Takie wnioski można wyciągnąć z [b]wyroku NSA z 5 września 2008 r. (II FSK 790/07)[/b].
Spółka zawarła z udziałowcami umowy o pracę. Wydatki poniesione w związku z nimi zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów. Po przeprowadzonym postępowaniu okazało się, że umowy o pracę były nieważne. Fiskus zakwestionował więc rozliczenie, podnosząc, że wynagrodzenie wypłacane na podstawie zawartych umów nie stanowi wynagrodzenia za pracę i nie można zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodów.
WSA podzielił stanowisko fiskusa co do tego, że umowy o pracę były nieważne, ale nie uznał tego za wystarczający powód do zakwestionowania kosztów.
W skardze kasacyjnej izba skarbowa zarzuciła WSA naruszenie art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o CIT poprzez jego błędną wykładnię. Jej zdaniem brak ważnej umowy o pracę powoduje, że spółka nie była uprawniona do wypłaty wynagrodzenia. Jeżeli to robiła, to było to świadczenie jednostronne i bez podstawy prawnej.
NSA podzielił stanowisko spółki i orzekł, że brak stosunku o pracę nie świadczy automatycznie o jednostronności świadczenia. Organ wydając decyzję, powinien ustalić, że po pierwsze świadczenia na rzecz udziałowców były dokonywane bez podstawy prawnej, a po drugie, że były to świadczenia jednostronne.
[i]Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]
[ramka][b]Komentuje Joanna Zawiejska-Rataj, starsza konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Poznaniu)[/b]
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o CIT nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów. Celem tego przepisu jest zapobieganie wypłatom z zysku na rzecz wspólników (akcjonariuszy) w innej formie niż dywidenda, tj. przed opodatkowaniem zysku w spółce. Tak więc kosztami podatkowymi (pod warunkiem spełnienia pozostałych ustawowych przesłanek – związek z przychodem) będą:
- jednostronne świadczenia ponoszone na rzecz wspólników (akcjonariuszy) będących pracownikami spółki,
- wydatki ponoszone w związku z ekwiwalentnym świadczeniem wspólników (akcjonariuszy) na rzecz spółki.
Ustawodawca nie definiuje pojęcia „jednostronne świadczenie”. W doktrynie wskazuje się, że jest to sytuacja, w której jedna strona jest wyłącznie zobowiązana, a druga wyłącznie uprawniona. Zgodzić się zatem należy z sądem, że sama nieważność umowy o pracę, na podstawie której wspólnicy otrzymują wynagrodzenia, nie będzie oznaczać automatycznie wystąpienia świadczenia jednostronnego na ich rzecz i możliwości zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o CIT.[/ramka]
