Dochody przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie specjalnych stref ekonomicznych (dalej SSE) na podstawie odpowiedniego zezwolenia korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego. Jest ono przy tym ograniczone terytorialnie i obejmuje dochody uzyskane z działalności prowadzonej na terenie SSE.

[srodtytul]Trzeba wydzielić...[/srodtytul]

Ponieważ wiele firm prowadzi zarówno działalność strefową, jak i pozastrefową (np. wyrób gotowy wytwarzany jest w SSE z półproduktów powstałych poza SSE), dla uniknięcia stosowania zwolnienia także do części dochodów wypracowanych poza SSE wprowadzono obowiązek wydzielenia organizacyjnego działalności strefowej oraz stosowania w kalkulacji dochodu zwolnionego z opodatkowania przepisów o transakcjach zawieranych między podmiotami powiązanymi (dalej: przepisy o cenach transferowych).

Obowiązek ten wynika obecnie z § 5 ust. 5 i 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5182C2DDB2710A89849925F26BBC60F0?id=293961]rozporządzenia Rady Ministrów z 10 grudnia 2008 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenach specjalnych stref ekonomicznych.[/link]

[srodtytul]...i wycenić przepływy wewnętrzne[/srodtytul]

Regulacje te obligują przedsiębiorców strefowych do wyceny przepływów wewnętrznych dóbr i usług zachodzących między zakładami strefowymi i pozastrefowymi. Aby prawidłowo podzielić dochód na „strefowy” i „pozastrefowy”, trzeba przedsięwziąć kilka kroków, które obejmują w szczególności:

- identyfikację przepływów wewnętrznych,

- analizę funkcji jednostki strefowej i pozastrefowej,

- wybór właściwej metody kalkulacji zidentyfikowanych przepływów i wycenę ich wartości rynkowej,

- alokację wartości przepływów do zakładu strefowego i pozastrefowego.

[srodtytul]Identyfikacja[/srodtytul]

Punktem wyjścia do wydzielenia działalności strefowej (a tym samym do przypisania odpowiedniej wartości dochodu do tej działalności) jest identyfikacja przepływów między jednostkami strefowymi i pozastrefowymi. Może to sprawiać trudności, ponieważ współpraca między zakładem strefowym i pozastrefowym pozbawiona jest elementów formalnych (umowy, faktury itp.). Niemniej przeprowadzenie tej analizy powinno opierać się na założeniu, że zakład strefowy i pozastrefowy są odrębnymi niezależnymi podmiotami, które współpracują ze sobą jako racjonalnie działające podmioty gospodarcze.

Identyfikacja przepływów wewnętrznych powinna również dać odpowiedź na pytanie, który z przepływów generuje wartość w działalności podstawowej (np. wytwarzanie półproduktu na potrzeby produkcji wyrobów gotowych w SSE), a który ma jedynie charakter pomocniczy (np. ochrona zlokalizowana poza SSE, z której korzysta również działalność strefowa). Przepływy generujące wartość powinny być wyceniane według wartości rynkowej.

Przy przepływach pomocniczych możliwe jest uwzględnianie w dochodzie strefowym jedynie kosztów związanych z ich realizacją (bez wyceny wartości rynkowej). Przed zastosowaniem takiego podejścia warto jednak uzyskać potwierdzającą je indywidualną interpretację przepisów podatkowych.

[srodtytul]Analiza[/srodtytul]

Po zidentyfikowaniu przepływów wewnętrznych konieczne jest przeprowadzenie ich analizy funkcjonalnej. Jej celem jest zrozumienie zaangażowania jednostki strefowej i pozastrefowej w łańcuchu wartości dodanej produkcji i sprzedaży wyrobu strefowego. Analiza ta powinna umożliwić identyfikację najistotniejszych funkcji mających wpływ na wartość produktu strefowego, pełnionych odpowiednio przez jednostki strefowe i pozastrefowe, aktywów wykorzystywanych przez te jednostki, ponoszonego przez nie ryzyka i ponoszonych kosztów, które wiążą się z pełnionymi funkcjami, angażowanymi aktywami oraz ponoszonym ryzykiem. Analizę tego rodzaju należy każdorazowo przeprowadzać ze szczególną starannością, ze względu na brak klarownego, sformalizowanego wyodrębnienia zakładu strefowego i pozastrefowego.

[srodtytul]Wycena[/srodtytul]

Rzetelnie przeprowadzona analiza funkcjonalna powinna pozwolić podatnikom na wybór właściwej metody kalkulacji i ustalenie wartości przepływów wewnętrznych na poziomie ich wartości rynkowej. Choć przepisy o cenach transferowych obligują do stosowania podatkowych metod szacowania dochodu (określonych w art. 11 ustawy o [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0788FC199FF9D8FB3843C5D634417688?id=185384]CIT[/link]) jedynie organy podatkowe, na ogół zalecane jest – o ile to możliwe – korzystanie z tych metod również przez podatników ([link=http://www.rp.pl/artykul/384023.html]czytaj „Warto zadbać o poprawną dokumentację cen transferowych”[/link]).

Tak jak wspomnieliśmy, warto przy tym pamiętać, że przy wycenie niektórych przepływów wewnętrznych (o charakterze pomocniczym) można uwzględnić jedynie koszty ich realizacji.

Dodatkowo przy wycenie świadczeń, z których korzysta jednocześnie zakład strefowy i pozastrefowy (tzw. koszty wspólne, np. obsługa księgowa zlokalizowana poza SSE), konieczne jest zastosowanie odpowiedniego klucza alokacji pozwalającego na racjonalny podział tego rodzaju kosztów w sposób odzwierciedlający ich rzeczywisty związek z działaniami przedsiębiorstwa.

[srodtytul]Alokacja[/srodtytul]

Odpowiednio wycenione przepływy wewnętrzne powinny następnie być alokowane do zakładu strefowego i pozastrefowego w celu określenia wartości dochodu strefowego zwolnionego z podatku. Alokacja ta powinna być przeprowadzona poprzez przypisanie:

- przychodów do zakładu strefowego oraz kosztów do zakładu pozastrefowego (w razie „sprzedaży” dobra wytworzonego w SSE),

- kosztów do zakładu strefowego oraz przychodów do zakładu pozastrefowego (w razie „zakupu” dobra wytworzonego poza SSE).

[i]Mikołaj Michalski jest menedżerem w Zespole Cen Transferowych Deloitte

Leszek Patrzek jest menedżerem w Zespole ds. Specjalnych Stref Ekonomicznych Deloitte[/i]