Limit transakcji tworzą:
- łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub
- rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń.
Niejasny przepis
Jeżeli umowa ma charakter wieloletni (np. umowa najmu lub umowa licencyjna na czas określony), może zawierać cenę za cały okres korzystania z rzeczy (prawa).
Literalna interpretacja zapisu „łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy”, w istocie niezawierającego ograniczenia „za rok podatkowy”, pozwala stwierdzić, że wartością transakcji nie jest cena przypadająca na dany rok, ale cena za cały okres trwania umowy. Jest to w mojej ocenie wykładnia niestety zgodna z zasadami wykładni prawa, choć sprzeczna z ratio legis regulacji.
Sztuczny podział umowy wieloletniej na umowy roczne pozwala w prosty sposób obniżyć wartość transakcji za każdy rok podatkowy. Ponadto, w razie zawarcia umowy na czas nieograniczony, w praktyce niemożliwe jest ustalenie jej „łącznej wartości”. Wreszcie trudno jest znaleźć sens sumowania opłat za cały okres trwania umowy, jeżeli druga z przesłanek („rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń”) odnosi się bezspornie do zdarzeń zaistniałych w danym roku podatkowym.
Jeżeli przesłanka ta wymaga jednoczesnego spełnienia kryterium wymagalności oraz faktycznej zapłaty, to wartość ta jest w sposób oczywisty niższa niż wynikająca z pierwszego warunku (pełna wartość świadczeń, bez znaczenia na moment wymagalności i płatności).
Druga z przesłanek tworzyłaby więc zbiór pusty, co jest sprzeczne z założeniem racjonalności ustawodawcy.
Co na to fiskus
W praktyce skarbowej przyjęto więc, że o wyborze przesłanki określania wartości transakcji decyduje sposób ustalenia ceny w umowie.
Przykładowo Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 7 sierpnia 2009 (IPPB5/423-247/09-2/MB) stwierdziła, że jeżeli umowa obejmuje okres kilku lat i zawiera sztywno określoną cenę, dla celów ustalania wartości transakcji przyjmuje się łączną wartość kontraktu (za wszystkie lata obowiązywania).
Jeżeli przekracza ona limit obowiązkowego dokumentowania, podatnik jest obowiązany sporządzić dokumentację. Jeśli kontrakt uzależnia wysokość ceny od czynników przyszłych, nieznanych w dacie zawarcia kontraktu, dla celów obliczenia wartości transakcji istotna jest rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych świadczeń.
Jest to sposób interpretacji racjonalizujący przepis, choć niewynikający z jego treści (nie mówi on, że przesłanki mają charakter rozłączny i każda z nich jest stosowana do innego rodzaju kontraktów).
Inne problemy
Trudności w zastosowaniu wadliwej regulacji ujawniają się również w innych przypadkach. Przykładem jest dylemat, jak obliczać wartość transakcji w przypadku, gdy stosujemy drugą z przesłanek, a podatnik (dłużnik) będący w zwłoce spełnia należność w okresie kilku lat. Ścisłe stosowanie przepisu i przywołanej interpretacji prowadzi do wniosku, że wartość transakcji podlega rozdzieleniu na kwoty płacone w każdym z lat.
Podobnie dzieje się, jeżeli umowa zawiera obowiązek płatności zaliczki (zadatku). Pozwala to na ograniczenie obowiązku dokumentacyjnego. Aby nie być narażonym na taki zarzut, część podatników jako wartość transakcji uwzględnia również memoriałową wartość świadczeń należnych za dany rok, chociaż wykracza to poza treść przepisu.
Stosując wskazany przepis, pamiętać należy, że wartość transakcji nie odnosi się do wysokości kosztów potrąconych w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Kwota wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona tworzy wartość transakcji, nawet jeżeli podatkowo jest „aktywowana” i zostanie potrącona w ciężar kosztów uzyskania przychodów w innym okresie rozliczeniowym.
Autor jest doradcą podatkowym w Meritum Doradcy Podatkowi
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
Ceny transferowe i porozumienia cenowe
»
»
»
»
