[b] W grudniu 2007 r. spółka kupiła prawo wieczystego użytkowania nieruchomości zabudowanych. Na jednej z działek była zlokalizowana stacja paliw, na pozostałych stare garaże, magazyny oraz budynki byłych warsztatów. Jedynie budynki stacji paliw są od stycznia 2008 r. wykorzystywane dla celów działalności gospodarczej. Pozostałe budynki figurują w księgach spółki w cenie nabycia. Zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych, ale nie podlegały amortyzacji, gdyż nie były gospodarczo wykorzystywane. Pod koniec 2008 r. zostały rozebrane. Spółka nie ma żadnych dokumentów uzasadniających celowość zakupu i rozbiórki budynków. Można się jedynie domyślać – chociaż nie wynika to z treści aktu notarialnego – że był to zakup wiązany (głównym celem był zakup stacji paliw).
Teraz na działkach, na których znajdowały się zburzone budynki, nie prowadzi się i nie planuje się w najbliższej przyszłości żadnych robót inwestycyjnych. Spółka nie ma nawet zdolności finansowej do ich prowadzenia, gdyż jest zaangażowana w inne procesy inwestycyjne.
Czy w takiej sytuacji niezamortyzowana wartość zburzonych budynków jest kosztem uzyskania przychodu? Jak podatkowo rozliczyć koszty rozbiórki tych budynków?[/b]
Zgodnie z art. 15 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów albo zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wyłączonych enumeratywnie w art. 16.
Należałoby więc dokładnie ustalić, w jakim celu spółka kupiła, oprócz stacji paliw, pozostałe zabudowane działki. Gdyby okazało się, że był to rzeczywiście zakup wiązany, a zakup samej stacji paliw bez pozostałych nieruchomości byłby niemożliwy lub znacznie utrudniony, uzasadnione byłoby twierdzenie, że działania spółki miały na celu osiągnięcie przychodów.
Wydaje się, że równie uzasadniony byłby zakup tych działek, gdyby spółka zamierzała prowadzić na nich działalność inwestycyjną, nawet gdyby później inwestycje te zostały wstrzymane, choćby z powodu pogarszającej się sytuacji na rynku lub trudności z uzyskaniem kredytu.
W takim wypadku wydaje się, że zasadne byłoby naliczanie odpisów amortyzacyjnych od budynków od miesiąca następującego po miesiącu wprowadzenia ich do ewidencji, mimo że w tym czasie nie były one wykorzystywane.
Jeśli chodzi o nieumorzoną wartość zlikwidowanych obiektów oraz koszty ich rozbiórki, to zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych wskutek likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli utraciły one przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.
Przez zmianę rodzaju działalności należy zasadniczo rozumieć zmianę podstawowego rodzaju działalności na inny. Jeżeli likwidacja nie w pełni umorzonego środka trwałego następuje bez zmiany rodzaju działalności, ale m.in. na skutek zużycia technicznego (np. budynki były w złym stanie technicznym, grożącym katastrofą budowlaną) czy też z powodów ekonomicznych (np. koszt naprawy lub utrzymywania niepotrzebnych budynków byłby zbliżony do kosztów ich rozbiórki), wówczas strata z tytułu niepełnego umorzenia środka trwałego mogłaby być uznana za koszt uzyskania przychodów.
W takiej sytuacji wartość netto zlikwidowanego środka trwałego, podobnie jak koszty rozbiórki, mogłaby być kosztem uzyskania przychodu dla spółki.
Na koniec dodajmy, że gdyby okazało się, iż spółka kupiła działki wraz z budynkami w celu ich likwidacji bezpośrednio w związku z realizacją nowej inwestycji, wówczas nieumorzona wartość likwidowanego środka trwałego oraz koszty jego likwidacji wchodziłyby co do zasady w skład wartości początkowej nowego środka trwałego, powstającego w ramach nowej inwestycji.
[i]Autorka jest konsultantką w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy PricewaterhouseCoopers[/i]
