Tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku z 9 maja 2008 r. (III SA/Wa 537/08).
W sporze chodziło o to, kto powinien udowodnić, że wydatki można zakwalifikować jako koszty remontowe zaliczane do kosztów uzyskania przychodu.
Organy podatkowe oraz WSA stanęły na stanowisku, że poniesione przez podatnika wydatki nie były kosztami remontu, lecz wiązały się z pracami adaptacyjnymi. Jako wydatki na ulepszenie środka trwałego mogły być zatem odliczane jedynie w postaci odpisów amortyzacyjnych.
Zdaniem WSA za takim poglądem przemawia to, że spółka nie przedstawiła oprócz faktur żadnych innych dowodów dokumentujących wykonane prace. Co więcej kontrahenci podatnika nie potwierdzili rzeczywistego wykonania robót.
Spółka wniosła skargę kasacyjną. W jej efekcie NSA uchylił zaskarżony wyrok. Stwierdził, że sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia prawa, akceptując brak przeprowadzenia przez organy podatkowe prawidłowego postępowania dowodowego. Sąd uznał, że organy bezprawnie przerzuciły na podatnika obowiązek udowodnienia charakteru wydatków, co skutkowało naruszeniem przepisów art. 122 i 187 ordynacji podatkowej. Dodał, że organy podatkowe powinny skorzystać z innych dostępnych środków dowodowych, takich jak: przesłuchanie strony lub świadków, dowód z oględzin czy opinii biegłego.
Gdy istnieją wątpliwości co do wykonania spornych robót, organy podatkowe nie mogą ograniczać się do stwierdzenia, że skoro z dowodów przedstawionych przez podatnika nie wynika jednoznacznie, że były to prace remontowe, to należy je zakwalifikować jako prace adaptacyjne.
WSA rozpoznając ponownie sprawę, zobowiązał organy podatkowe do przeprowadzenia pełniejszego postępowania dowodowego.
Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Analizowana sprawa obrazuje funkcjonowanie w prawie podatkowym zasady prawdy obiektywnej. Zgodnie z nią w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy. W szczególności organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy.
Zasada prawdy obiektywnej wskazuje, że to na organach podatkowych spoczywa obowiązek załatwienia sprawy podatkowej („załatwienie sprawy” rozumiane jako jej całkowite wyjaśnienie i prawidłowe określenie konsekwencji podatkowych). Potwierdza to orzecznictwo sądów. O ile nie wynika to z wyraźnych przepisów, obowiązku wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy nie można przerzucać na podatnika.
Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zasada prawdy obiektywnej nie wskazuje, na kim spoczywa ciężar dowodu. Słusznie podkreśla się, że wnioskowanie o ciężarze dowodu na podstawie zasady prawdy obiektywnej wynika z tego, że organ podatkowy jest gospodarzem postępowania i zmierza najczęściej do zwiększenia obciążeń podatkowych ponad te, które sam na siebie nałożył podatnik. Podatnik powinien być w stanie udowodnić okoliczności dla niego korzystniejsze. Nie oznacza to jednak w żadnym razie, że brak wystarczających dowodów ze strony podatnika zwalnia organy podatkowe z obowiązku wyczerpującego wyjaśnienia sprawy. W celu podjęcia prawidłowej decyzji organ podatkowy jest obowiązany zebrać materiał dowodowy pozwalający na dokładne wyjaśnienie sprawy, a podatnika można jedynie zobowiązać do współdziałania w tym zakresie.
Warto o tym pamiętać, gdy w czasie kontroli organ zakwestionuje jakość i kompletność zgromadzonej przez podatnika dokumentacji i bez podejmowania dalszych działań w celu pełnego wyjaśnienia stanu faktycznego będzie próbować wywieść dla niego negatywne konsekwencje podatkowe.
