Zgodnie z art. 15 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych[/link] kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, z wyjątkiem wskazanych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje, że uznanie danego wydatku za koszt uzależnione jest od spełnienia łącznie następujących przesłanek: działania podatnika powinny zmierzać do uzyskania przychodu, podatnik powinien wykazać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem oraz właściwie go udokumentować.

Nie każdy zatem wydatek spełniający warunki określone w art. 15 ust. 1 i art. 16 ust. 1 ustawy może być zaliczony do kosztów. Musi jeszcze spełniać kryterium formalne. Uznanie strat w środkach obrotowych za koszt podatkowy również zależy od spełnienia wymienionych warunków.

[srodtytul]Niemożliwe do uniknięcia...[/srodtytul]

Niedobory magazynowe są efektem prowadzenia przez podatnika działalności gospodarczej. Oznacza to, że warunek poniesienia danego wydatku w celu osiągnięcia przychodu został spełniony. Mimo zachowania staranności powstawanie określonych strat jest często niemożliwe do uniknięcia.

Straty w środkach obrotowych nie zostały ujęte w katalogu wyłączeń zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy. Dlatego istnieją podstawy, co potwierdzają sądy administracyjne i organy podatkowe, by w pewnych okolicznościach zaliczyć niedobory do kosztów.

[b]NSA w wyroku z 7 sierpnia 2001 r. (III SA 2041/00)[/b] stwierdza, że kosztem uzyskania przychodów mogą być tylko nieuniknione straty powstałe w toku prowadzenia działalności gospodarczej. Sąd potwierdził, że co do zasady zdarzenia powodujące utratę środków obrotowych nie służą osiąganiu przychodów.

Jednocześnie wskazał, że działalność gospodarcza, której efektem ubocznym są straty, prowadzona jest w celu generowania przychodów dla celów podatkowych. Nie można więc wykazać bezpośredniego związku pomiędzy kosztem w postaci strat magazynowych a uzyskiwanymi przychodami, niemniej jednak istnieje związek o charakterze pośrednim.

[srodtytul]... i niezależne od woli podatnika[/srodtytul]

[b]Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 30 czerwca 2008 r. (IP-PB3-423-484/08-2/MK) [/b]przyznaje, że „stwierdzone niedobory (straty) mogą bowiem zostać zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodów, jeżeli powstały niezależnie od woli podatnika, a więc są niezawinione”. I dalej: „(…) kosztem uzyskania przychodów mogą być tylko straty w towarach handlowych, w tej części, w jakiej zostały uznane za niezawinione i których okoliczności powstania oraz przyczyny zostały wyczerpująco udokumentowane.

Nie stanowią bowiem kosztu uzyskania przychodów straty będące wynikiem braku staranności bądź nieracjonalnego działania podatnika”.

Aby zatem uznać niedobory magazynowe za koszt uzyskania przychodów, niewystarczające jest jedynie stwierdzenie, że takie niedobory powstały. Warunkiem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości niedoborów jest ich właściwe udokumentowanie i wyjaśnienie przyczyn ich powstania.

[srodtytul]Fiskus sprawdzi[/srodtytul]

W praktyce organy podatkowe mogą badać, czy braki magazynowe są wynikiem zaniedbań leżących po stronie podatnika. Konsekwentnie podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartości ujawnionych w trakcie okresowych inwentaryzacji niedoborów towarów tylko w sytuacji jednoznacznego stwierdzenia, że niedobory powstały mimo zachowania należytej staranności podatnika.

[ramka][b]WAŻNE [/b]

Dokumentami stwierdzającymi niedobory może być na przykład protokół opisujący zdarzenie, z którego wynikać będzie zarówno przyczyna powstania niedoboru, jak i wielkość poniesionej straty, a także pisemne wyjaśnienia osób odpowiedzialnych za stany magazynowe lub za transport.[/ramka]

[i]Autorka jest młodszą konsultantką w MDDP Doradztwo Podatkowe[/i]