Tak wynika z [b]wyroku WSA w Białymstoku z 29 października 2008 r. (I SA/Bk 263/08)[/b]

[srodtytul]Jaki jest problem[/srodtytul]

Podatniczka złożyła wniosek o umorzenie zaległości podatkowych w VAT wynikających z przeniesienia odpowiedzialności za zaległości byłego męża. Wniosek uzasadniała trudną sytuacją finansową i rodzinną. Urząd skarbowy stwierdził jednak, że sytuacja majątkowa podatniczki na tle innych osób nie jest aż tak trudna, bo posiada stałe źródło dochodów ze stosunku pracy, otrzymuje też pomoc organów samorządowych i innych instytucji, a brak dostatecznych dochodów nie stanowi wystarczającej przesłanki do udzielenia ulgi. Co więcej, do powstania zaległości w VAT nie doszło na skutek zdarzenia losowego, ale niewłaściwego postępowania byłego męża skarżącej, który świadomie doprowadził do takiej sytuacji przez nierzetelne prowadzenie urządzeń księgowych.

Podobnego zdania była izba skarbowa. Podatniczka wniosła więc skargę do WSA, który ją uwzględnił.

[srodtytul]Skąd to rozstrzygnięcie[/srodtytul]

Organy podatkowe decyzję o umorzeniu zaległości podatkowej podejmują w ramach tzw. uznania administracyjnego. Nie oznacza to jednak, że ich rozstrzygnięcia mogą być dowolne. Powinny być poprzedzone dokładnym ustaleniem stanu faktycznego. Zebrany w sprawie materiał dowodowy organ podatkowy ocenia na podstawie własnej wiedzy oraz doświadczenia życiowego.

W tej sprawie tak się nie stało. Zdaniem sądu organ podatkowy powinien w pierwszej kolejności ustalić wysokość zaległości podatkowej podatnika, po to aby właściwie ocenić ewentualne wystąpienie jednej z przesłanek zastosowania ulgi, tj. ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego.

W orzecznictwie „ważny interes podatnika” definiuje się jako sytuację, gdy z powodu nadzwyczajnych losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych. Przykładowo podawana jest tu utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku (np. [b]wyrok NSA z 22 kwietnia 1999 r., SA/Sz 850/98)[/b]. Prawidłowa ocena okoliczności wystąpienia przesłanki „ważnego interesu podatnika” wymaga przeprowadzenia dokładnej analizy sytuacji majątkowej i rodzinnej wnioskującego o zastosowanie ulgi podatkowej. Umorzenie zaległości podatkowych będzie uzasadnione w takich przypadkach, które spowodowane zostały działaniem czynników, na które podatnik nie miał wpływu i które są niezależne od sposobu jego postępowania.

[wyimek]Nie można poprzez stosowanie zasady powszechności opodatkowania i egzekwowanie podatku doprowadzić do skutków niepożądanych z punktu widzenia społecznego i indywidualnego[/wyimek]

Kolejna przesłanka, a więc istnienie „interesu publicznego”, nakazuje mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa lub danej społeczności lokalnej, takich jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego itp.