Kara umowna za nieterminową dostawę może być kosztem

[b]W DF z 9 lipca, w artykule [link=http://www.rp.pl/artykul/331058.html]"Otrzymasz karę, masz przychód, zapłacisz – nie zawsze masz koszt"[/link] przeczytałem, że „Kary umowne poniesione z tytułu nieterminowego wykonania dostaw, robót i usług mogą być kosztem (...), ponieważ nie są wymienione w zamkniętym katalogu kar umownych”. Jednocześnie w tym samym tekście piszecie, że zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu nie uważa się za koszty uzyskania kar umownych z tytułu „zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad”. O co tu chodzi, skoro „nieterminowe wykonanie dostaw” zawarte jest w pojęciu „zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad”? Innymi słowy nieterminowe wykonanie dostaw zawsze będzie zwłoką w dostarczeniu towaru wolnego od wad, a więc kara z tego tytułu nigdy nie może być kosztem uzyskania przychodu. [/b]

Na początek przypomnijmy, że z art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu:

- wad dostarczonych towarów,

- wad wykonanych robót i usług,

- zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,

- zwłoki w usunięciu wad towarów,

- zwłoki w usunięciu wad wykonanych robót i usług.

[b]Ze „zwłoką w dostarczeniu towaru wolnego od wad”, o której mowa w tych przepisach, mamy do czynienia wówczas, gdy zobowiązanie zostało wykonane (tzn. towar został wydany odbiorcy), lecz skutkiem ujawnienia wad towaru sprzedawca zobowiązany był[/b], np. na podstawie rękojmi za wady lub gwarancji, [b]do wymiany pierwotnie dostarczonego towaru na wolny od wad i tego nie uczynił we właściwym terminie.[/b]

Jest to sytuacja różna od [b]nieterminowego wykonania dostawy, czyli takiej sytuacji gdy sprzedawca w uzgodnionym z nabywcą terminie nie wydaje mu przedmiotu dostawy w wykonaniu umowy[/b]. W obu przypadkach mamy wprawdzie do czynienia z nienależytym wykonaniem zobowiązania, ale nie można ich utożsamiać.

Kara za zwłokę w dostarczeniu towaru (pierwotnej jego dostawie) – wnioskując a contrario z powołanych przepisów – może być kosztem uzyskania przychodów (na zasadach ogólnych).

Gdyby zamiarem ustawodawcy byłoby wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wszelkich kar umownych i odszkodowań płaconych z tytułu nienależytego wykonania zobowiązań, w tym z racji nieterminowego ich wykonania, to redakcja art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT byłaby inna. Ustawodawca nie zdecydował się jednak na takie rozwiązanie (to, że tak należy odczytywać przywołane przepisy, potwierdzają wyjaśnienia [b]Ministerstwa Finansów z 3 września 1999 r., PB-2470/GM-722-357/99[/b], z których wynika, że wszystkie wskazane w nich wyłączenia dotyczą kar i odszkodowań związanych z wadami towarów, nie mają więc zastosowania w sytuacji, gdy firma płaci karę w związku z samym opóźnieniem dostawy – przyp. red.).

[i]Autor jest doradcą podatkowym[/i]