Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 19 maja 2021 r. (I SA/Łd 265/21).
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej spółka świadczy usługi w zakresie m.in. leasingu finansowego. Umowy leasingu finansowego zawierane są na czas oznaczony i spełniają warunki określone w art. 17f ustawy o CIT, w konsekwencji opłaty okresowe dokumentowane są notą księgową. Zdarza się, że umowy leasingu finansowego wygasają lub zostają rozwiązane przed upływem terminu, na jaki zostały zawarte. W takim przypadku korzystający zobowiązany jest zwrócić przedmiot leasingu na swój koszt. Następnie, jeżeli cena sprzedaży/wartość netto przedmiotu leasingu jest niższa od kwoty zdyskontowanej, to korzystający jest zobowiązany zapłacić spółce różnicę. Podatnik powziął wątpliwość co do rozliczania VAT w związku z wygaśnięciem bądź przedterminowym rozwiązaniem umowy leasingu finansowego. Jego zdaniem podstawa opodatkowania powinna obejmować wartość należnych do dnia rozwiązania umowy rat leasingowych wynikających z umowy leasingu.
Organ w wydanej interpretacji indywidualnej nie zgodził się z podatnikiem. Według organu, podstawa opodatkowania powinna obejmować wyłącznie sumę opłat leasingowych należnych do dnia poprzedzającego rozwiązanie umowy leasingu, powiększoną o kwotę zdyskontowaną. Wnioskodawca powinien więc wystawić korektę faktury dokumentującej wydanie przedmiotu leasingu i obniżyć podstawę opodatkowania z tytułu dokonanej dostawy. Spółka wniosła skargę na tę interpretację do WSA w Łodzi.
Sąd przyznał rację podatnikowi i uchylił zaskarżony akt. W ocenie sądu, w niniejszej sprawie finansującemu - na podstawie art. 106j ust. 1 pkt 2 oraz art. 106j ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT – przysługuje prawo do korekty faktury dokumentującej tę umowę, jeżeli prowadzi to do obniżenia podstawy opodatkowania z tytułu obniżenia ceny lub z tytułu zwrotu towaru. Obniżona w takim przypadku podstawa opodatkowania, w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, obejmuje świadczenie rzeczywiście należne finansującemu, po uwzględnieniu następstw ww. okoliczności, czyli zasadniczo sumę rat leasingowych należnych na dzień rozwiązania umowy oraz rat leasingowych wymagalnych na ten dzień, których termin płatności przypada po tymże dniu, pomniejszonych o stosowną część odsetkową oraz wartość ewentualnie zwróconego finansującemu przedmiotu leasingu.
Autorka jest konsultantką w zespole zarządzania wiedzą podatkową Deloitte
Czytaj więcej:
Oliwia Kasińska doradca podatkowy, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte
Umowy leasingowe są obecnie bardzo powszechne, a w obrocie gospodarczym występuje wiele ich postaci, z których najpopularniejsze są - leasing finansowy oraz operacyjny. Z prawnego punktu widzenia, w przypadku leasingu finansowego to finansujący oddaje korzystającemu rzecz do używania na czas określony, odpowiadający co do zasady okresowi, w jakim zachowuje ona swą pełną przydatność, a korzystający zobowiązuje się uiszczać opłaty leasingowe. Określając natomiast charakter czynności określanej mianem leasingu finansowego według ustawy o VAT, w orzecznictwie wskazuje się, że przez wydanie przedmiotu umowy leasingu korzystającemu, leasingodawca dokonuje odpłatnej dostawy towarów. Wymagane jest przy tym, aby umowa taka była zawarta na czas określony, odpisów amortyzacyjnych dokonywał finansujący, a z chwilą zapłaty ostatniej raty własność przedmiotu leasingu była przenoszona na korzystającego. Co do zasady czynność ta powinna zostać udokumentowana wystawieniem przez leasingodawcę faktury z wykazaną pełną wartością przedmiotu umowy leasingu powiększonej o VAT przy zastosowaniu właściwej stawki. W chwili powstania obowiązku podatkowego z tytułu leasingu finansowego opodatkowaniu podlega więc cała wartość umowy leasingowej. Nierzadko jednak umowy leasingu finansowego wygasają lub też na skutek winy korzystającego zostają rozwiązane przed końcem upływu terminu, na jaki zostały zawarte. Najczęstszymi podstawami do przedterminowego rozwiązania umowy są w szczególności wystąpienie tzw. szkody całkowitej czy też utrata przedmiotu leasingu (np. w wyniku kradzieży). Zdarzenia te powodują nie tylko określone konsekwencje podatkowe, ale przede wszystkim mogą prowadzić do konieczności skorygowania uprzednich rozliczeń VAT. Z perspektywy leasingodawcy, gdy już po wydaniu przedmiotu leasingu finansowego korzystającemu na skutek wystąpienia określonych zdarzeń zapłata, którą finansujący otrzyma z tytułu tej umowy od korzystającego, ulegnie obniżeniu, powinien on odpowiednio skorygować pierwotnie określoną podstawę opodatkowania. Innymi słowy, jeżeli na skutek przedterminowego rozwiązania umowy leasingu z winy korzystającego, leasingodawcy będzie należna zapłata ceny w kwocie niższej niż pierwotnie wynikająca z umowy, to okoliczność ta powinna znaleźć swoje odzwierciedlenie w ustalonej dla tej transakcji podstawie opodatkowania, która powinna odzwierciedlać świadczenie rzeczywiście otrzymane. Zmniejszona w takim przypadku podstawa opodatkowania, jak wskazał sąd administracyjny, powinna obejmować wyłącznie kwotę świadczeń rzeczywiście należnych leasingodawcy, a zatem tę część opłat leasingowych, które są należne na dzień rozwiązania umowy, a także opłat leasingowych wymagalnych na ten dzień, których termin płatności może przypadać już po dniu rozwiązania umowy. Rozstrzygnięcia odnoszące się do przedmiotowego zagadnienia wymagają jednak każdorazowo analizy i nie można oczywiście wykluczyć zmiany stanowiska w tym zakresie. Co wydaje się jednak równie istotne, w przypadku uprawnienia podatnika do pomniejszenia podstawy opodatkowania VAT w przypadku leasingu finansowego, cennych wskazówek interpretacyjnych dostarcza także orzecznictwo TSUE. Wypracowano w nim zasadę, że podstawa opodatkowania nie może i nie powinna przewyższać kwoty należnego sprzedawcy wynagrodzenia, co ma gwarantować również realizację zasady neutralności VAT.
