Fiskus nie zawsze się na to zgadzał, jednak zmienił zdanie po korzystnych dla podatników wyrokach sądowych.
Z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT wynika, że tylko zarejestrowani podatnicy VAT mogą skorzystać z odliczenia (z pewnymi wyjątkami). Czy ten formalny wymóg musi być spełniony już w momencie zakupów? Czy też dopiero wtedy, gdy podatnik składa deklarację rozliczeniową? Urzędy długo twierdziły, że najpierw powinna być rejestracja, a potem dopiero zakupy i odliczenie. Orzecznictwo sądowe zweryfikowało jednak te poglądy.
[srodtytul]Zakupy związane z działalnością[/srodtytul]
Na przykład w [b]wyroku z 21 listopada 2008 r. (I FSK 1600/07) NSA [/b]wyraźnie podkreślił, że jeśli zakupy są związane z działalnością, mamy prawo do odliczenia. Natomiast warunek rejestracji jest niezbędny wyłącznie do skorzystania z tego prawa. Jak czytamy w wyroku: „Prawo do obniżenia podatku należnego powstaje zasadniczo w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. Jego realizacja następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować już powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć – najpóźniej przed skorzystaniem z prawa – wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, która umożliwia identyfikowanie go jako podatnika”.
Reasumując, „podatnik, który po dokonaniu rejestracji dokonuje rozliczenia podatku VAT za wcześniejsze okresy rozliczeniowe, może skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego maksymalnie za pięć lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego”.
[srodtytul]Wymogi formalne mniej istotne[/srodtytul]
Podobnie było w sprawie rozstrzygniętej przez [b]NSA w wyroku z 21 grudnia 2006 r. (I FSK 378/06)[/b]. Fiskus argumentował, że nie można odliczyć VAT od zakupów w listopadzie, skoro podatnik zarejestrował się dopiero w grudniu.
Sąd podkreślił jednak, że status podatnika na gruncie ustawy o VAT jest kategorią obiektywną i jest niezależny od rejestracji. Art. 86 ust. 1, który mówi o prawie do odliczenia, nie wprowadza warunku rejestracji. Z kolei art. 88 ust. 4 nie rozstrzyga, czy zarejestrowanym podatnikiem VAT trzeba być w okresie nabycia prawa do odliczenia (tj. otrzymania faktury), czy też wystarczy uzyskanie tego statusu w momencie jego realizacji (składania deklaracji). Wobec tego należy się odwołać do prawa wspólnotowego. A to mówi wyraźnie – [b]nie można pozbawić podatnika prawa do odliczenia poza przypadkami wynikającymi z dyrektywy. Tymczasem żaden z jej przepisów nie uzależnia tego prawa od wymogu formalnego, jakim jest rejestracja. [/b]
Jak czytamy w wyroku: „Treść art. 17 i art. 18 VI Dyrektywy, jak również bogate orzecznictwo ETS wskazuje wyraźnie na to, że decydującym o prawie podatnika do skorzystania z obniżenia podatku należnego o wynikający z faktur podatek naliczony jest powstanie obowiązku podatkowego w odniesieniu do podatku podlegającego odliczeniu oraz związek zakupu z działalnością opodatkowaną przy spełnieniu warunków formalnych związanych z realizacją tego prawa, opisanych w art. 18 VI Dyrektywy (posiadanie faktury). Nie można w związku z tym podzielić stanowiska prezentowanego w skardze kasacyjnej, że brak rejestracji jako podatnika VAT czynnego w okresie rozliczeniowym, w którym powstało prawo do obniżenia podatku należnego, uniemożliwia podatnikowi skorzystanie z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, wynikający z faktur dokumentujących czynności opodatkowane, gdyż stanowiłoby to zaprzeczenie wynikającej z art. 4 VI Dyrektywy zasady neutralności VAT”.
Podsumowując, sąd podkreślił, że prawo do odliczenia powstaje w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał fakturę. Realizuje je, składając deklarację. Do tego momentu musi usunąć wszelkie negatywne przesłanki, w tym brak rejestracji. Tak było w tej sprawie.
[srodtytul]Warto odliczyć[/srodtytul]
Te argumenty przekonały też fiskusa. Spójrzmy na [b]interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 31 marca 2009 r. (IPPP1-443-132/09-4/MP)[/b]. O rozliczenie wydatków pytał właściciel pensjonatu, który zarejestrował się w maju jako czynny podatnik VAT. Wcześniej poniósł koszty budowy udokumentowane fakturami. Jego zdaniem może odliczyć VAT naliczony przy zakupach, ponieważ zostały dokonane w celu realizacji inwestycji, służącej do wykonywania czynności opodatkowanych. Tak też uważa izba skarbowa. Przyznała, że z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT nie wynika, aby do nabycia uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego konieczne było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie otrzymania faktury zakupu. Trzeba go mieć natomiast w momencie realizacji tego uprawnienia.
Podkreśliła też, że [b]„jedną z fundamentalnych zasad konstrukcji podatku od towarów i usług jest prawo podatnika do odliczenia podatku zapłaconego w cenie przy nabyciu towarów i usług związanych z działalnością gospodarczą. [/b]
Podstawowa zasada wspólnego systemu VAT, jaką jest zasada neutralności podatku, jest rozumiana jako stosowanie podatku od towarów i usług na wszystkich etapach obrotu gospodarczego z równoczesnym prawem do potrącenia podatku zawartego w poprzedniej fazie obrotu. Wszelkie ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływają na neutralność tego podatku i mogą wynikać jedynie z wyraźnej regulacji ustawowej”.
masz pytanie, wyślij e-mail do autora
[mail=p.wojtasik@rp.pl]p.wojtasik@rp.pl[/mail]
