Darowany lokal i ciężarówkę umorzysz szybciej

Są one wyższe od przewidzianych w wykazie stanowiącym załącznik do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT,[/link] ale przy ich ustalaniu obowiązują istotne ograniczenia.

[b]– Ojciec w związku z przejściem na emeryturę zamierza zakończyć działalność gospodarczą i darować mi lokal użytkowy będący własnością hipoteczną oraz samochód dostawczy. Prowadzę własną firmę. Jak powinnam amortyzować ten lokal?

Czy muszę uwzględnić odpisy amortyzacyjne dokonane przez ojca? Czy wolno mi amortyzować samochód dostawczy, który został przez ojca całkowicie zamortyzowany?[/b] – pyta czytelnik.

Zacznijmy od pierwszego pytania. Nabywając środek trwały w drodze darowizny lub dziedziczenia, przedsiębiorca nie kontynuuje zasadniczo amortyzacji dokonywanej przez darczyńcę czy spadkodawcę.

W sposób szczególny traktowane są m.in. używane budynki i lokale, bez względu na sposób ich uzyskania, dla których stawka amortyzacyjna wynosi – według wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych stanowiącego załącznik do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link]– 2,5 proc. rocznie.

Ich nowy właściciel przy ustalaniu indywidualnej stawki amortyzacyjnej musi uwzględnić okres używania obiektu przez poprzednika. Robi to tak: od 40 lat odejmuje pełną liczbę lat od dnia oddania takich środków trwałych pierwszy raz do używania (przez poprzednika), przy czym tak ustalony okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat (art. 22j ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT).

Oznacza to, że roczna stawka amortyzacyjna nie może być wyższa niż 10 proc.

Inaczej niż w przypadku innych środków trwałych dla takich budynków i budowli – żeby mogły być uznane za używane – ustawodawca nie określił minimalnego okresu używania ich przez poprzednika. Wystarczy więc, że były one używane przez jakikolwiek okres. Dowodem stwierdzającym używanie może być np. akt notarialny kupna lokalu lub budynku przez darczyńcę czy pozwolenie na użytkowanie budynku.

Przy nabyciu używanego środka trwałego, także w darowiźnie lub spadku, bez znaczenia też jest to, jaka była jego wartość przyjęta dla celów amortyzacji przez poprzedniego właściciela. Zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wartością początkową jest w tym wypadku wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.

Przy ustalaniu wartości początkowej tak uzyskanych środków trwałych art. 22g ust. 16 ustawy o PIT nakazuje stosować odpowiednio art. 19 tej ustawy, a więc ustalać ją według wartości rynkowej. W myśl art. 19 ust. 3 wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Przy ustalaniu wartości początkowej lokalu użytkowego, także używanego, trzeba pamiętać, że amortyzacji nie podlega wartość udziału w gruncie lub prawie użytkowania wieczystego gruntu związanego z własnością budynku czy odrębną własnością lokalu (art. 22c pkt 1 ustawy o PIT).

Dlatego dla celów amortyzacji trzeba rozgraniczyć wartości gruntów lub prawa wieczystego użytkowania oraz samego lokalu. Nie może to być globalna wartość. Nie będzie kłopotu, jeśli wartości te zostały w akcie notarialnym darowizny wyodrębnione i podane na podstawie operatu szacunkowego rzeczoznawcy majątkowego i jeśli przy tym odpowiadają one wartości rynkowej.

Inaczej przedstawia się kwestia amortyzacji samochodu dostawczego. Nabywca używanego środka transportowego (w tym samochodu osobowego) może amortyzować go według indywidualnej stawki amortyzacyjnej, jeśli udowodni, że przed nabyciem był używany co najmniej przez sześć miesięcy.

To, czy poprzednik amortyzował go, czy nie, czy pojazd został przez niego całkowicie zamortyzowany, jest bez znaczenia. Nowy właściciel musi ustalić indywidualną stawkę amortyzacyjną dla takiego środka transportowego tak, by okres jego amortyzacji był nie krótszy niż 30 miesięcy (art. 22j ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT).

Jego wartość początkową ustala się według takich samych zasad jak lokalu użytkowego, tj. według wartości rynkowej, zgodnie ze stosowanym odpowiednio art. 19 ustawy o PIT.