Przedsiębiorcy wypłacający świadczenia pracownikom lub zleceniodawcom powinni niezwykle skrupulatnie pobierać i odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy. Ponoszą oni bowiem odpowiedzialność za prawidłowość rozliczeń, nawet jeśli nie dopełnią obowiązków z winy podatnika.
[srodtytul]Pracownik nie powinien się martwić[/srodtytul]
Zgodnie z ogólną zasadą zawartą w art. 26 ordynacji podatkowej podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. W art. 26a tej ustawy przewidziano jednak od niej wyjątki. W myśl tego przepisu podatnik nie ponosi odpowiedzialności z tytułu zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania czynności, o których mowa w art. 12 (przychód z pracy), 13 (przychody z działalności wykonywanej osobiście np. z umów zlecenia i o dzieło) oraz 18 (przychody z praw majątkowych) ustawy o PIT – do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik. W takiej sytuacji nie stosuje się art. 30 § 5 ordynacji podatkowej, który wyłącza odpowiedzialność płatnika, jeżeli podatek nie został pobrany z winy podatnika.
[srodtytul]O czym trzeba pamiętać [/srodtytul]
Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
[b]Zgodnie z art. 30 § 1 i 3 płatnik, który nie wykonał swoich obowiązków, odpowiada całym swoim majątkiem za podatek niepobrany lub podatek pobrany, ale niewpłacony.[/b] Aby dochodzić należności od płatnika, organ podatkowy musi wydać decyzję o jego odpowiedzialności. Paragraf 5 tego przepisu mówi, że zasad tych się nie stosuje, jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej albo jeżeli podatek nie został pobrany z winy podatnika – w takich sytuacjach organ podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności podatnika (z wyjątkami wskazanymi w art. 26a ordynacji podatkowej). Decyzje te organ podatkowy może wydać również po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego.
[srodtytul]Trzeba wskazać konkretną osobę i...[/srodtytul]
Osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które są płatnikami, muszą wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot. Należy je zgłosić do urzędu skarbowego. Zgłoszenia należy dokonać w terminie wyznaczonym do dokonania pierwszej wpłaty, a w razie zmiany wyznaczonej osoby – w terminie 14 dni od dnia, w którym jej dokonano.
[srodtytul]... przechowywać dokumenty[/srodtytul]
Płatnicy zobowiązani są do przechowywania dokumentów związanych z poborem podatków do upływu terminu przedawnienia ich zobowiązania. W razie likwidacji lub rozwiązania osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej podmiot dokonujący likwidacji lub rozwiązania zawiadamia pisemnie właściwy organ podatkowy, nie później niż w ostatnim dniu istnienia osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o miejscu przechowywania dokumentów związanych z poborem lub inkasem podatku.
[b]Po upływie okresu przedawnienia płatnicy powinni przekazać podatnikom dokumenty związane z poborem podatku.[/b] Dokumenty podlegają zniszczeniu, jeżeli przekazanie ich podatnikowi jest niemożliwe.
[srodtytul]Podatnik nie musi płacić[/srodtytul]
Jeśli za pobór podatku odpowiedzialny jest płatnik i nie dopełnił on swoich obowiązków, to urząd skarbowy nie może się domagać zapłaty od podatnika. Potwierdza to [b]interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 października 2008 r. (ILPB1/415-587/08-2/AMN)[/b].
Z pytaniem zwróciła się osoba, która jest udziałowcem w spółce z o.o. Wyjaśniła ona, że w działalności tej spółki występują sytuacje, z którymi ustawa o PIT może wiązać obowiązek podatkowy z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Wnioskodawca chciał więc wiedzieć, czy w przypadku gdy spółka nie pobierze od niego podatku i nie wpłaci go do urzędu skarbowego, to on ponosi odpowiedzialność za ten podatek. Jego zdaniem wtedy organ podatkowy nie będzie miał prawa wydać wobec niego decyzji i ich egzekwować. Według wnioskodawcy jedynym wyjątkiem byłaby sytuacja, gdy niepobranie podatku nastąpiłoby z winy podatnika.
Izba skarbowa zgodziła się z tym stanowiskiem. Zgodnie z art. 30 § 1 ordynacji podatkowej płatnik odpowiada za niepobrany lub pobrany, ale niewpłacony podatek. Natomiast w myśl art. 30 § 5 ordynacji podatkowej w takim przypadku organ podatkowy wydaje – skierowaną do płatnika – decyzję o jego odpowiedzialności podatkowej.
W przypadku zatem, [b]gdy przepisy prawa podatkowego przewidują pobór podatku przez płatnika, odpowiedzialność za niepobranie lub niewpłacenie podatku ponosi co do zasady płatnik, a tylko wyjątkowo podatnik.[/b] Decyzje o odpowiedzialności podatnika – jako wyjątek od zasady orzeczenia odpowiedzialności płatnika – wydaje się jedynie w przypadku, gdy odrębne przepisy stanowią inaczej albo podatek nie został pobrany z winy podatnika. Ponieważ w przypadku dochodów z udziałów w zyskach osób prawnych przepisy nakazują pobór podatku przez płatnika i nie przewidują sytuacji, w których podatnik odpowiadałaby za ten podatek, nie ma zatem „przepisów odrębnych”. Jedynie w przypadku winy podatnika ponosiłby on odpowiedzialność za podatek niepobrany od podatnika.
[ramka][b]Uwaga [/b]
Płatnicy nie mogą liczyć na umorzenie zaległości podatkowych lub odsetek za zwłokę. Mają natomiast prawo wystąpić z wnioskiem o odroczenie terminu płatności lub rozłożenie podatku lub zaległości na raty.[/ramka]
