Pierwsza opłata za wieczyste użytkowanie wolna od VAT

[b]Tak 19 listopada 2009 r. orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (I SA/Wr 1433/ 09)[/b], uchylając pisemną interpretację przepisów podatkowych wydaną przez Izbę Skarbową w Poznaniu.

[srodtytul]Najpierw zapłata, później akt notarialny[/srodtytul]

Gmina Wrocław nabrała wątpliwości w związku z nowelizacją [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link], wprowadzającą od 1 grudnia 2008 r. zmianę zasad opodatkowania oddania gruntów w użytkowanie wieczyste oraz zbycia takiego prawa.

16 grudnia 2008 r. sprzedała lokal mieszkalny osobie fizycznej – dotychczasowemu najemcy, oddając jednocześnie w użytkowanie wieczyste część ułamkową gruntu. Jednak cała cena wraz z kwotą pierwszej opłaty z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste została zapłacona przez nabywcę przed zawarciem aktu notarialnego, tj. 28 listopada 2008 r. Gmina nie rozliczyła VAT od sumy opłat rocznych z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste.

[srodtytul]Podatnik: prawo nie działa wstecz[/srodtytul]

Wskazała, że jeżeli przedmiotem dostawy towaru są lokale i budynki, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wydania (art. 19 ust. 10 ustawy o VAT). Jednocześnie, w myśl art. 19 ust. 15 tej ustawy, jeżeli obowiązek podatkowy wynika z otrzymania części zapłaty, wówczas powstaje w odniesieniu do tej części.

Zatem obowiązek podatkowy dotyczący zapłaty 28 listopada 2008 r. ceny za lokal mieszkalny oraz pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego powstał w tym dniu. Dlatego mają tu zastosowanie przepisy ustawy o VAT obowiązujące w tym momencie.

Oznacza to, że do wpłaty tej miał zastosowanie art. 29 ust. 5 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do końca listopada 2008 r. Sprzedaż lokalu mieszkalnego korzystała ze zwolnienia od VAT (na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.). A więc pierwsza wpłata z tytułu jednoczesnego ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu także korzystała ze zwolnienia od VAT.

W takiej sytuacji bowiem z podstawy opodatkowania nie wyodrębniało się wartości gruntu.

W ocenie gminy wejście w życie 1 grudnia 2008 r. art. 29 ust. 5a ustawy o VAT, który nakazał takie wyodrębnienie, nie nałożyło na nią obowiązku korekty opodatkowania pierwszej opłaty wniesionej przed 1 grudnia 2008 r. Nie ma bowiem podstaw prawnych, aby czynności, od których obowiązek podatkowy powstał przed tą datą, korygować zgodnie ze stanem prawnym istniejącym po tym dniu. Prowadziłoby to do naruszenia zasady niedziałania prawa wstecz.

Gmina stwierdziła też, że kolejne opłaty z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu, wnoszone po wejściu w życie zmian do ustawy o VAT, opodatkowane będą stawką 22 proc. VAT.

[srodtytul]Organ: trzeba skorygować rozliczenie[/srodtytul]

Organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem gminy co do opodatkowania kolejnych opłat rocznych. Jednocześnie w pozostałym zakresie udzielił sprzecznych informacji. Wskazał bowiem, że oddanie ułamkowej części gruntu w użytkowanie wieczyste z równoczesną dostawą lokalu, w zakresie dotyczącym pierwszej opłaty uiszczonej przed 1 grudnia 2008 r., było zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w związku z art. 29 ust. 5 ustawy o VAT.

Jednocześnie ocenił, że części zapłaty, ściśle związanej z dostawą towaru, nie można rozpatrywać jako czynności „oderwanej” od tej dostawy. W wypadku uiszczenia części zapłaty przed dniem wydania nieruchomości ustawa określa jedynie inny moment powstania obowiązku podatkowego niż dla oddania gruntu w użytkowanie wieczyste bez uiszczenia części zapłaty. W tej sytuacji bez znaczenia jest, że podatnik nie opodatkował zapłaty otrzymanej przed 1 grudnia 2008 r. w momencie jej otrzymania.

Z uwagi na obowiązujący w chwili wydania nieruchomości (w momencie wpisu w księdze wieczystej) stan prawny należy uznać, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, mimo że dokonane z równoczesną dostawą lokalu, jest opodatkowane VAT według stawki 22 proc. W konsekwencji podatnik jest zobowiązany skorygować dostawę zwolnioną.

[srodtytul]Sąd: fiskus nie ma racji[/srodtytul]

WSA we Wrocławiu nie podzielił argumentacji organu podatkowego, dotyczącej momentu powstania obowiązku podatkowego z racji zapłacenia pierwszej opłaty tytułem oddania w użytkowanie wieczyste części ułamkowej gruntu. Stwierdził, że nie jest ona klarowna. Podniósł, że w prawie podatkowym obowiązuje zasada, zgodnie z którą w danej sprawie mają zastosowanie te przepisy prawa materialnego, które istniały w momencie powstania obowiązku podatkowego.

Zdaniem sądu [b]organ podatkowy w nieuzasadniony sposób różnicuje tryb powstania obowiązku podatkowego w zakresie zapłaty ceny za lokal mieszkalny wraz z dokonaniem opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Tymczasem art. 19 ust. 10 i 15 ustawy o VAT takiego zróżnicowania nie wprowadzają.[/b]