Tak orzekł WSA w Warszawie w wyrokach z 10 stycznia 2019 r. (III SA/Wa 1094/18, III SA/Wa 1095/18).
Czytaj także: Rozliczenia kartami płatniczymi zwolnione z VAT
W celu zapewnienia klientom możliwości przeprowadzania operacji w bankomatach, bank korzysta z usługi polegającej na zapewnieniu oprogramowania umożliwiającego komunikację pomiędzy systemami obsługującymi bankomat a systemami banku, jeżeli transakcja dokonywana jest kartą płatniczą wydaną przez bank. Podatnik zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem, czy nabywana przez niego od zagranicznego dostawcy kompleksowa usługa podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.
Zdaniem banku usługa ta powinna korzystać w całości ze zwolnienia z VAT. Organ w interpretacji nie zgodził się jednak ze stanowiskiem podatnika. W jego opinii opisane usługi mogą co najwyżej przekładać się na efektywniejsze prowadzenie działalności instytucji finansowej, natomiast nie można ich uznać za czynności w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Organ pokreślił, że usługi te ograniczają się jedynie do aspektów technicznych i nie obejmują specyficznych i istotnych elementów operacji finansowych korzystających ze zwolnienia od podatku, a w szczególności nie wpływają na zmianę sytuacji finansowej klienta.
Na interpretację tę bank wniósł skargę do WSA w Warszawie, jednak sąd ją oddalił. Zdaniem sądu charakter opisanej usługi jest znacznie szerszy niż tylko dokonywanie przelewów. Bank świadczy także wiele innych usług i chociażby z tego powodu trudno przyjąć, że nabywana usługa ma charakter kompleksowy w rozumieniu przepisów o VAT. WSA zaznaczył, że mimo iż nabywane usługi są niezbędne i od ich wykonywania rzeczywiście zależy możliwość wykonywania świadczeń, to nie są one usługami o charakterze przelewu sensu stricto czy też usługami odpowiadającymi usłudze przelewu, tak jak wskazuje na to TSUE w wyroku z 26 maja 2016 r. w sprawie Bookit Ltd (C -607/14), odwołując się do określonych kryteriów umożliwiających uznanie danego świadczenia za usługę zwolnioną z VAT. ?
—Kinga Piotrowska
współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte
komentarz eksperta
Tomasz Wieczorek, konsultant w dziale doradztwa podatkowego Deloitte
Zwolnienie z VAT dla usług pomocniczych do usług finansowych od lat wywołuje spory między podatnikami a organami podatkowymi. Od uchylenia art. 43 ust. 13 ustawy o VAT z dniem 1 lipca 2017 r. zakres możliwości skorzystania ze zwolnienia dla tych usług został znacznie zawężony poprzez ich restrykcyjne rozpatrywanie na bazie kryteriów wypracowanych w orzecznictwie TSUE.
Komentowane wyroki WSA w Warszawie są już kolejnymi rozstrzygnięciami sądu wpisującymi się w dość rygorystyczną wykładnię wskazującą, że zwolnieniu z opodatkowania VAT nie podlegają usługi wspierające usługi finansowe, nawet jeśli te są niezbędne do ich świadczenia, ale mają czysto techniczny lub administracyjny charakter. Do takich „okołofinansowych" usług, niekorzystających ze zwolnienia z opodatkowania VAT, sądy zasadniczo zaliczają również dostawę specjalistycznego systemu teleinformatycznego. Uznają, że udostępnienie takiego oprogramowania ma wyłącznie techniczny charakter i nie obejmuje specyficznych oraz istotnych elementów usługi finansowej korzystającej ze zwolnienia od podatku.
W zakresie prawidłowości wykładni dokonanej przez sąd, w mojej ocenie, niesłusznie zakwestionowano podatnikowi prawo do zwolnienia w związku z nabyciem przedmiotowych usług. Z analizy orzecznictwa TSUE wynika, że ze zwolnienia korzystają usługi stanowiące element usług finansowych, jeżeli:
-z ogólnego punktu widzenia stanowią osobną całość,
-obejmują funkcje charakterystyczne dla usług finansowych,
-świadczone usługi pociągają za sobą zmiany w sytuacji prawnej i finansowej zainteresowanych podmiotów.
Sam fakt, że dana czynność jest niezbędna do wykonania usługi finansowej, nie przesądza automatycznie o zastosowaniu do niej zwolnienia z VAT. Na podobnej zasadzie energia elektryczna jest technicznie niezbędna dla realizacji elektronicznego transferu środków pieniężnych, jednak nie można stwierdzić, że jej dostawa stanowi specyficzny i istotny element usługi finansowej korzystający ze zwolnienia z VAT.
Jednocześnie, jeśli dana usługa nie jest typowa lub standardowa dla prowadzenia innych rodzajów działalności gospodarczych niezwiązanych ze świadczeniem usług finansowych, to w mojej ocenie, nie powinno się jej kwalifikować do czynności o wyłącznie technicznym charakterze niekorzystającym ze zwolnienia z VAT.
W omawianych sprawach nabywane oprogramowanie umożliwiało komunikację pomiędzy systemami obsługującymi bankomaty a systemami banku, poprzez wysyłanie drogą elektroniczną komunikatu umożliwiającego lub blokującego autoryzację danej operacji finansowej klienta przez systemy kartowe banku. Realizacja nabywanej usługi obejmuje zatem funkcje charakterystyczne i specyficzne dla usługi finansowej, polegającej na umożliwieniu realizacji transferu środków pieniężnych, bez której nie nastąpiłaby zmiana w sytuacji prawnej i finansowej stron transakcji. W konsekwencji, nabywana usługa powinna być objęta zakresem zwolnienia z podatku. Omawiane rozstrzygnięcia wydają się nie uwzględniać obecnych realiów gospodarczych funkcjonujących w branży finansowej, w której udział nowych technologii często wymusza na bankach i innych instytucjach finansowych outsourcing usług informatycznych przeznaczonych specjalnie do działalności finansowej. Z tych, jak również z innych względów, trudno się przychylić do stanowiska zaprezentowanego w komentowanych wyrokach. ?
