Czy można odliczyć VAT, gdy kontrahent najpierw wystawił fakturę, a dopiero potem się zarejestrował

Tak orzekł WSA w Olsztynie 13 września 2007 r. (I SA/Ol 271/ 07).

Organy podatkowe zakwestionowały odliczenie VAT z faktur z grudnia 2005 r. Dokumentowały one sprzedaż usług remontowych i budowlanych i były wystawione przez kontrahenta skarżącego w czasie, gdy nie był on jeszcze zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.

Jednocześnie organy podatkowe ustaliły, że kontrahent skarżącego wykonał usługi, które były dokumentowane spornymi fakturami, oraz że zgodnie z art. 113 ustawy o VAT w momencie ich wystawienia był podatnikiem VAT zwolnionym od podatku. Zwolnienie to utracił 1 marca 2005 r. i wówczas powinien był złożyć zgłoszenie rejestracyjne, deklarację i zapłacić VAT. Zgłoszenie to złożył z opóźnieniem, złożył również deklarację VAT-7, ale nie zapłacił podatku.

Organy podatkowe stały na stanowisku, że skoro w dacie wystawienia faktur kontrahent nie był zarejestrowany, nie był też uprawniony do ich wystawiania, dlatego na podstawie art. 88 ustawy o VAT odmówiły skarżącemu prawa do odliczenia podatku naliczonego.

WSA w Olsztynie uchylił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że w czasie gdy wykonywane były usługi i wystawiane faktury, kontrahent skarżącego stał się czynnym podatnikiem VAT. Miał zatem prawo do wystawienia faktur. Miał obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, co zrobił z opóźnieniem, lecz nie można twierdzić, że był podmiotem nieuprawnionym do wystawienia faktur. Fakt rejestracji ma charakter dowodowy, nie jest ona konieczna dla uzyskania statusu podatnika VAT.

Joanna Sołtanstarsza konsulantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Wyrok zasługuje na aprobatę. W opisanym stanie faktycznym dostawca usługi stał się podatnikiem z mocy prawa (tracąc prawo do zwolnienia z VAT ze względu na wysokość obrotów). Nie dopełnił jednak w terminie formalności związanych ze złożeniem zgłoszenia rejestracyjnego. Na wykonaną usługę wystawił fakturę VAT z wykazanym podatkiem należnym. Sąd uznał, że również przed rejestracją jako czynny podatnik VAT dostawca był uprawniony do wystawiania faktur VAT, gdyż stał się czynnym podatnikiem VAT na podstawie przepisów prawa materialnego. W konsekwencji, mimo niedopełnienia tych formalnych obowiązków, odbiorca usług był uprawniony do odliczenia VAT z wystawionych przez dostawcę faktur.Należy dodać, że stanowisko sądu jest zgodne z wykładnią celowościową unijnych dyrektyw dotyczących VAT. W ostatnim czasie sądy administracyjne w swoich wyrokach zaczęły stawiać zasadę neutralności VAT ponad nadmiernymi wymogami formalnymi wprowadzonymi przez polskie przepisy regulujące ten podatek. Zapadły już korzystne dla podatników wyroki dotyczące m.in. możliwości odliczenia VAT od wydatków przedrejestracyjnych oraz pomniejszania obrotu i podatku należnego o rabaty udzielone podmiotom innym niż bezpośredni kontrahenci. Omawiany wyrok wpisuje się w tę korzystną dla podatników linię orzeczniczą.