Art. 24 ust. 11 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT)[/link] mówi, że dochód stanowiący nadwyżkę między wartością rynkową akcji objętych przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia a wydatkami poniesionymi na ich objęcie nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia tych akcji.

Aby ta zasada miała zastosowanie, pracownik na podstawie uchwały walnego zgromadzenia musi być uprawniony do objęcia akcji.

[srodtytul]Rynek wtórny nie wchodzi w grę[/srodtytul]

Zdaniem organów podatkowych pojęcie objęcia akcji dotyczy w tym wypadku akcji z nowych emisji, a nie zakupionych na rynku wtórnym.

Wówczas bowiem są one nabyte, a nie objęte. I tak w [b]interpretacji z 6 maja 2009 r. (ITPB2/415-116/ 09/MK) Izba Skarbowa w Bydgoszczy[/b] stwierdziła, że „jeżeli na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wybrani pracownicy spółki będą uczestniczyli w programie motywacyjnym, w ramach którego będą nabywali (obejmowali) akcje spółki – wyemitowane w ramach kapitału docelowego, to zostaną spełnione warunki określone w art. 24 ust. 11 ustawy o PIT, a tym samym dochód z tytułu objęcia tych akcji przez pracownika nie będzie podlegał opodatkowaniu w momencie ich objęcia”.

Warto tu zauważyć, że na podstawie art. 309 § 1 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej.

[srodtytul]Za pośrednictwem innej spółki[/srodtytul]

Na podstawie art. 366 § 1 k.s.h. spółka nie może obejmować własnych akcji i zakaz ten dotyczy również obejmowania akcji spółki przez spółkę zależną. Nie obejmuje jednak innych spółek posiadających osobowość prawną.

Jeżeli taka spółka objęła akcje wyłącznie w celu przeniesienia ich własności na osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki będącej emitentem, czyli także na uprawnionych w taki sposób pracowników spółki będącej emitentem, to również nie ustala się dochodu tych pracowników (w wysokości nadwyżki między wartością rynkową akcji a wydatkami poniesionymi na ich nabycie od tej spółki).

[srodtytul]Dochód z kapitałów[/srodtytul]

Dopiero dochód osiągnięty ze zbycia akcji będzie przez tych pracowników opodatkowany. Mówi o tym art. 24 ust. 12 ustawy o PIT. Zatem nastąpi odroczenie momentu opodatkowania, aż do ewentualnej sprzedaży objętych przez pracownika akcji.

Ponadto wówczas będzie to dochód z kapitałów pieniężnych opodatkowany według stawki 19 proc., a nie dochód z pracy, gdzie możliwe jest przekroczenie progu podatkowego i tym samym zastosowanie stawki 32 proc.

Dochód ten pracownik wykaże w zeznaniu rocznym o dochodach kapitałowych (PIT-38). Wydatki na nabycie przez niego akcji będą kosztami uzyskania przychodu z ich sprzedaży. Tak wynika z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a, art. 23 ust. 1 pkt 38, art. 30b ust. 1 i 5, art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o PIT.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik osiąga dochody z pracy przekraczające próg podatkowy, od którego ma zastosowanie stawka 32 proc. Na podstawie uchwały walnego zgromadzenia może kupić akcje z nowej emisji spółki za 10 000 zł (według ceny nominalnej). Ich cena emisyjna wynosi 50 000 zł. Kupując akcje, pracownik nie osiągnie przychodu ze stosunku pracy.

Dopiero w momencie ich sprzedaży uzyska dochód z kapitałów pieniężnych, którego nie kumuluje się z innymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych. Załóżmy, że pracownik sprzeda te akcje za 51 000 zł. Osiągnie z tego tytułu dochód w wysokości 41 000 zł (51 000 zł – 10 000 zł), opodatkowany 19-proc. podatkiem.

[wyimek]Dochód ze zbycia akcji jest dochodem z kapitałów pieniężnych objętym 19-proc. stawką PIT[/wyimek]

Powinien go wykazać w odrębnym zeznaniu rocznym o dochodach kapitałowych. Zakładając, że nie odlicza strat z ubiegłych lat i w roku, w którym sprzeda akcje, nie osiągnie innych dochodów kapitałowych, zapłaci podatek w wysokości 7790 zł (41 000 zł x 19 proc.).

Gdyby natomiast pracodawca w miejsce możliwości taniego kupna akcji wypłacił mu 40 000 zł np. tytułem premii, to podatek z tego tytułu wyniósłby u tego pracownika 12 800 zł (40 000 zł x 32 proc.), a zatem byłby znacznie wyższy niż z tytułu sprzedaży akcji (7790 zł). [/ramka]