Z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT wynika, że przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2 – 2b, ale z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125.

Ten ostatni przepis mówi, że wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn >patrz ramka. Nieodpłatne świadczenia uzyskane od dalszych krewnych i powinowatych nie są objęte zwolnieniem. Zgodnie z art. 21 ust. 20 zwolnienie to nie ma zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do działalności wykonywanej osobiście.

Przychodów zwolnionych nie wykazuje się w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Nie są one także uwzględniane w podstawie opodatkowania [b](potwierdza to interpretacja Urzędu Skarbowego w Pabianicach z 28 marca 2007 r., USIA/415-7/2007).[/b]

[srodtytul]Nieoprocentowana i umorzona pożyczka[/srodtytul]

Przykładem nieodpłatnego świadczenia, którego otrzymanie powoduje powstanie u przedsiębiorcy przychodu opodatkowanego PIT, jest otrzymanie nieoprocentowanej pożyczki/kredytu.

W świetle art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań (z zastrzeżeniem art. 14 ust. 3 pkt 6, który wyłącza z przychodów umorzenie zobowiązań związane z postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu), w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Zatem umorzenie pożyczki (kredytu) czyni z niej nieodpłatne świadczenie podlegające PIT [b](wyrok NSA z 18 grudnia 1996 r., SA/Łd 2752-2755/95).[/b]

[b]W wyroku z 16 stycznia 2006 r. (I SA/Rz 315/05) WSA w Rzeszowie [/b]stwierdził, że wartość umorzonego kredytu wraz ze skapitalizowanymi odsetkami, zaciągniętego w ramach prowadzenia działalności gospodarczej, w sytuacji gdy w chwili zawierania ugody dotyczącej umorzenia zadłużenia kredytobiorca nie prowadzi już działalności gospodarczej, stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, a nie przychód z działalności gospodarczej.

[srodtytul]Bezpłatne korzystanie z pieniędzy kontrahenta[/srodtytul]

Przychodem z działalności gospodarczej będzie też inna niż kredyt czy pożyczka forma bezpłatnego korzystania z cudzego kapitału, nawet bez zgody właściciela. Zwrócił na to uwagę[b] NSA w wyroku z 12 lipca 2007 r. (II FSK 1023/05)[/b]. Sąd zgodził się z twierdzeniem organów podatkowych, że nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT, powstaje także wówczas, gdy przedsiębiorca dysponuje na własny rachunek środkami pieniężnymi otrzymanymi od kontrahenta niezgodnie z ich przeznaczeniem. W tej sprawie były to pieniądze otrzymane od kontrahenta na pokrycie należności celno-podatkowych z tytułu importu towarów. NSA stwierdził, że „nieodpłatne świadczenie należy interpretować jako zdarzenie, którego następstwem jest uzyskanie korzyści finansowych tylko przez jedną stronę, a korzyść taką osiąga się w chwili otrzymania świadczenia.

W takim wypadku nawiązany zostaje stosunek zobowiązaniowy, który nie musi przyjmować znamion umowy nazwanej. Polega on natomiast na tym, że świadczeniodawca stawia środki pieniężne do dyspozycji świadczeniobiorcy, a ten je przyjmuje i czerpie z nich korzyści nie ponosząc z tego tytułu żadnych obciążeń finansowych”.

[ramka][b]Kto może pomóc bez podatku[/b]

Według art. 14 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy z o podatku od spadków i darowizn:

- do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

- do II grupy podatkowej zalicza się: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych (art. 14 ust. 4). [/ramka]

[i]Autor jest doradcą podatkowym w BDO Numerica International Auditors & Consultants sp. z o.o.[/i]