- Spółka z o.o. jest autoryzowanym dealerem pojazdów określonych marek. Zdarza się, że klient (osoba fizyczna) nabywający pojazd otrzymał kontakt do spółki od osoby trzeciej i sfinalizował zakup. Nierzadko, ta osoba trzecia prowadzi dialog handlowy, uzgadnia szczegóły transakcji, pobiera od spółki ofertę oraz przedstawia ją klientowi. Te czynności będą umożliwiały zawarcie sprzedaży konkretnego pojazdu pomiędzy klientem a spółką. Spółka wystawia klientowi fakturę na wartość pojazdu wynikającą z cennika. Z uwagi na działania osoby trzeciej spółka rozważa udzielenie jej bonusu pieniężnego, przy czym nie będzie dochodziło bezpośrednio do transakcji sprzedaży pojazdów między nimi. Osoba trzecia nie będzie świadczyła usług na rzecz spółki. Celem udzielenia bonusów będzie generowanie jak najlepszych wyników sprzedaży pojazdów oferowanych przez spółkę.
Bonus pieniężny dokumentowany będzie notą księgową. Będzie miał wpływ na cenę transakcji, ponieważ będzie uzależniony od jej warunków. Jednak cena transakcji pomiędzy klientem a spółką się nie zmieni, dlatego nie będzie podstaw do wystawienia faktury korygującej klientowi. Czy wypłatę bonusu pieniężnego na podstawie noty księgowej spółka może zaliczyć kosztów uzyskania przychodu w momencie poniesienia? – pyta czytelnik.
Czytaj także: Czy bonusy wypłacane klientom za zawarcie umowy najmu są opodatkowane VAT
Ogólna zasada rozpoznawania kosztów podatkowych mówi, że są nimi koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT).
Aby wydatek poniesiony przez podatnika był dla niego kosztem uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:
- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (kosztem uzyskania przychodu podatnika nie są wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż on sam),
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Wydatki poniesione przez spółkę w związku z wypłatą bonusów pieniężnych na rzecz wskazanych osób trzecich można uznać za jej koszty uzyskania przychodów. Spełnione są bowiem przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – przedmiotowe wydatki pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami spółki. Ponadto, wydatki te nie mieszczą się w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Zatem kwota bonusu pieniężnego, wypłaconego wskazanym osobom trzecim, będzie dla spółki kosztem uzyskania przychodów.
Dwa rodzaje wydatków
Ustawa o CIT dzieli koszty na koszty bezpośrednio związane z przychodami i koszty pośrednie (inne niż bezpośrednio związane z przychodami). Kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. W ich przypadku możliwe jest „zidentyfikowanie" wpływu danego kosztu na wielkość osiągniętych przychodów. Do tej kategorii należą te koszty, które mogą być przydzielone, przypisane do określonych wyrobów bądź usług (np. wydatki na nabycie towarów handlowych). Natomiast pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika – nie da się ustalić, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Do tego rodzaju kosztów zalicza się m.in. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną, ubezpieczenia, świadczenia na rzecz pracowników. Każdy z ww. wydatków jest związany z działalnością prowadzoną przez podatnika i przyczynia się w sposób ogólny do osiągania przez niego przychodów. Nie można jednak ustalić, uzyskaniu jakiego konkretnego przychodu dany wydatek służy.
Wydatki poniesione przez spółkę dotyczące wypłacanego przez nią na rzecz tych osób trzecich bonusu pieniężnego należy kwalifikować do kosztów pośrednich, gdyż nie mają one bezpośredniego odzwierciedlenia w uzyskanych przez spółkę przychodach, ale ich poniesienie jest warunkiem ich uzyskania.
Kiedy potrącić
Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 15 ust. 4d ustawy o CIT).
Za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (zob. art. 15 ust. 4e ustawy o CIT).
Bonus pieniężny wypłacany osobom trzecim przez spółkę stanowi koszt inny niż bezpośrednio związany z przychodami. Wydatek ten, jako tzw. koszt pośredni, powinien być potrącony w dacie jego poniesienia, tj. wystawienia noty księgowej.
Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (por. interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skar bowej z 2 listopada 2018 r., 0111-KDIB1-2.4010.334.2018. 4.AW; 0111-KDIB1-2.4010. 333.2018.4.AW). ?
Autor jest doradcą podatkowym
Podstawa prawna: ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1036 ze zm.)
