Co do zasady jest to moment wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 1 ustawy o VAT). Czy podobnie będzie przy umowach, które przenoszą na nabywcę prawo do rozporządzania rzeczą lub określają moment wykonania usługi, ale jednocześnie zawierają zapisy o ratalnym sposobie zapłaty?
Art. 19 ust. 11 ustawy o VAT mówi, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.
Wynika z tego, że obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania raty, ale tylko wówczas, gdy jej płatność przypada przed dniem wydania towaru lub wykonania usługi. Jeżeli natomiast zapłata raty ma miejsce po dniu wydania towaru lub wykonania usługi, obowiązek podatkowy nie powstaje z chwilą zapłaty, ale wcześniej.
Jak czytamy w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 20 lutego 2007 r. (I SA/Bd 810/06): „ogólną zasadą jest, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jeśli chodzi o przypadek wymieniony w art. 19 ust. 4, to przewiduje on możliwość, że jeśli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, ale nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Należy podkreślić jednak, że zasadą nadal pozostaje moment wydania towaru (wykonania usługi). W sytuacji objętej art. 19 ust. 11 ustawy, stanowiącym, iż jeśli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia zapłaty w odniesieniu do otrzymanej wartości – obowiązek podatkowy powstaje wcześniej, niż powstałby normalnie. Już z samego brzmienia cytowanych przepisów wynika zasadnicza pomiędzy nimi różnica: w przypadku zaliczek nie ma mowy o tym, żeby nastąpiło wydanie towaru lub wykonanie usługi, co jest niezbędne do tego, by mogła znaleźć zastosowanie regulacja zawarta w art. 19 ust. 4 ustawy. Chodzi bowiem o uregulowanie opodatkowania wpłat, które wyprzedzają moment wydania towaru czy wykonania usługi”.
Firma X zawarła z firmą Y umowę, zgodnie z którą przenosi na nią wartość niematerialną i prawną.
Strony zadecydowały, że zapłata nastąpi w ratach. Firma Y nabędzie prawo do korzystania z wartości niematerialnej i prawnej 1 września 2008 r. Połowę ceny zapłaciła 31 lipca, drugą ma uiścić 31 października.Obowiązek podatkowy w firmie X powstanie 31 lipca (od połowy ceny) w związku z otrzymaną zaliczką (przed przeniesieniem prawa) oraz we wrześniu (od pozostałej części) w związku z wykonaniem usługi zgodnie z umową.
Zapłata drugiej raty nastąpi 31 października, czyli już po wykonaniu usługi, i nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego.
Autorzy są właścicielami Kancelarii Podatkowo-Rachunkowej we Wrocławiu
