Jak stwierdziliśmy w artykule [link=http://www.rp.pl/artykul/319984.html]"Opłatę inicjalną potrącamy jednorazowo albo rozliczamy w czasie"[/link], przedsiębiorcy prowadzący tę księgę metodą kasową znajdują się w znacznie lepszej sytuacji niż ci, którzy stosują metodę memoriałową. Może być to szczególnie cenna wskazówka dla podatników rozpoczynających działalność gospodarczą i w związku z tym prowadzenie księgi.
Powstaje jednak problem, [b]co mają zrobić przedsiębiorcy, którzy stosowali dotychczas metodę memoriałową, a przewidują w przyszłości zawarcie umowy leasingu. Mogą oczywiście rozliczać koszty opłaty inicjalnej proporcjonalnie do okresu umowy leasingu. Mogą jednak zmienić metodę prowadzenia księgi z memoriałowej na kasową.[/b]
Przepisy nie regulują tej kwestii, co jednak nie oznacza, że taka zmiana nie wchodzi w grę. Zgodnie z art. 22 ust. 6 ustawy o PIT metoda memoriałowa ma zastosowanie pod warunkiem, że stale w każdym roku podatkowym księgi będą prowadzone w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów uzyskania przychodów odnoszących się tylko do danego roku podatkowego.
W związku z tym należy uznać, że dla rezygnacji z metody memoriałowej wystarczające jest przyjęcie od nowego roku metody kasowej, tj. rozliczanie kosztów w dacie poniesienia. Nie ma obowiązku informowania o tej zmianie urzędu skarbowego.
[b]Konsekwencje zmiany metody memoriałowej na kasową przedstawiła Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 10 stycznia 2008 r. (IBPB1/415-170/07/KB)[/b]. Dotyczyła ona kosztów ubezpieczeń komunikacyjnych samochodów, które zgodnie ze stosowaną metodą memoriałową były zaliczone proporcjonalnie do kosztów 2007 r. oraz w pozostałej części przeniesione na rok 2008.
Jak czytamy w tym piśmie: „Przepisy prawa podatkowego nie formułują zakazu zmiany raz wybranej metody księgowania kosztów. (...) Podatnik może zmienić metodę ewidencjonowania kosztów uzyskania przychodów stosowaną w podatkowej księdze przychodów i rozchodów wraz z rozpoczęciem nowego roku podatkowego.
W związku z ustawową definicją poniesienia kosztu, przy zmianie metody ewidencjonowania kosztów z memoriałowej na uproszczoną, wydatki poniesione i udokumentowane dowodami wystawionymi w 2007 r. będące kosztami pośrednimi, podlegającymi rozliczeniu w czasie, tj. w latach 2007 – 2008, nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów roku 2008, gdyż dokumenty wystawione w 2007 r. nie mogą być podstawą wpisu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów za rok 2008.
Mając jednak na uwadze obowiązującą w polskim systemie prawnym naczelną zasadę ochrony praw nabytych, uznać należy, że jeżeli poniesione przez podatnika wydatki spełniały w roku 2007, stosownie do postanowień art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, przesłanki zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, to wnioskodawca może część ww. poniesionych w 2007 r. wydatków, przypadających proporcjonalnie do rozliczenia w roku 2008, zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w styczniu 2008 r., pomimo zmiany metody ewidencjonowania zdarzeń w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. W takiej sytuacji należy zachować szczególną staranność, aby nie dopuścić do podwójnego obciążenia kosztów uzyskania przychodu tymi samymi wydatkami w różnych latach podatkowych”.
