Nie będzie już natomiast ulegać wątpliwości, że nie tylko aport oddziału, ale także innej zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki kapitałowej do drugiej takiej spółki nie podlega PCC.

[b] Takie zmiany wprowadza najnowsza [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=344711]nowelizacja ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) z 22 stycznia 2010 r. (DzU nr 44, poz. 251)[/link].[/b]

[srodtytul]Wyłączenie dla aportów przedsiębiorstwa[/srodtytul]

Zgodnie ze znowelizowanym art. 2 pkt 6 lit. c ppkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0788FC199FF9D8FB3843C5D634417688?id=185384]ustawy o PCC[/link] nie podlegają temu podatkowi umowy spółki i ich zmiany związane z wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej udziały lub akcje, przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jej zorganizowanej części. Do tej pory wyłączone z opodatkowania było jedynie wniesienie do spółki kapitałowej oddziału innej spółki kapitałowej.

Mimo że dyrektywa Rady 2008/7/WE dotycząca podatków pośrednich od gromadzenia kapitału również posługuje się pojęciem „oddział” spółki kapitałowej (ang. branches of activity), to termin ten nie został zdefiniowany ani w tej dyrektywie, ani w ustawie o PCC.

Pojęcie to można tłumaczyć nie tylko dosłownie jako oddział, ale również szerzej jako gałąź działalności przedsiębiorcy. Jednocześnie w ustawach o podatku dochodowym ([link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9A9DED2C28407263C2C3A694028581CE?id=346580]PIT[/link] i [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]CIT[/link]) a także w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawie o VAT[/link] ustawodawca posługuje się pojęciem przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

W praktyce, dla zastosowania wyłączenia z opodatkowania PCC, organy podatkowe wymagały, aby przedmiot aportu, jakim było najczęściej przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, był dodatkowo zarejestrowanym oddziałem spółki kapitałowej [b](tak np. Izba Skarbowa w Poznaniu w piśmie z 15 lipca 2009 r., ILPB2/436-64/ 09-4/WM).[/b]

Komentowaną zmianę należy więc ocenić pozytywnie, chociażby ze względu na ujednolicenie terminologii, jaką posługuje się ustawodawca podatkowy.

[srodtytul]PCC od umowy spółki...[/srodtytul]

Ważną nowością jest też likwidacja wyłączenia z opodatkowania PCC umowy spółki lub jej zmiany ze względu na opodatkowanie czynności wykonującej tę umowę lub jej zmianę podatkiem od towarów i usług (art. 2 pkt 4 ustawy o PCC).

Trzeba tu dodać, że w świetle przepisów o VAT samo zawarcie umowy spółki lub jej zmiana nie są opodatkowane tym podatkiem, opodatkowane jest jednak wniesienie aportu do spółki. To, czy dla celów VAT i PCC zawarcie umowy spółki bądź jej zmianę należy zrównywać z czynnością wniesienia aportu na pokrycie kapitału zakładowego w nowo utworzonej spółce lub podwyższenia tego kapitału w istniejącej spółce, budziło dotąd wątpliwości.

Jednak w [b]wyroku z 20 marca 2009 r. (II FSK 1661/07) Naczelny Sąd Administracyjny[/b] potwierdził tożsamość tych czynności dla celów opodatkowania VAT i PCC.

Dotychczas z ustawy o PCC wynikało, że nie podlegają opodatkowaniu czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu ich dokonania jest opodatkowana VAT. Wyłączenie to dotyczyło również zawarcia umowy spółki lub jej zmiany.

Nie podlegały opodatkowaniu również takie czynności cywilnoprawne, w odniesieniu do których przynajmniej jedna ze stron z tytułu jej dokonania była zwolniona z VAT, ale to wyłączenie nie znajdowało już zastosowania do umowy spółki lub jej zmiany (art. 2 pkt 4 ustawy o PCC).

W konsekwencji, w sytuacji gdy z tytułu zawarcia umowy spółki lub jej zmiany przynajmniej jedna ze stron była opodatkowana VAT a jednocześnie nie była z tego podatku zwolniona, czynność taka nie podlegała PCC. W razie zwolnienia z VAT PCC od umowy spółki lub jej zmiany był należny.

[srodtytul]...także gdy jest VAT od aportu[/srodtytul]

Jak już wspomniałam, zgodnie z obowiązującymi przepisami o VAT wniesienie aportu jest czynnością opodatkowaną (z wyjątkiem sytuacji, gdy przedmiotem wkładu jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, wówczas bowiem aport nie podlega VAT, na podstawie art. 6 ustawy o VAT). Od 1 grudnia 2008 r. nie obowiązuje już generalne zwolnienie wkładów niepieniężnych z VAT.

W grę wchodzić może zwolnienie przedmiotowe, np. dla terenów niezabudowanych innych niż budowlane i przeznaczone pod zabudowę (art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT) czy dostawy budynków, budowli lub ich części po upływie dwóch lat od ich pierwszego zasiedlenia (art. 43 ust. 1 pkt 10 oraz art. 10a ustawy o VAT).

Od 1 grudnia 2008 r. możliwe było zatem wyłączenie z opodatkowania PCC umowy spółki lub jej zmiany, w sytuacji gdy (podwyższany) kapitał zakładowy spółki był pokrywany wkładem niepieniężnym a czynność ta podlegała VAT, ale nie korzystała ze zwolnienia.

Nowelizacja ustawy o PCC likwiduje tę możliwość. Umowa spółki i jej zmiana będzie podlegała PCC niezależnie od opodatkowania, zwolnienia czy wyłączenia z opodatkowania VAT czynności dokonywanej w jej wykonaniu (wniesienia wkładu niepieniężnego, ale też np. udzielenia pożyczki spółce osobowej przez jej wspólnika). Stawka PCC z tytułu zawarcia umowy spółki lub jej zmiany nadal wynosiła będzie 0,5 proc.

[srodtytul]Podwójne obciążenie[/srodtytul]

Zmienione przepisy będą zatem skutkowały obciążeniem wkładów niepieniężnych do spółki zarówno podatkiem VAT (chyba że zastosowanie znajdzie zwolnienie), jak i PCC.

Omawianą nowelizację należy też oceniać w świetle postanowień dyrektywy kapitałowej, szczególnie jej art. 7 ust. 2, zgodnie z którym „jeżeli w jakimkolwiek momencie po dniu 1 stycznia 2006 r. państwo członkowskie przestanie naliczać podatek kapitałowy, nie może go ono ponownie wprowadzić”.

Powstaje pytanie: czy znowelizowane przepisy pozostają w zgodności z tą dyrektywą? Rozstrzygnięcie tej kwestii z pewnością będzie wymagało czasu.

[ramka][b]Komentuje Agnieszka Blank, doradca podatkowy w MDDP:[/b]

Zmiana polegająca na objęciu PCC umowy spółki lub jej zmiany niezależnie od ich opodatkowania VAT została przedstawiona pod obrady Sejmu dopiero 7 stycznia 2010 r., tj. dwa tygodnie przed uchwaleniem ustawy nowelizującej (druk nr 2651). Jej uzasadnienie nie zostało, niestety, udostępnione na sejmowej stronie internetowej.

Biorąc pod uwagę jakość prawodawstwa, zdecydowanie szkoda, że ustawodawca nie poświęcił więcej czasu i uwagi na analizę tak ważnej kwestii, jaką jest zgodność wprowadzanych zmian z prawem wspólnotowym. Być może pozwoliłoby to w przyszłości uniknąć wątpliwości i sporów w tym zakresie.

Taki tryb uchwalania prawa podatkowego, a co więcej prawa pogarszającego sytuację podatników przez rozszerzenie zakresu czynności opodatkowanych zasługuje na szczególną dezaprobatę. Dwa tygodnie to zdecydowanie zbyt krótki czas na dokonanie dogłębnych analiz planowanej zmiany przepisów, przeprowadzenie dyskusji w tym zakresie, skonsultowanie propozycji na forum i z udziałem przedsiębiorców.

Ponadto trzeba mieć na uwadze, że transakcje dotyczące tworzenia spółek czy wnoszenia do nich wkładów niepieniężnych są najczęściej planowane ze znacznym wyprzedzeniem czasowym. Komentowana zmiana przepisów z pewnością zaskoczy wielu przedsiębiorców, a przewidziany 30-dniowy okres vacatio legis nie będzie wystarczający na właściwe przygotowanie się podatników do nowych zasad opodatkowania.[/ramka]

[b]Czytaj też o innych zmianach wprowadzonych nowelizacją ustawy o PCC - [link=http://www.rp.pl/artykul/461264.html]„Inwestorzy z zagranicy też nie zapłacą podatku przy sprzedaży instrumentów finansowych"[/link][/b]