Zasada jest taka, że od zaległości podatkowych naliczane są odsetki za zwłokę. Tak samo jest z nieuregulowanymi w terminie zaliczkami na podatek w części przekraczającej wysokość podatku należnego za rok podatkowy.

Odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego.

[b]Odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia [/b]odpowiadająca za zaległości podatkowe.

[srodtytul]Jest kilka wyjątków[/srodtytul]

Od zasady naliczania odsetek od zaległości podatkowych przewidziane są jednak wyjątki. W myśl art. 54 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D0D097FB4237370B422505B2DF8F93C2?id=176376]ordynacji podatkowej[/link] odsetek za zwłokę nie nalicza się:

- za okres zabezpieczenia od zabezpieczonej kwoty zobowiązania, jeżeli objęte zabezpieczeniem środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży objętych zabezpieczeniem rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych;

- za okres od dnia następnego po upływie terminu do przekazania odwołania organowi odwoławczemu do dnia otrzymania odwołania przez ten organ;

- za okres od dnia następnego po upływie terminu do rozpatrzenia odwołania do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego, jeżeli decyzja organu odwoławczego nie została wydana w terminie, o którym mowa w art. 139 § 3;

- w przypadku zawieszenia postępowania z urzędu – od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania do dnia doręczenia postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania;

- jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską Spółkę Akcyjną za polecenie przesyłki listowej;

- za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie trzech miesięcy od dnia wszczęcia postępowania;

- za okres od dnia następnego po upływie dwóch lat od dnia złożenia deklaracji, od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy.

[srodtytul]Urzędnicy przeliczą[/srodtytul]

W związku z treścią art. 54 § 1 pkt 5 ordynacji podatkowej konieczne jest sprawdzenie przed wpłatą czy odsetki od niezapłaconej w terminie należności przekraczają trzykrotność wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską za polecenie przesyłki listowej. Zwrócił na to uwagę[b] Urząd Miasta we Wrocławiu w piśmie z 4 maja 2006 r. (WPO. III. PI-3290/G/1/06)[/b].

Czytamy w nim: „w pierwszej kolejności trzeba ustalić, jaka jest kwota odsetek od zaległości z dokładnością do groszy, i następnie stwierdzić, czy kwota ta przekracza trzykrotność wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską za polecenie przesyłki listowej.

[b]Jeżeli wyliczona kwota odsetek nie przekracza 6,60 zł, to odsetki nie mogą być naliczone, a przez to i zaokrąglone[/b]. Natomiast gdy wyliczona kwota odsetek przekracza kwotę 6,60 zł, należy je naliczyć i zaokrąglić do pełnych złotych”.

[srodtytul]Do konkretnego dnia[/srodtytul]

Jeżeli w postępowaniu podatkowym po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego organ podatkowy stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji, wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji lub zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części, organ ten wydaje decyzję, w której określa wysokość odsetek za zwłokę na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie – odsetki na ostatni dzień terminu złożenia zeznania, przyjmując prawidłową wysokość zaliczek na podatek. Zasady te stosuje się odpowiednio do zaliczek na podatek od towarów i usług.

Warto pamiętać, że odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego.

Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

[srodtytul]Czasem niższe[/srodtytul]

Stawka odsetek za zwłokę wynosi [b]200 proc. podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim (obecnie 10 proc. w skali roku)[/b]. W niektórych jednak przypadkach wielkość odsetek będzie niższa.

Będzie tak w przypadku złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w całości, w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia korekty, zaległości podatkowej. Wtedy stosuje się obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 75 proc. stawki – czyli obecnie 7,5 proc. (zob. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=317572]obwieszczenie ministra finansów z 29 czerwca 2009 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, MP nr 41, poz. 654)[/link].

[b]Ale uwaga! [/b]Zasady tej nie stosuje się do korekty deklaracji:

- złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach, gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej;

- dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.

[ramka][b]Jak prawidłowo wyliczyć[/b]

Zasady naliczania odsetek określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=178909]rozporządzenie z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (DzU nr 165, poz. 1373)[/link]. Znajdziemy w nim wzór pozwalający wyliczyć odsetki za zwłokę:

(Kz x L x O)/365= On = Opz

gdzie poszczególne symbole i liczby oznaczają:

Kz – kwotę zaległości,

L – liczbę dni zwłoki,

O – stawkę odsetek za zwłokę w stosunku rocznym,

365 – liczbę dni w roku,

On – kwotę odsetek,

Opz – kwotę odsetek po zaokrągleniu.

W przypadku zaległości podatkowej istniejącej w okresach, w których obowiązywały różne stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, odsetki są naliczane według wspomnianego wzoru odrębnie za każdy z tych okresów. Zaokrągleniu podlega suma odsetek za poszczególne okresy.

Rozporządzenie podaje też wzór, według którego obliczane są odsetki za zwłokę z zastosowaniem obniżonej stawki:

(Kz x L x O1)/365 = On = Opz

gdzie poszczególne symbole i liczby oznaczają:

Kz – kwotę zaległości,

L – liczbę dni zwłoki,

O1 – obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w stosunku rocznym,

365 – liczbę dni w roku,

On – kwotę odsetek,

Opz – kwotę odsetek po zaokrągleniu.[/ramka]

[ramka][b]O kolejności decyduje podatnik[/b]

O kolejności zaliczenia wpłat na poszczególne raty podatku decyduje sam podatnik, a dopiero gdy podatnik nie wskaże na poczet której raty dokonał wpłaty, wpłatę tę zalicza się na poczet raty o najwcześniejszym terminie płatności – pismo Ministerstwa Finansów z 18 października 2005 r. (SP1-751/8012-153/2570/05/JL).[/ramka]