobowych nie pozbawiają ich bowiem żadnych praw (nawet gdyby ich nie było, to nie odliczyłyby one VAT). Z drugiej strony nakazanie opodatkowania nieodpłatnego przekazywania usług mimo braku prawa do odliczenia VAT przy ich nabyciu można uznać za dwukrotne obciążenie tej samej usługi.
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
»
Odliczenie VAT od samochodu, motocykla, paliwa
»
»
»
Więcej w poradniku:
Dobra Firma » Podatki i księgi » Poradniki podatkowe » Zmiany w VAT w 2011 r.
