Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie jest w stanie wyodrębnić kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami opodatkowanymi, jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego jedynie w części. Określa się ją jako proporcję sprzedaży i oblicza jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności opodatkowanych w całkowitym obrocie podatnika.
Zmiany prawa dotyczą ust. 10 komentowanego artykułu. Zgodnie z nim, gdy proporcja przekroczyła 98 proc. oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu była mniejsza niż 500 zł w skali roku, podatnik ma prawo uznać, że proporcja wynosi 100 proc. Gdy nie przekracza 2 proc., można natomiast uznać, że wynosi 0 proc. W stosunku do wcześniejszego stanu prawnego sytuacja podatników osiągających proporcję sprzedaży przekraczającą 98 proc. się pogorszyła. Poprzednio mogli oni odliczyć całą kwotę podatku. Na chwilę obecną jest to możliwe, wyłącznie gdy VAT niepodlegający odliczeniu nie przekroczy 500 zł.
Należy również zaznaczyć, że samo ustalenie kwoty VAT niepodlegającego odliczeniu może przysporzyć sporo trudności. Podatnik musi dokonać alokacji bezpośredniej, tj. oddzielić VAT naliczony związany bezpośrednio ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną z VAT, a dopiero pozostałą kwotę rozliczyć proporcją.
W poprzednim stanie prawnym, gdy proporcja nie przekraczała 2 proc., podatnik nie mógł w ogóle odliczyć VAT. Teraz natomiast ustawodawca wprowadził prawo (a nie obowiązek) uznania takiej proporcji za wynoszącą 0 proc. Konsekwentnie, przedsiębiorcy są uprawnieni do odliczenia VAT naliczonego zgodnie z rzeczywistą strukturą sprzedaży, nawet gdy proporcja wynosi mniej niż 2 proc.
Podsumowując, omawiane zmiany wydają się korzystne na przykład dla banków, szpitali czy ubezpieczycieli wykonujących w niewielkiej części działalność opodatkowaną VAT, którzy na gruncie poprzednich przepisów nie posiadali prawa do odliczenia. Mogą natomiast niekorzystnie wpłynąć na firmy wykonujące głównie działalność opodatkowaną, za to działalność zwolnioną tylko w znikomym zakresie. Jeżeli podatnicy tacy chcą korzystać z pełnego odliczenia, muszą badać, czy kwota niepodlegająca odliczeniu nie przekracza 500 zł.
Autor jest doradcą podatkowym, starszym konsultantem w Accreo Taxand
Zobacz serwis:
Odliczenie VAT » Proporcja odliczenia
Zobacz wyjaśnienia MF dotyczące zmian w VAT:
Najważniejsze zmiany w VAT od 1 kwietnia 2011 r.
Odliczenia częściowe i korekta odliczeń - zmiany od 1 kwietnia 2011 r.
Sprawdź, gdzie szukać tegorocznych zmian w VAT:
30 zmian w VAT w trzy miesiące
Zobacz nasze poradniki:
Podatki i księgi » Poradniki podatkowe » Zmiany w VAT w 2011 r.