W obu wypadkach argumentacja jest taka sama – przychodem jest już sama możliwość skorzystania z bezpłatnie udostępnionych przez zakład pracy świadczeń, bez względu na to, czy w rzeczywistości pracownik będzie czerpał z nich korzyści.

O zmianie stanowiska ministra finansów świadczą najnowsze interpretacje. Uchylają one wcześniejsze, korzystne dla podatników odpowiedzi. [b]Przykładem jest pismo z 22 stycznia 2009 r. (DD3/033/KDJ/09/PK-29)[/b].

[srodtytul]Izba skarbowa: to nie przychód[/srodtytul]

Chodziło o odpowiedź izby skarbowej z 2007 r. Firma, która zwróciła się z pytaniem, organizowała swoim pracownikom dojazdy do pracy. Polegało to na zamówieniu w firmie transportowej kursów busów. Jeździły one na określonych przez zakład pracy trasach i w uzgodnionych godzinach. Osoby zatrudnione w firmie mogły korzystać z bezpłatnego transportu na podstawie indywidualnej przepustki. Pracodawca nie zamierzał, ze względu na trudności praktyczne, ewidencjonować, kto i kiedy korzysta z transportu. Celem takich działań było podniesienie atrakcyjności zatrudnienia oraz pozyskanie nowych pracowników spoza miejscowości, gdzie znajduje się siedziba firmy.

W udzielonej w 2007 r. interpretacji Izba Skarbowa w Poznaniu przyznała pracodawcy rację. Uznała, że w takiej sytuacji u pracownika nie powstaje podlegający opodatkowaniu przychód. To dlatego, że nie jest możliwe ustalenie wartości świadczenia przypadającego na poszczególnego pracownika. Zakład pracy nie powinien więc pobierać zaliczek na podatek dochodowy.

W piśmie z 22 stycznia 2009 r. minister finansów zmienił tę korzystną dla pracodawcy i jego pracowników interpretację.

[srodtytul]Minister: trzeba zapłacić podatek[/srodtytul]

Uznał, że jednak jest to przychód, który zwiększa wynagrodzenie. Od jego wartości trzeba więc pobierać i odprowadzać zaliczkę, a podatnik musi wykazywać go w zeznaniu rocznym. Minister finansów zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione, to wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się według cen zakupu.

Z kolei art. 12 ust. 1 ustawy o PIT stanowi, że do przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności są to: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona. Przychodem są także świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika oraz wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Na podstawie tych przepisów minister finansów uznał, że wartość otrzymanego od pracodawcy świadczenia w postaci sfinansowania przewozu pracownika do pracy jest przychodem ze stosunku pracy. Podlega więc opodatkowaniu. Zdaniem fiskusa podatek powinien zapłacić każdy pracownik, który otrzymał przepustkę uprawniającą do bezpłatnego przejazdu do pracy. W piśmie czytamy bowiem: „... okoliczność, czy pracownicy w równym stopniu będą korzystać z wykupionego przez pracodawcę świadczenia, pozostaje bez znaczenia dla powstania po ich stronie przychodu z tego tytułu. (...) Pracownicy osiągną przychód z tytułu otrzymania uprawnienia do korzystania z usługi zakupionej przez pracodawcę”.

[b]Minister finansów zwrócił uwagę na wyrok NSA z 3 czerwca 1998 r. (I SA/Ka 1719/96).[/b] Zgodnie z tym orzeczeniem ewentualne trudności towarzyszące indywidualizacji świadczeń na rzecz poszczególnych pracowników nie mogą wpływać na byt i zakres obowiązku podatkowego.

[srodtytul]Firma zaliczy wydatki do kosztów[/srodtytul]

Przedsiębiorca, który zdecyduje się zapłacić za przejazdy pracowników bez przeszkód, zaliczy poniesione wydatki do kosztów uzyskania przychodów. [b]Potwierdzają to liczne interpretacje. Przykładem jest odpowiedź Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 grudnia 2008 r. (ILPB3/423-548/08-2/MC).[/b] Z pytaniem wystąpiła spółka, która podjęła decyzję o organizowaniu dla swoich pracowników transportu z miejsca zamieszkania do zakładu produkcyjnego i z powrotem. Pracownicy pokrywają jedynie część kosztów przejazdu. W tym celu pracodawca zawarł z firmą transportową umowę o świadczenie usług przewozu pracowników.

Izba skarbowa zgodziła się, że wydatki na zapewnienie tych przewozów pracowniczych są kosztem uzyskania przychodów pracodawcy. Spełnione są bowiem warunki określone w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, który definiuje koszty uzyskania przychodów.

[srodtytul]Jeśli za darmo, to bez VAT[/srodtytul]

Organizowanie darmowego dojazdu dla pracowników budzi także wątpliwości co do sposobu rozliczania VAT. Interpretacje w tym zakresie są korzystne dla firm: pozwalają odliczać VAT z faktur od firm transportowych i jednocześnie uznają, że świadczone usługi nie podlegają VAT. [b]Problemem tym zajmowała się m.in. Izba Skarbowa w Poznaniu w odpowiedzi z 26 lutego 2008 r. (ILPP2/443-185/07-2/GZ)[/b]. Z wnioskiem wystąpiła firma z branży ogrodniczej, która ponosi wydatki na zapewnienie transportu do pracy swoim pracownikom.

Izba potwierdziła, że w takiej sytuacji może ona odliczyć VAT z faktur otrzymanych od firmy transportowej. To dlatego, że w ponad 99 proc. dokonuje czynności opodatkowanych, a przewóz pracowników i ich praca będą w całości służyły czynnościom opodatkowanym (produkcja i sprzedaż warzyw i kwiatów). Wynika to z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.

Jednocześnie izba skarbowa zgodziła się, że świadczona dla pracowników usługa nie podlega VAT. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlegają bowiem: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Od nieodpłatnego świadczenia usług VAT trzeba naliczać tylko w sytuacjach określonych w art. 8 ust. 2 ustawy. Przepis ten wskazuje na wszelkie nieodpłatne świadczenia usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia VAT należnego o naliczony.

Izba skarbowa uznała, że przepis ten nie ma zastosowania do sytuacji opisanej we wniosku, bo zakup usługi transportu pracowników jest związany z działalnością opodatkowaną firmy. [b]W uzasadnieniu wskazała na wyrok ETS z 16 października 1997 r. (C-258/1995).[/b] Stwierdzono w nim: „Artykuł 6(2) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby usługi przewozu świadczone nieodpłatnie na rzecz pracowników przez pracodawcę na odcinku od miejsca zamieszkania do miejsca pracy z wykorzystaniem samochodu służbowego traktowane były jako wykonywane zasadniczo na osobiste potrzeby pracowników, a zatem do celów innych niż cele prowadzonej działalności. Przepisu tego jednak nie stosuje się w określonej sytuacji, np. w przypadku wystąpienia trudności w zapewnieniu innych odpowiednich środków transportu przy zmianie miejsca wykonywania pracy, lub gdy charakter prowadzonej działalności wymusza na pracodawcy zapewnienie transportu dla pracowników. W tym przypadku usługi przewozu nie są wykonywane na potrzeby inne niż związane z prowadzoną działalnością. Nie ma w tej sytuacji znaczenia fakt, iż pracodawca nie przewozi pracownika własnym pojazdem, lecz zleca innemu pracownikowi świadczenie usług przewozu jego własnym samochodem”.

[srodtytul]Częściowo odpłatne – opodatkowane[/srodtytul]

Inaczej wyglądają rozliczenia VAT, gdy pracownicy ponoszą częściową odpłatność za dojazdy do pracy. Zdaniem fiskusa wtedy od świadczonych usług trzeba naliczać VAT. [b]Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 13 marca 2008 r. (ILPP1/443-484/07-3/MK).[/b] Pracodawca, który zwrócił się z pytaniem, pobiera zryczałtowaną opłatę od pracowników, którym zapewnia dojazd do pracy. W ten sposób pokrywa tylko część kosztów przewozu.

Zdaniem izby skarbowej w takiej sytuacji dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, ponieważ „świadczenie, które jest tylko częściowo odpłatne, jest w dalszym ciągu odpłatnym”. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót. W tym wypadku będzie to kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Podstawą opodatkowania będzie więc kwota należna od pracowników z tytułu świadczenia usługi dowozu do i z miejsca pracy pomniejszona o podatek należny. Usługi transportowe (przewóz osób) świadczone na rzecz pracowników (dowóz do pracy) podlegają opodatkowaniu według stawki 7 proc., jeżeli mieszczą się w grupowaniu PKWiU 60.23 „usługi pasażerskiego transportu lądowego pozostałe” – poz. 144 załącznika nr 3 do ustawy o VAT.

[ramka][b]Przedsiębiorca jedzie do pracy na koszt firmy[/b]

Przedsiębiorca, który prowadzi indywidualną działalność gospodarczą, może zaliczać do kosztów firmy wydatki na dojazdy do firmy. [b]Potwierdza to m.in. interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 12 czerwca 2008 r. (ITPB1/415-221/08/DP).[/b]

Z pytaniem wystąpił właściciel firmy opodatkowanej na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Codziennie dojeżdża do firmy prywatnym samochodem osobowym niewprowadzonym do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Odpowiedź potwierdza, że wydatki z tym związane mogą być zaliczone do kosztów działalności gospodarczej, o ile dojazdy z miejsca zamieszkania do miejsca jej wykonywania są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania firmy. Trzeba też pamiętać, że konieczne jest prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdów i rozliczanie kosztów w ramach wynikających z niej limitów.[/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autora

[link=mailto:k.pilat@rp.pl]k.pilat@rp.pl[/link][/i]