W praktyce procedura ta polega na objęciu obowiązkiem zapłaty podatku trzeciego w kolejności podatnika (czyli ostatecznego nabywcę towaru). Zapłata następuje z tytułu dostawy krajowej między drugim i trzecim podatnikiem na terytorium państwa członkowskiego, na którym towar znajduje się w momencie zakończenia jego wysyłki lub transportu.

Sprawdźmy, jak w praktyce będzie wyglądało rozliczenie transakcji trójstronnej przy zastosowaniu procedury uproszczonej w sytuacji, gdy polski podatnik (spółka A) będzie podatnikiem pierwszym w kolejności, drugim i trzecim.

Gdy spółka A jako pierwszy w kolejności podatnik, zarejestrowany w VAT UE, dostarcza towary na rzecz drugiego podatnika, spełniając warunki określone w ustawie o VAT, ma prawo zastosować stawkę 0 proc. dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Wysyłka towaru, który bezpośrednio przekazywany jest ostatniemu w kolejności podatnikowi, może być zrealizowana przez spółkę bądź zlecona przez nią innej firmie.

Spółka jako pierwszy w kolejności podatnik w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej wystawia fakturę VAT na rzecz drugiego w kolejności podatnika, zawierającą dane określone w art.106 ustawy o VAT. Dokumentuje w ten sposób zrealizowaną transakcję wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, którą potem umieszcza w prowadzonych w firmie ewidencjach sprzedaży.

W deklaracji dla podatku od towarów i usług oraz w informacji podsumowującej spółka wykazuje dane dotyczące zrealizowanej wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

Rozliczenie VAT w transakcji trójstronnej może się odbyć metodą tradycyjną albo z wykorzystaniem procedury uproszczonej

Gdy spółka A jest drugim w kolejności podatnikiem, warunkiem dla zastosowania wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej rozliczanej zgodnie z procedurą uproszczoną jest brak siedziby lub miejsca zamieszkania w państwie członkowskim zakończenia transportu lub wysyłki. Spółka wobec pierwszego i ostatniego w kolejności podatnika powinna zastosować numer identyfikacji podatkowej poprzedzony kodem PL. Obowiązek transportu lub wysyłki towaru od pierwszego do ostatniego podmiotu spoczywa bądź na spółce, bądź na przewoźniku, któremu to zleciła.

Spółka w procedurze uproszczonej wystawia na rzecz ostatniego w kolejności podatnika fakturę VAT zawierającą, oprócz danych wymienionych w art.106 ustawy o VAT, adnotację „VAT: faktura WE uproszczona na mocy art.135 – 138 ustawy o VAT” lub „VAT: faktura WE uproszczona na mocy art. 28c szóstej dyrektywy”. W dokumencie tym powinno znaleźć się również stwierdzenie, że podatek z dostawy będzie rozliczony przez ostatniego w kolejności podatnika, wraz z podaniem jego numeru identyfikacyjnego stosowanego na potrzeby podatku od wartości dodanej.

W prowadzonej ewidencji spółka powinna dodatkowo wykazać informacje dotyczące ustalonego wynagrodzenia za dostawy w ramach procedury uproszczonej oraz nazwę i adres ostatniego w kolejności podatnika (bądź osoby prawnej niebędącej podatnikiem, obowiązanej do rozliczenia VAT z tej transakcji).

Spółka A w deklaracji podatkowej w części C wykazuje dane o wewnątrzwspólnotowym nabyciu towaru od pierwszego w kolejności podatnika. Uczestnicząc w procedurze uproszczonej jako drugi w kolejności podatnik, nie deklaruje z tej transakcji wartości VAT.

W deklaracji w części F zaznacza kwadrat w poz. 63 (informujący o wykonywaniu czynności określonych w art. 136 ustawy o VAT).

Spółka nie wykazuje natomiast dostawy towarów na rzecz ostatniego w kolejności podatnika. Dostawa ta nie podlega opodatkowaniu VAT na terytorium Polski, bo jest wykonywana w państwie zakończenia wysyłki/transportu.

W informacji podsumowującej spółka zaznaczając pola dotyczące transakcji trójstronnych, wykazuje dane dotyczące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów od pierwszego w kolejności podatnika i wewnątrzwspólnotowej dostawy na rzecz ostatniego w kolejności podatnika. Dane te mają charakter jedynie informacyjny, zwłaszcza dla celów systemu VIES. W rzeczywistości transakcja między drugim i ostatnim w kolejności podatnikiem nie ma statusu wewnątrzwspólnotowej dostawy.

Jeśli spółka jest trzecim (ostatnim) w kolejności podatnikiem, ma obowiązek rozliczenia podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru. Wskazane jest również, aby „przypomniała” swojemu kontrahentowi – drugiemu w kolejności podatnikowi – że jest obowiązany na terenie Polski do pisemnego zawiadomienia biura wymiany informacji o VAT o zamiarze skorzystania z procedury uproszczonej >patrz ramka. Zawiadomienie to należy złożyć przez dniem dokonania dostawy, do której ma mieć zastosowanie procedura uproszczona. Kopia zawiadomienia powinna być przesłana spółce A. Jeżeli będzie ona, w ramach procedury uproszczonej, współpracowała z tym samym kontrahentem, nie będzie musiał składać kolejnych zawiadomień.

Spółka jako trzeci w kolejności podatnik w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej, w ramach realizowanej transakcji nabycia towaru, wystawia fakturę wewnętrzną, którą następnie ewidencjonuje w prowadzonych w firmie rejestrach zarówno po stronie podatku należnego, jak i naliczonego.

W deklaracji podatkowej wykazuje odpowiednio dane o wewnątrzwspólnotowym nabyciu towaru, obliczając należny VAT. Kwota podatku należnego, zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT, staje się jednocześnie kwotą podatku naliczonego.

Dane o wewnątrzwspólnotowym nabyciu towaru powinny znaleźć się ponadto w składanej informacji podsumowującej.

Transakcje w procedurze uproszczonej następują wtedy, gdy spełnione są trzy warunki. Po pierwsze, pośrednik w łańcuchu transakcji (tj. drugi w kolejności podatnik) jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE, po drugie – nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT w kraju, do którego towary są dostarczane,i po trzecie – odbiorca towarów (strona trzecia) jest zarejestrowany jako podatnik VAT w kraju odbiorcy towarów.

Zaletą procedury uproszczonej w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej jest brak konieczności rejestracji drugiego w kolejności podatnika w państwie członkowskim, w którym kończy się transport lub wysyłka towaru, w celu rozliczenia podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru i dostawy krajowej w tym państwie.

Zawiadomienie o zamiarze skorzystania z procedury uproszczonej należy składać na adres:

Ministerstwo Finansów

Departament Wymiany Informacji o VAT w Koninie

ul. Poznańska 46

62-510 Konin